Tunçbilek linyitinden yapay kok üretimi

Abstract

ÖZET Türkiye'de taş kömür rezervleri çok sınırlıdır. Buna karşılık bol miktarda linyit rezervleri mevcuttur. Linyitlerin bir çoğu düşük kalori değerine sahiptir. Aynı zamanda, son yıllar büyük miktarda insan sağlığını etkileyen hava kirliliğinin başlıca sebeblerinden biride linyitlerin yakacak olarak kullanılmasıdır. Bu çalışma da büyük rezerve sahip olan ve yapay kok üretimine elverişli olan Tunçbilek linyiti üzerine araştırma yapılmıştır. Tunçbilek linyitinden yapay kok üretimi ve briketleme metodu ile ilgili çalışma yapılmıştır. Laboratuvar seviyesinde koklaştırma fırını kurularak 1, 3 ve 5 mm tane iriliğindeki Tunçbilek linyiti 870°C sıcaklığında karbonize edilerek char üretilmiştir. Karbonizasyon sırasında katran üretilmiş ve bu üretilen katrandan bağlayıcı hazırlanmıştır. Bağlayıcı hazırlama işlemi, 105°C de yapılmıştır. Bu sıcaklıkta katranın bekletme süresi, hazırlanan bağlayıcının yumuşama sıcaklığını etkilemektedir. Deneyler esnasında yumuşama sıcaklığı 35, 57 ve 65 °C olan üç tür bağlayıcı üretilmiştir. Char ile üretilen değişik yapıştırıcılar %10 ila %20 oranlarında karıştırılarak soğuk olarak briketlenmiştir. Elde edilen briketlerin mukavim olmadıkları için çok çabuk kırılmaktadırlar. Bunun için, briketlerin mukavemetlerini artırmak amacıyla 925 ile 950°C sıcaklıklarda 15 ile 60 dakika iyileştirme işlemine tabi tutulmuşlardır. üretilen ve iyileştirilen yapay kok briketleri mukavemet testine tabi tutulmuşlardır. Test sonuçlarında 3 mm tane büyüklüğündekicharla yumuşama sıcaklıfi 65°C olan %18 oranında bağlayıcı karıştırıldığında en mukavim briket üretilmiştir. 5 mm tane büyüklüğündeki char için en yüksek mukavemet değeri, yumuşama sıcaklığı 65°C olan %14 oranında bağlayıcı ile üretilmiştir. Bağlayıcı oranının artırılması veya daha azaltılması briket dirençlerinde düşme meydana getirmiştir.

SYNOPSIS There is very limitted source of coke available in Turkey. On the other hand, the reserve of Turkish lignite is available. The calori-fic values o-f these lignites are considerably law. In addition, air polution is also resulted due to burning of these lignites, In the present study, production of form coke from Tunçbilek lignites are studied. Briquetting techniques are also included. Char production is achieved in laboratory level and Tunçbilek lignites of 1 mm, 3 mm and 5 mm sizes are used to carbonise at 870 *C tar. Produce during coking process then are used as binding agent. Binding process is carried out at 105 °C temperature. The waiting duration of the tar at thus temperature effects the softening of the binding agent. In experiment three softening temperature are selected for the binding agent. Different binding agent produced with char are used at mixture rates of 7.10-7.20 to produce cold briquettes. The briquetts resulted are found to be less strong and break easily. In order to increase the strength of the briquettes, they are heated by the temperature of 925-950 °C at time intervals of 15-60 minut&s. After relevant testing, it is found that briquette produced from 3 mm sized coke with a binding agent 218 at 65 *C gives the highest strength. On the other hand, for 5 mm sized coke, this condition differs as; with 7.14 binding agent at 65 *C. In the case of increased and decreased in the ratio of binding agent result in reduced briquette strength.