Ülkemizde imar mevzuatının tarihsel gelişimi ve 3194.sayılı İmar Kanununun değerlendirilmesi

Abstract

ÖZET tnsan, varlığını sürdürebilmek için doğa'yı kullanmak zorundadır. Hızla artan nüfus'a paralel olarak, insanlar tararından doğal kaynakların tüketimi de artmaktadır. Gelecek kuşağa yaşamaları için uygun bir çevre bırakabilmemiz, doğal kaynaklarımızı sağlıklı bir plan ve program çerçevesinde kullanmamız ile mümkündür. Bugün için beşeri ortamımızı tarif eden ve ülke kalkınmasında önemli bir yeri olan fiziki çevrelerimizden birisi ve belki de en önemlisi Kentlerimizdir. Çok iyi tanınması ve kullanılması gereken bu çevreyi, planlı ve düzenli bir gelişim sürecinde oluşturamadığımız sürece, teknoloji ve akıl çağı diye de nitelendirdiğimiz 20. yüzyılda, ne kendimiz için ne de gelecek kuşak için, insan onuruna ve toplum yararına uygun Kentler oluşturmamız mümkün olmayacaktır. Şehir planlan, yerleşmelere bir düzen getirmek amacı ile hazırlanırken, imar mevzuatı da bu planların yasal dayanaklarını oluştururlar. Bu amaçla imar mevzu- aü'nın kent planlaması açısından hayati önemi görülmüş ve başarılı bir kent planla masının varlığı, sağlıklı bir imar mevzuatının varlığıyla eş değer hale gelmiştir. Bugün ülkemizde yaşanan, hızlı kentleşme sonucu ortaya çıkan sorunların Ve bu sorunlara zaman içinde cevap veremeyen planlamaya karşı oluşan tepkilerin, bu güçlü ilişkiden dolayı, önemli ölçüde imar mevzuatında aranması sonucu, mevzuatın da sık sık değişmesine neden olmuştur. Bu güçlü ilişkinin ve arayışların sonucu olarak or taya çıkan `3194. Sayılı İmar Kanunu` ile de, kentlerin planlı gelişimi ve geleceğe hazırlanması çabalarında yeni bir aşamaya gelinmiş ve yasanın uygulanmasından da, kentlerin sahibi durumunda bulunan, yerel yönetimler (Belediyeler) sorumlu tutulmuş ve yetkili kılınmışlardır. Bu doğrultuda hazırlanmış bulunan, `ÜLKEMİZDE İMAR MEVZU A- TI'NIN TARİHSEL GELİŞİMİ VE 3194 SAYILI İMAR KANUNU'NUN DEĞERLENDİRİlMESİ` başlıklı çalışma üe; * Ülkemizde, imar faaliyetlerini etkileyen ilk yasaların nasıl ortaya çıktığı ve bugüne nasıl gelindiği, * 3194 sayılı imar yasa'sının çıkışını hazırlayan teknik sebeplerin nasılgeliştiği, * Yasa'nm uygulayıcısı olan belediyelerin, 3194. sayılı yasayı nasıl değerlendirdikleri, araştırılmış, yanlış algılamalar ve yasal eksiklikler saptanmaya çalışılmıştır. Çalışma; amacının, sınırlarının, yöntem ve bilgi kaynaklan ile varsayımlarının ortaya konulduğu giriş bölümünden sonra, dört bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde; Ülkemizdeki ilk imar faaliyetlerinin nasıl ve ne zaman ortaya çıkağı ve bu faaliyetleri düzenlemeyi amaçlayan imar mevzuatının, dünden bugüne nasıl bir gelişim izlediği açıklanmıştır. İkinci bölümde; bugünkü imar ve şehircilik hareketlerine, planlama disiplini içerisinde yasal dayanak oluşturan ve kamu oyunda `3194 Sayılı İmar Yasası` olarak bilinen yasanın getirdiği planlama ile ilgili kavramlar özet olarak verilmiştir. Üçüncü, bölümde; 3194. sayılı imar yasası ile yetkilendirilen ve kendi beldeleri ile ilgili imar ve planlama faaliyetlerinden sorumlu tutulan belediyelerin, bugünkü yapısal durumları araştırılmıştır. Bu çerçevede, yasa ile Belediyeler arasında olması gereken ilişkinin irdelenmesi amaçlanmıştır. Çalışmanın başlangıcında saptanan varsayımların test edildiği, 3194. Sayılı İmar Yasasının belediyelerimiz tarafından yorumlanmasında gözlenen doğru ve yanlış kavrayışların da saptandığı ve bu tesbit ve değerlendirmelerin ışığında, 3194. Sayılı İmar Yasasının kapsamı, anlaşılması ve uygulanması ile ilgili kimi önerilerinde getirildiği dördüncü bölüm ile çalışma tamamlanmıştır.

SUMMARY Humanbeing has to use the nature to be able to live. Proportionaly with the growth of population, the using of natural sources by the people is going on to in crease. To leave a better nature conditions to the next generation can only be possi ble by using the nature sources within a plan and program. Today, one of the most important factors and perhaps the most important one that describes our physical en vironments and has an important place in the development of our country in terms of physical nature is the cities. In the 20 th. century, which is described as the technology and brain centu ry, where the nature should be well known and used in order to provide more acomplished cities for the human honour and for the benefit of community, the rime limit of the development of these organizations wouldn't be possible without planing and well programing. City planings are made to provide much better living and the laws involving these are the common constitutions of them. Therefore, the importance of these laws interms of city planing to be succesful are consideret eguivalent with the city planing. Today, what we witnessed about the problems o fast urbanization along with the laws that are inefficient in the solution of them, forcet us to find the solu tion in examining and changing the planing laws oftenly. As a solution to solve these problems, municipalities needed using the num ber 3194. planing law where they were in charge and responsible for it to be ap plied properly and for that reason 3194. had to be written. With the work in the title of `IMPROVEMENT SUBJECT IN OUR COUNTRY WITH THE HISTORICAL DEVELOPMENT AND THE ANALYSIS OF 3194.` We obtain respectively; - What were the major causes of this laws and how we got up to date with previous laws. - How the technical causes were developed for the 3194 to be put forward.- Finally, how 3194. was analysed by the local municipilities along with the search of recovering the needed additions to adapt to 3194. to be perfect was discussed in the work. This work consists of four sections with the enterence covering the works, aims, limits and the reguired knowledge of the sources to be used. - In the first section, the major theme was how and when the first organi zations were developed and what kind of analysis were taken into consideration to achieve the improvement laws up to date. - In the second section, shortly as a summary, the changing variations of the major aspects of city planings along with the application of 3194 to these plans were critized. - In the third section, todays conditions of local municipilities who are aut horized with 3194 and have the rights and responsibilities to apply it were exami ned. - Finally in the fourth section, a brief check up was made about the consi derations which were taken into in this work. Also the adaptation of 3194. to the applients was discussed and in the conclusion some suggestions and proper applica tions which should be used and done by the local municipilities about this law com pleted the work.