Marmara adası ve Kapıdağı Yarımadası`nın jeolojisi

Abstract

öz Doktora Tezi MARMARA ADASI VE KAPIDA?I YARIMADASININ JEOLOJÎSÎ Rahmi AKSOY Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Jeoloji Mühendisliği Anabilim Dalı Danışman: Prof. Dr. ihsan SEYMEN 1993, Sayfa: 168 Jüri: Prof. Dr. ihsan SEYMEN Doç. Dr. Yüksel AYDIN Doç. Dr. M. Cemal GÖNCÜO?LU Marmara Adası ve Kapıdağı Yanmadası'nın ayrıntılı jeolojik çalışması, bölgenin yedi litodem biriminden oluştuğunu gösterir. Bu birimler çeşitli derecelerde başkalaşım ve deformasyon geçirmiş Pre- Permiyen yaşlı metamorfiüer ile onları sıcak dokanaklar boyunca kesen Hersiniyen granitoitik kayaçlanndan oluşur. Metamorfitlerin tabanım kıta kenan kökenli, mikaşist, kalkşist ve mermerlerden yapılı Gündoğdu karmaşığı oluşturur. Gündoğdu karmaşığının üzerine, onu metamorfizma öncesinde tektonik bir dokanak ile üzerleyen, bazik ve ültrabazik kayaçlar ile karışmış volkanosedimanter Erdek karmaşığı gelir. Metamorfizma öncesinde ofiyolitli bîr melanj ni¬ teliğindeki bu istifi açılı bir uyumsuzluk ile Marmara mermeri örter. Marmara mermerinin üzerinde uyumlu olarak kökende yay önü/yay ardı senanlar ve volkanikleriyle temsil edilen Saraylar karmaşığı yer alır. Tüm bu birimleri, Üyasdağı metagranodiyoriti, metamorfizma öncesinde sıcak dokanaklar ile kesmiştir. İÜMetamorfik kayaçlar tümüyle orta basınç/orta-yüksek sıcaklık koşullarında ilerleyen bölgesel başkalaşım geçirmiş ve aynı zamanda dört evreli deformasyona uğramıştır. Bu deformasyon evrelerinde, sırayla, (1) şistozite ve foliyasyon düzlemleri; (2) ENE-WSW gidişli kıvrımlar, bu¬ ruşma klivajlan, mineral yönelim ve kırışma lineasyonlan ve kalem ya¬ pılan; (3) NNE-SSW gidişli kıvrımlar, buruşma klivajlan, mineral yönelim ve kırışma lineasyonlan ve kalem yapılan ve (4) WNW-ESE gidişli kıvrımlar, buruşma klivajlan ve kırışma lineasyonlan gelişmiştir. Çalışma alanındaki metamorfikler, Permiyen öncesinde yükselerek büyük ölçüde aşınmışlarda:. Hersiniyen orojenezi esnasında, kalk- alkalen magmatizma yörede etkinlik kazanmış ve buna bağlı olarak Ocaklar ve Çeltikçi granitoidleri bölgeye yerleşmiştir. Anahtar Kelimeler. Litodem, kıta kenarı, karmaşık, melanj, yay önü/yay ardı, defonnasyon evresi. iv

ABSTRACT Ph. D. Thesis GEOLOGY OF THE MARMARA ISLAND AND THE KAPIDA?I PENINSULA Rahmi AKSOY University of Selçuk Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Geological Engineering Supervisor: Professor Dr. îhsan SEYMEN 1993, page: 168 Jury: Prof.Dr. îhsan SEYMEN Assoc. Prof. Dr. Yüksel AYDIN Assoc. Prof. Dr. M. Cemal GÖNCÜO?LU Detailed geological studies of the Marmara Island and the Ka- pıdağı Peninsula show that it is composed of seven lithodemic units. These units consist of pre-Permian metamorphics metamorphosed and deformed in various degrees and Hercynian granitoidic rocks. The Gûndoğdu metamorphic Complex forms the base of the meta- morphic rocks. It is made up of mica schist, calc schist and marbles repre senting continental margin sedimentary sequence. The Gündogdu Com plex is tectonically overlain by the Erdek Complex consisting of volcanosediments mixed with basic and ultrabasic rocks. The Marmara marble unconformably overlies the Erdek Complex being an ophiolitic melange before metamorphism. It is conformably overlain by the Saraylar Complex represented by an original fore-arc/back-arc sediments and vol- canics. All these units were intruded by the Uyasdağı metagranodiorite before the metamorphism. Metamorphic rocks have undergone progressive regional meta morphism under medium pressure/medium-high temperature (MP/MHT)conditions and four phases of deformation. These are, in sequence (1) schistosity and foliation planes, (2) ENE-WSW trending folds, crenulation cleavages, mineral and crenulation lineations and mullion structures, (3) NNE-SSW trending folds, crenulation cleaveges, mineral and crenulation lineations and mullion structures, (4) WNW-ESE trending folds, crenula¬ tion cleavages and crenulation lineations. Metamorphic rocks in the study area were uplifted and eroded on a large scale before Permian. Calc-alkalen magmatism occurred during the Hercynian orogeny and subsequently Ocaklar and Çeltikçi granitoids were emplaced in the region. Key Words: Lithodem, continental margin, complex, melange, fore-arc/ back-arc, deformation phase. vi