Fotogrametrik modellerden sayısal yükseklik modellerinin elde edilmesinde seçmeli ve ilerlemeli örnekleme yöntemlerinin karşılaştırılması

Abstract

ÖZET Yüksek Lisans Tezi FOTOGRAMETRİK MODELLERDEN SAYISAL YÜKSEKLİK MODELLERİNİN ELDE EDİLMESİNDE SEÇMELİ VE İLERLEMELİ ÖRNEKLEME YÖNTEMLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI Hakan KARABÖRK Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Jeodezi ve Fotogrametri Anabilim Dalı Danışman: Y.Doç.Dr. Ferruh YILDIZ 1996, Sayfa: 48 Jüri:Prof.Dr. Mehmet YERCİ Y.Doç.Dr. Ferruh YILDIZ Y.Doç.Dr. Bayram TURGUT Sayısal yükseklik modellerinde değişik yöntemlerle toplanan veriler hız, depolama ve hesaplanma sürelerinde değişik etkilere neden olmaktadır. Sayısal veri toplamada temel amaç, arazi yüzeyini en uygun şekilde tanımlayan en az veriyi toplamaktır. Bu çalışmada, Selçuk Üniversitesi Kampus Alanındaki 1 km 'lik test alanında, oluşturulan sayısal yükseklik modellerinden elde edilen yükseklikler ile jeodezik yükseklikler karşılaştırılmıştır. Sayısal yükseklik modeline ait veriler, hava resimlerinden ilerlemeli ve seçmeli örnekleme yöntemleri ile elde edilmiştir.İlerlemeli örnekleme yöntemiyle 1675 adet örnekleme noktası, seçmeli örnekleme yöntemiyle 2691 adet örnekleme noktası elde edilmiştir. Değişik arazi yapısına sahip test alanında, F. SILAR' in tanımladığı 1. ve 2. grup arazi türüne uyan test alanındaki noktaların yüksekliklerinin karesel ortalama hataları hesaplanmıştır. 1. grup arazide ilerlemeli örnekleme mh= ±14.67 cm, seçmeli örnekleme ile mh= ±38.27 cm 'lik karesel ortalama hatalar elde edilmiştir. Benzer şekilde 2. grup arazide de ilerlemeli örnekleme ile mh= ±29.41 cm, seçmeli örnekleme ile mh= ±40.96 cm 'lik karesel ortalama hatalar elde edilmiştir. Hesaplanan bu değerler, ulusal ve uluslararası ölçütlerle karşılaştırılmıştır. ANAHTAR KELİMELER: Sayısal yükseklik modeli, İlerlemeli örnekleme, Seçmeli örnekleme, Karışık örnekleme

ABSTRACT Masters Thesis COMPARISON OF THE SELECTIVE AND PROGRESSIVE SAMPLING METHODS FOR DETERMINATION OF THE DIGITAL ELEVATION MODELS BY USING THE PHOTOGRAMMETRIC MODELS Hakan KARABÖRK Selçuk University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Geodesy and Photogrammetry Supervisor: Ass.Prof.Dr. Ferruh YILDIZ 1996, Page: 48 Jury: Prof.Dr. Mehmet YERCİ Ass.Prof.Dr. Ferruh YILDIZ Ass.Prof.Dr. Bayram TURGUT Data which is collected by different methods on the digital elevation model, effect on their speed, storage and calculation time. The main aim of collection for digital data is to collect the least data which define best terrain surface. In this study, elevations obtained by digital elevation model, which was established about 1 km in Selçuk University Campus test area, were compared by elevations obtained by geoderical method. Data of digital elevation model was obtained by selective sampling and progressive sampling on the aerial 111photographs. 1675 points by progressive sampling, 2691 points by selective sampling were obtained. The standart deviation of elevations of points was calculated on different structured terrain on the test area of 1 st and 2 nd terrain classes which were defined by F. SILAR. The standart deviation of the 1 st terrain class mh=± 14.67 cms by progressive sampling, mh= ±38.27 cms by selective sampling and on the 2 nd terrain class mh= ±29.41 cms by progressive sampling, mh= ±40.96 cms by selective sampling was obtained. These results were compared to national and international accepted units. KEY WORDS: Digital elevation models, Progressive sampling, Selective sampling, Composite sampling. IV