Ulus devlet oluşumunda Kırgız kimliği

Abstract

IV ÖZET TUTAR, Hüseyin. Ulüs-Devlet Oluşumunda Kırgız Kimliği, Doktora Tezi, Ankara, 2006. Bu çalışma, 'ulus-devlet inşa sürecinde Kırgız Kimliği'ni ele almaktadır. Konunun başlığından da anlaşıldığı gibi 'ulus, ulus-devlet ve kimlik' bu çalışmanın temel kavramlarım oluşturmaktadır. Ulus-devlet, Fransız İhtilali 'nden sonra evrensel bir model haline gelmiş ve her insan bir ulusa ve devlete müntesip olarak tasavvur edilmeye başlanmıştır. Gellner'in deyimi ile artık `ulusu olmayan insan, gölgesi olmayan insan` gibi algılanmaya başlanmıştır. Milli devlet, dayandığı millet mefhumunu referans alarak kendi kimliğini inşa etmek durumundadır. Siyasi kimlik inşa etmek `millet şuurunun oluşturulması` süreciyle ilişkilidir. Kırgız Devleti, inşa etmeye çalıştığı Kırgız Kimliği'nin tarihi ve kültürel dmamiklerinden hareketle kendi modelini kurmaya çalışmaktadır. Bu çalışmanın amacı, inşa edilmeye çalışılan modelin siyasi ve kültürel dinamiklerini tanımak ve bu alandaki bilgi birikimine katkıda bulunmaktır. Bu çalışmada, fenomonolojik ve pozitivist yöntem birlikte kullanılmıştır. Konunun teorik düzeyde anlaşılmasına yönelik olarak hipotez niteliğinde ulus-devlet, kimlik ve sadakat ilişkilerine yönelik olarak bazı sorular sorulmuştur. Ayrıca Kırgız gençliğinin devlet kurumlarına olan sadakatlerini sınamaya yönelik olarak uygulamış olduğumuz anket çalışmasında öğrencilerin etnik kökenleri, yaşadıkları bölgeler başta olmak üzere Kırgız Kimliği'ne olan sadakatin önünde engel teşkil ettiğine inandığımız olgulara yönelik hipotezler oluşturulmuş ve bu hipotezler çalışma boyunca referans alınmıştır. Sovyetler Birliği, 1924'te kurmuş olduğu Türkistan Komisyonu aracılığıyla Türk Cumhuriyetleri'nin bugünkü sınırlarım belirlemiştir. Kırgız etnisitesi de bu tarihten itibaren resmi olarak kendi topraklarına kavuşmuş ve Kırgız devlet oluşumunun ilk nüvesi böylelikle teşekkül etmiştir. Sovyetler Birliği'nin dağılması ile Kırgızistan, bu sınırlar üzerinde bağımsız bir devlet olduğunu ilan etmiştir. Bu tarihten sonra Kırgızistan, ulus-devlet inşa etmek için anayasal düzenini, siyasal kurumlarım, ayin ve sembollerini oluşturmak üzere harekete geçmiştir. Kırgızistan, bu süreçte kendi İdmliğini inşa ederken katı bir ulus oluşturma sürecine girmemiştir. Bunda Kırgızistan' m sadece çok etnik yapılı bir toplum olması değil aynı zamanda devralman Sovyet kurumlarının ve zihniyetinin etkisi, ülkenin kuzey-güney bağlanımda farklı kültürel eksenlere bölünmesi, geniş akrabalık bağlarının varlığı ve bölgecilik gibi faktörler de olumsuz rol oynamaktadır. Yaptığımız çalışmada ayrıca, Kırgız gençliğinin devlet kurumlarına güvenmedikleri ortaya çıkmıştır. Bunun en başta gelen nedenleri arasında yolsuzluğun geldiğini söylemek mümkündür. Ülkede yaygm olduğuna inanılan yolsuzluk, OECD ve AGİT gibi kurumların raporlarıyla da tescil edilmiştir. Bu nedenle, araştırmamızm verileri devlet ile gençlik arasında zayıf bir sadakat ilişkisinin varlığım göstermektedir. Anahtar Sözcükler: Ulus, Ulus-Devlet, Kırgızistan, Sovyetler Birliği, Orta Asya, Kırgız Kimliği, Sadakat, Kırgız Gençliği

ABSTRACT TUTAR, Hüseyin. The Formation of Kyrgyz Identity During the Process of Building Nation-State, Ph. D. Dissertation, Ankara, 2006. This study focused on `the formation of Kyrgyz identity during the process of building nation-state`. As can be understood from the topic, the main concepts of this study are nation, nation-state and (Kyrgyz) identity. Nation-state, after the French Revolution, has become a universal model. Every person in the world can't be imagined without a nation. It has become a phenomena that can't be avoidable today. Nation-state must take the ethnicity that depends on as a reference to build its national identity. For this reason, `formation of national consciousness` is moving parallel with the process of constructing political identity. Kyrgyzstan takes the history and cultural dynamics of Kyrgyz identity as a reference during the process of building her nation-state. The aim of this study is to recognize the political and cultural dynamics of Kyrgyz identity and to contribute to the accumulation of the knowledge in this field. In this study, we used the interpretative and positivist method together. To illuminate the subject matter at a theoretical level, some preliminary questions are asked about the concepts of nation, nation-state and identity. We also applied the field research that aimed to learn the thoughts of the Kyrgyz university students about the reliability of the Kyrgyz identity and Kyrgyz State's institutions. According to our hypothesis that related to field research ethnicity, regionalism, danism, corruption, cultural and religious factors have negative effect on the loyalty of Kyrgyz identity. We took these hypotheses as a reference during our field research. Soviet Union authorities constituted the task force called Türkistan Commission to determine the boundaries of Central Asia. This commission divided Central Asia as cultural boundaries not to fit the political boundaries to manipulate the region easily. Kyrgyz identity gained its national boundaries officially during that determination. In addition, the embryos of Kyrgyz state and her institutions cultivated from that time. After the collapse of the Soviet Union, Kyrgyzstan gained her independence on the boundaries that determined by the Türkistan Commission in 1924. After the independence, Kyrgyzstan started to build her constitutional system, political institutions, rites and symbols. In this process, Kyrgyzstan hasn't a rigid attitude to construct her national identity. Because not only there are multi-ethnic groups in the country but also the heritage of Soviet institutions and mentality, cultural differences in the north and south, regionalism and danism factors have negative effects on creating a powerful national identity. Moreover, the result of this research shows that Kyrgyz university youth don't rely on the state institutions. The primary reason for this is the pervasive of the corruption in the country. Believed as widespread in the country, corruption is also mentioned in the OECD and OSCE reports. Key Words: Nation, Nation-State, Kyrgyzstan, Soviet Union, Central Asia, Kyrgyz Identity, Loyalty, Kyrgyz Youth.