Anadolu Türk Mimarisinde aydınlatma detayları ve aydınlatma araçları

Abstract

Anadolu'da Türk Mimarisi Aydınlatma Detayları ve Aydınlatma Araçları, yapıların ışık, hava ve dışarı açılma ihtiyacım karşılamak için, bina fonksiyonu, binanın bulunduğu yer, dönem özelliği, iklim, dini inanış gibi faktörlere göre şekillenmişlerdir. Mimaride çok önemli yeri olan, ilginç özellikleri ile çok farklı detay ve araçları ihtiva eden aydınlatma elemanları günümüzde yavaş yavaş kaybolmakta veya onarımlarla bozulmaktadır. Bu yok oluşa karşı Anadolu Türk mimarisi aydınlatma detayları ve aydınlatma araçları konusu detaylı bir çalışma ile aydınlatılmamış olduğu için tez çalışmasına konu olarak seçilmiştir. Girişin I. bölümünde bu konunun ele alınış sebebi açıklanmıştır. II. bölümde bu çalışmanın amacı ve kapsamı konusunda bilgi verilmiştir. Literatür özeti bölümünde konu ile ilişkisi olan önemli kaynakların, konu ile ilgili olan bölümlerinin özeti yapılmıştır. Materyal ve metod bölümünde araştırmanın amacını gerçekleştirmek için kullanılan materyalin temin şekli, nitelikleri ve araştırmada yararlanılan metodlar izah edilmiştir. Girişin tarihçe bölümünde Andolu'da ve yalan çevresindeki ilkçağ, Bizans,Selçuklu ve Osman'a yapılarında aydınlatmanın genel prensipleri ve elde edilebilen aydınlatma elemanlarının özellikleri anlatılmıştır. İkinci bölümde Anadolu Türk Mimarisinde aydınlatma elemanları doğal aydınlatma ve yapay aydınlatma olarak ikiye ayrılmıştır. Örneklerle da anlatım kuvvetlendirilmiştir. Üçüncü bölümde önce Anadolu Selçuklu sonra Osmanlı eserlerinden cami, medrese, türbe, han, hamam, konut-saray ve köşklerin aydınlatma özellikleri ve aydınlatma elemanları, bu yapıların fonksiyonları ve plan özelliklerine bağlanarak açıklanmıştır. Her bina gurubunun aydınlatma sistemi izai edildikten sonra verilen bilgileri doğrulayan ve daha iyi açıklayan katalog şeklinde hazırlanmış bir örnek verilmiştir. Dördüncü bölümde ise değerlendirme yapılmış ve elde edilen sonuçlar sıralanmıştır; Anadolu'da yapılan ilk eserlerden başlayıp XVII. - XVIII. yy, ve sonrası yapılarında bu etkisiyle değişildik görülmesine kadar geçen sürede geleneksel aydınlatma elemanları geliştirilerek kullanılmıştır. Ban etkisi görülmeye başladıktan sonra bir daha geri dönülmemiş ve eski aydınlatma sistemi terk edilmiştir.

Turkish Architecture in Anatolia has different forms according to such factors as illumination details and equipments, function and location of buildings, climate, characteristics of the period and religious belief, to meet the needs for light and air and to contact the outside world. Illumination elements which occupy a very significant place in architecture and contain very distinct details and instruments with their interesting features have gradually been disappeared or destroyed by repairs. Illumination details and equipments have been taken as the subject of the thesis. In the Introduction part the reasons for the preference of this topic, in pan n, the goal and the content of this study has been explained. In the summary of the literature part the related parts of important references on this topic have been summarized. In the material and method section, the methods used to achieve the goal of thes research, the characteristics of the material which and hous the material has been obtained have been explained. In the short literature part of the Introduction, general principles of illumination