Bazı biyoaktif bileşiklerin radyasyonla etkileşimparametrelerinin incelenmesi

Abstract

Her gün daha fazla insana bir çeşit kanser teşhisi konuyor. Bazıları sadece kemoterapi ve cerrahi müdahale ile tedavi edilebilirken, yaklaşık %70 yapılan tedavilerde radyoterapiye ihtiyaç duyulmaktadır. Radyoterapide hastalıklı dokular ışınlanırken sağlıklı dokular da zarar görmektedir. Normal dokuları radyasyonun zararlı etkilerinden korumak ve tahribatı engellemek için hastalara tedavi öncesi biyoaktif bileşikler oral ya da damar yolu ile verilir. Biozırh görevi gören bu biyoaktif bileşiklerin radyasyonla etkileşimini incelemek anlamlı olacaktır. Bu tez çalışmasında 19 adet biyoaktif bileşiğin kütle soğurma katsayıları (m) ve m'den türetilen etkin atom numaraları (Zeff) ve etkin elektron yoğunlukları (Nel) 1 keV- 100 GeV enerji aralığında WinXCOM programı yardımıyla hesaplandı. Ayrıca 0,015 -15 MeV enerji aralığında 1-40 ortalama serbest yolda (mfp) enerji soğurma (EABF) ve maruz kalma (EBF) kuvvetlendirme faktörleri Geometric Progression (GP) -Fitting yaklaşımı kullanılarak belirlenmiştir. Seçilen biyoaktif bileşiklerin EBF ve EABF değerleri penetrasyon derinliği ve gelen foton enerjisine bağlı olarak yorumlandı. Sonuç olarak, Garlic, Dially disulfide, Glucasinolates, Sulforaphane ve Allicin bileşikleri en üstün gama radyasyonu soğurma yeteneği gösterirken, Lycopene ve Menthol ise en başarısız olanlarıdır. Mevcut çalışmada araştırılan parametreler radyasyon dozimetri ve terapi çalışmaları için yararlı olabilir

More and more people are diagnosed with cancer every day. Some of them can be treated with chemotherapy and surgical intervention only, while radiotherapy is used in approximately 70% of the treatments. When malingnat tissues are irradiated in radiotherapy, healthy tissues are also damaged. In order to protect normal tissues from the harmful effects of radiation and to prevent destruction, bioactive compounds are given orally or intravenously to patients before treatment. So, it would be meaningful to examine the interaction of these bioactive compounds which act as bio-shield with radiation. In this thesis, the mass attenuation coefficients (m) and releated parameters effective atomic number (Zeff) and electron densities (Nel) of 19 bioactive compounds were calculated with the help of WinXCOM program in 1 keV-100 GeV energy range. In addition, energy absorption (EABF) and exposure (EBF) buildup factors were determined employing the Geometric Progression (GP) -Fitting approach up to 40 mean free path (mfp) at 0.015 -15 MeV photon energies. EBF and EABF values of selected bioactive compounds were interpreted according to incoming photon energy and penetration depth. As a result, Garlic, Dially disulfide, Glucasinolates, Sulforaphane and Allicin compounds exhibit superior gamma radiation absorption properties, while Lycopene and Menthol are the most unsuccessful. The parameters examined in the current study may be usable for medical radiation applications.