İki İslamcı kadın dergisinde ?kadın imgesi?: Kadın ve aile ile bizim aile dergileri

Abstract

1980'lerin ikinci yarısından itibaren Türkiye'de İslamcı hareket ve kadınınİslamiyet'teki durumu üzerine sorgulamalar modernleşme ve feministtartışmalara paralel olarak bir ivme kazanmıştır. Bu dönemde, birçok dinicemaatin kapılarını kadınlara açtığı, çeşitli gazete ve dergilerin İslamcıfeministlere ya da İslamiyet'te kadın bakış açısına sahip kadınlara yer vermeyebaşladığı, kimi zaman da bir grup İslamcı kadın yazarın hazırladığı dergilerinçıktığı gözlendi.1980'lerin ikinci yarısı boyunca yayımlanan bu dergiler genel olarak Batımodernitesine karşı tepkilerini kadın imgesi üzerinden yansıtmış ve bu anlamdaİslami bir bilinç oluşturma gibi bir misyon üstlenmişlerdir. Kadının anne olarakİslamiyet için eğitilmesine merkezi bir önem veren bu dergiler, modernleşmeyekarşı tepkilerini paradoksal olarak yine modernitenin araçlarından ?dergi vegazetelerden- yararlanarak göstermişlerdir. Tez kapsamında ele alınan Kadınve Aile ile Bizim Aile dergilerinin, modernleşmeye bir tepki olarak gelişenİslamcı hareketin referanslarına dayanarak, kadın imgesini nasıl yeniden inşaettiği gösterilmeye çalışılmıştır.Kadınlara seslenen her iki yayının onların İslamcı kurallar bütünü içinde ataerkilbağlarla ailelerine ve İslam'a sıkıca bağlı bireyler olmalarını sağlamak yönündebir tavır sergiledikleri gözlenmiştir. Her iki dergi de -aralarında çeşitliderecelerde farklılıklar olmasına rağmen- kadının bireyselleşmesine veözgürleşmesine karşı çıkmıştır. Kadının yeri evi, görevi ise iyi eş ve fedakaranne olmak şeklinde çerçevelenirken, bedeni ve cinselliği nikahlı eşi dışındaherkesten sakınılmak durumunda bırakılmıştır. Kadının bedensel ve toplumsaldenetiminin onun fitne yaratma potansiyelinin önüne geçmek bakımındanönemsendiği ele alınan dergiler bağlamında net bir şekilde anlaşılmaktadır. Öteyandan, yazarların İslam'ın kadını ikincilleştiren ataerkil yapıya hizmet edentutumları bu dergilerin Batılı anlamdaki liberal, radikal vb. feminist dergilerdenfarklı olduğu tespit edilen noktalara arasındadır.Anahtar Sözcüklerİslam, Modernleşme, İslamcı kadın dergileri, Kadın imgesi, Ataerkillik, Kadın veAile dergisi, Bizim Aile dergisi.

Islamist movements in Turkey as well as the questioning as to women?s statusin Islam have intensifed since the second half of the 80?s, paralel tomodernization processes and the rise of the feminist discourse since then,many Islamic communities began accepting women to their ranks, whereasIslamic journals welcomed contributions from ?Islamic feminist?, women?smagazines preposed by groups of ?Islamic feminist? women began to maketheir appearence.These magazines, which literally have flourished on the late 1980?s reflect areactions against Western modernity ?a reaction usually reflected uponwomen?s image- this has laden them with a mission of creating an Islamicconsciousness. Consecrating a priviledged role to the education of women asmothers, these magazines paradoxically display their reactions againstmodernization through the instruments of modernity, namely the mass media.The thesis aims at revealing the ways the women?s image is reconstructed withreference to Islamic movements, in two of the most prominent Islamic women?smagazines, Kadın ve Aile and Bizim Aile.A distinctly traditional attitude is observed in the discourse of both thesemagazines, which stresses the importance of patriarcal ties and the women?sattachment to Islamic values. Though in differing degrees, both object towomen?s individualization and liberation. While women?s role is reduced to oneof good wives and sacrificing mothers, their bodies are strictly reserved for theirlegal husbands. That the body and social control over women? bodies isdirected to limit their liability to fitna is clearly obvious from the texts. Theirconformity to the structures of patriarchy distinguishes their discourse from thatof Western versions of feminism (liberal, radical, etc.).Key WordsIslam, Modernity, Islamic Women?s magazines, Image of women, patriarchy,Magazine of Kadın ve Aile, Magazine of Bizim Aile.