Konya`da mimari özelliği olan bazı geleneksel evlere yeni fonksiyon verilmesi üzerine bir deneme

Abstract

ÖZET Yüksek Lisans tezi KONYA'DA MİMARİ ÖZELLİ?İ OLAN BAZI GELENEKSEL EVLERE YENİ FONKSİYON VERİLMESİ ÜZERİNE BÎR DENEME Dilek (DİREN) TOZO?LU Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Mimarlık Anabilim Dalı Danışman: Yrd. Doç. Dr. Kerim ÇINAR 1995, Sayfa: 306 Jüri: Yrd. Doç. Dr. Kerim ÇINAR Türk ev mimarisi iklim, yapı malzemesi, gelenekler, ve İslam di¬ ninin de etkisi ile kendine özgü bir karakter oluşturmuştur. Ancak yüzyılların birikimiyle oluşmuş olan geleneksel ko¬ nutlarımız değişen yaşam tarzı, teknoloji, sosyo-ekonomik durum, yer¬ leşmelerin büyüme ve gelişmeleri v.b. sebeplerle terk edilmekte ya da düşük gelirlilere kiraya verilmektedir. Bu durum yapıların bakım ve onarımlarının yapılamamasına neden olmaktadır. Geçmiş kültürümüzün aynası olan geleneksel konutlarımızın bakım ve onarımları yapılarak korunmaları gereklidir. Bu araştırma yapıların ancak islerinde yaşamldığı zaman ya¬ şayacakları, bakım, onarımları yapılarak ve çağın gereklerine uygun bi¬ çimde yeniden tasarlanarak kullanılmalarıyla korunacağı, gelecek ku¬ şaklara aktanlabilineceği düşüncesinden yola çıkılarak yapılmıştır.. ıGirişin birinci bölümünde neden bu konunun seçildiği, ikinci bö¬ lümde ise konunun amaç ve kapsamı açıklanmıştır. Literatür araştırması bölümünde konuyla ilişkili olan kaynaklar, araştırmayı ilgilendiren yönleri ile tanıtılmıştır. Araştırma geleneksel konutları içerdiği için üçüncü bölümde ge¬ leneksel Türk evi ve plan tipleri tanımlanmıştır. Üçüncü bölümün ilk kısmında geleneksel Türk evini oluşturan mekanlar (sofa, oda, yardımcı mekanlar), ikinci kısmında ise Geleneksel evde iç mekanı biçimlendiren elemanlar (dolap, yüklük, sekialtı, ocak, ağzıaçık, sedir) anlatılmıştır. Ülkemizde sivil mimari mirasımızın yeniden tasarlanmasına iliş¬ kin daha önce yapılmış ve uygulanmış olan çalışmalar dördüncü bö¬ lümde yer almaktadır. Bu bölüm iki kısma ayrılmıştır. İlk kısımda ül¬ kemizin çeşitli yerleşmelerinde yapılmış olan çalışmalar incelenmiş ikinci kısımda ise Konya'da yapılmış olan örnek çalışmalara yer ve¬ rilmiştir. Buradan elde edilen veriler araştırmada yol gösterici olmuştur. Beşinci bölümün birinci kısmında konu için seçilmiş olan örnek Konya merkezinde 19. yy'ın ortalan ile 20. yy'in başlarında yapılmış evler röleve, fotoğraf ve raporlar yardımı ile tanımlanmış, ikinci kısımda ise; incelenen örnek konutlann geleneksel özellikleri irdelenmiştir. Be¬ şinci bölümün üçüncü kısmında örnek konutların yeniden ta¬ sarlanabilmesi için plan ve genel çevre verileri dikkate alınarak ya¬ pıların yeni fonksiyonları belirlenmiştir. Belirlenen yeni fonksiyonlara göre planlama yapılabilmesi için fonksiyona uygun eylem, eylemlerin ge¬ çeceği mekanlar ve eyleme yardımcı araçları gösteren çizelgeler ha¬ zırlanmış, teknik, malzeme, tesisat ve ekonomik yönlerden yapılan öne¬ rilere uygun olarak yapılar yeniden planlanmıştır. Anahtar Kelimeler : Geleneksel ev, Konya'da geleneksel evler. * * 11

ABSTRACT Masters Thesis A STUDY ON GIVING A NEW FUNCTION TO SOME TRADITIONAL HOUSES WHICH POSSESSES ARCHITECTURAL CHARACTER, IN KONYA Dilek (DİREN) TOZO?LU The University Of Selçuk The Institute Of Natural And Applied Sciences The Department Of Architecture Supervisor: Asist. Prof. Dr. Kerim ÇINAR 1995, Page : 306 Jury: Asist. Prof. Dr. Kerim ÇINAR House architecture of Turkish has occured a particular character of itself by the influence of climate, building materials, traditions and the religion of Islam. However our traditional residences occured by the accumulation of centuries are being deserted or being rented to low incomed people by the reasons of the variable life style, technology, social and economical position, development of the settlements and etc. It causes not to be made the upkeeps and restorations of the buildings. It is necessary to protect traditional buildings which are the mir ror of our past culture by making their upkeeps and restorations. This research has been made by the help of the thought that the buildings only live when people live in them, they are protected and can be transfered to the next descendants by making their upkeeps and restora- *.. 111tions and being used by reprojected according to the necessities of time. In the first part of the introduction the reason of choosing this subject, in the second part the aim and the contents of the subject have been explained. In the part of the literature research the sources of the subject have been introduced with the points about the research. The research contains the traditional residences so that in the third part traditional Turkish house and types of plan have been defined. In the first piece of the third part the places which complete the tradi tional Turkish house, in the second piece members that give shape to the inside of traditional house have been explained. The works that have been made and applied before concerning to reproject inheritance of civilian architecture in our country take place in the fourth part. This part has been divided into two pieces. In the first piece the works about the different places of our country have been ex amined. In the secont piece the model works of Konya have been taken place. The datums taken here showed way to the research. In the first piece of the fifth part the example choosed for the sub ject are the houses built in the middle of the 19th and at the beginning of 20th century in the centre of Konya have been defined by the help of re lievo, photograph and reports; in the second part the traditional features of the model houses have been examined. In the third piece of the fifth part the new functions of buildings have been determined taking the note of plan and general surrounding datums in order to represent the model residences again. Convenient action to the function, places of actions and strations which show the helping tools of action have been prepared in order to make plan according to the new determined functions, appropriate to the points of propositions of technique, materials, instalment and economic buildings have been planned again. Key Words : Traditional house, Troditional houses, in Konya iv