Tigem Gözlü Tarım İşletmesinde yetiştirilen akkaraman ve ivesi sürülerinde süt ve yapağı verimiözelliklerini etkileyen bazı faktörlerin tahminni

Abstract

106 6. ÖZET Bu araştırmada, TİGEM gözlü tanımişletmesinde yetiştirilen Akkaraman ve ivesi sürülerinde süt ve yapağı verimi özellikleri ile bunları etkileyen bazı faktörlerin parametrelerinin tahmini amaçlanmıştır. Süt verimi ile ilgili olarak sağılabilir süt verimi, laktasyon süresi, sağım süresi, günlük ortalama süt verimi ve günlük maksimum süt verimine ait 3 yılda toplam 2164 laktasyon kaydı değerlendirilmiştir. Süt verimi özellikleri üzerine ırk, yıl, doğurma tipi ve yaşın etkisi incelenmiştir. Ayrıca sağılabilir süt verimi üzerine sağım süresinin etkisi de araştırılmıştır. Her iki ırkta da süt verimi özelliklerine ait tekrarlanma dereceleri tahmin edilmiştir. Yapağı verimi özellikleri arasında kirli ve temiz yapağı verimleri, lüle uzunluğu, gerçek uzunluk, ondülasyon, incelik medüllalı, kıl oranı, kemp kılı oranı ve randıman için her iki ırktan 4 yılda tolam 913 adet yapağı kaydı değerlendirilmiştir. Yapağı verimi özellikleri ile bunların üzerine ırk, yıl, cinsiyet ve yaşın etkileri belirlenmiş, her özelliğe ait tekrarlanma dereceleri ırklar için ayrı ayrı tahmin edilmiştir. Sağılabilir süt verimi ortalaması Akkaramanlarda 53.897±2.163 / bulunurken Ivesilerde ise 99.721+2.167 bulunmuştur. Sağım süresine göre standardize edilmiş sağılabilir süt verimleri ise Akkaramanlarda 65.788+1.802 /, Ivesilerde ise 87.129+1.809 / olmuştur. Sağılabilir süt verimine ırk,yıl, yaş ve sağım süresinin etkileri çok önemli bulunmuştur. Doğurma tipinin süt verimine etkisi önemsizdir. Süt verimi 4.5 yaşma kadar artmış, daha sonra azalmaya başlamıştır. Laktasyon süresi ortalaması Akkaraman ve Ivesilerde sırasıyla 156.585±1.756 ve 186.67711.759 gün olarak bulunmuştur. Laktasyon süresi üzerine ırkın, yılın ve yaşın etkileri çok önemli bulunurken, doğurma tipinin etkisi önemsiz bulunmuştur. Sağım süresi ortalaması Akkaramanlarda 113.267±1.756 gün olurken Ivesilerde 147.63711.759 gün olmuştur. Sağım süresi üzerine ırkın ve yaşın etkileri önemli bulunurken, yılın ve doğurma tipinin etkisi önemsiz bulunmuştur. Günlük ortalama süt verimi Akkaramanlarda 460.491112.765 mi, Ivesilerde ise 671.291112.787 mi, olarak bulunmuştur. Irk, yıl ve yaşın günlük ortalama süt verimine etkileri çok önemli olurken, doğurma tipinin etkisi önemsiz bulunmuştur. Günlük maksimum süt verimi ortalamaları Akkaraman ve Ivesilerde sırasıyla 651.227120.958 ve 1051.091120.993 mi olmuştur. Doğurma tipi hariç diğer faktörlerin günlük maksimum süt verimine etkileri önemli bulunmuştur.107 Kirli yapağı verimi akkaramanlarda 2.238+0.069 kg bulunurken Ivesilerde 3.288± 0.064 kg bulunmuştur. Kirli yapağı verimi üzerine ırk, cinsiyet ve yaşın etkileri ile kirli yapağı ağırlığının canlı ağırlığa göre regresyonu istatistiksel olarak çok önemli bulunmuştur. Temiz yapağı verimleri Akkaraman ve Ivesilerde sırasıyla 1.565+0.070 ve 2.2 12± 0.076 kg olarak bulunmuştur. Temiz yapağı verimi üzerine ırkın, cinsiyetin ve yaşın etkisi çok önemli olmuştur. Yılın etkisi ise önemsiz olmuştur. Lüle uzunluğu Akkaramanlarda 11.502±0.208 cm bulunurken, Ivesilerde 13.684 ±0.210 cm bulunmuştur. Lüle uzunluğuna ırk, yıl, cinsiyet ve yaşın etkileri çok önemli bulunmuştur. Gerçek uzunluklar ise Akkaraman ve Ivesilerde sırasıyla 13.985+0.245 ve 16.544 ±0.248 cm olarak bulunmuştur, incelenen bütün faktörlerin gerçek uzunluğa etkileri çok önemli olmuştur. Ondülasyon (5 cm' deki ) Akkaramanlarda 10.182±0.507 adet, Ivesilerde ise 8.622±0.512 adet bulunmuştur. Cinsiyet dışındaki faktörlerin ondülasyona etkileri önemli bulunmuştur. Akkaraman ve tvsilerde ortalama yapağı incelikleri ise sırasıyla 30.894±0.648 ve 33.986±0.682 (i olmuştur. Cinsiyet dışındaki faktörlerin inceliğe etkileri istatistiksel olarak çok önemli bulunmuştur. Medüllalı kıl oranı Akkaramanlarda % 6.057+0.637 ve Ivesilerde ise % 1 1.21 1± 0.618 olarak bulunmuştur. Cinsiyet dışındaki faktörlerin medullah kıl oranına etkileri çok önemli olmuştur. Kemp kılı oranı ise Akkaraman ve Ivesilerde sırasıyla % 2.721±0.618 ve % 5.967 ±0.654 olarak bulunmuştur. Yine, cinsiyet dışındaki faktörlerin kemp kılı oranına etkileriçok önemli bulunmuştur. Akkaraman ve Ivesilerde ortalama yapağı randımanları ise sırasıyla % 65.337± 1.729 ve % 62.126±1.508 olmuştur. Cinsiyet dışındaki faktörlerin randımana etkileri istatistiksel olarak oldukça önemli bulunmuştur. Süt verimi özelliklerine ait tekrarşanma dereceleri Akkaraman ve Ivesilerde sırasıyla sağılabilir süt verimi için 0.276±0.048 ve 0.660±O.O30; laktasyon süresi için 0.796±0.020 ve 0.435±0.042; sağım süresi için 0.765±0.022 ve 0.272 ±0.047; günlük ortalama süt verimi için 0.450±0.042 ve 0.644+0.029; günlük maksimum süt verimi için 0.474±0.041 ve 0.552±0.036 olarak tahmin edilmiştir108 Yapağı verimi özelliklerine ait tekrarlanma dereceleri ise Akkaraman ve ivesiler de sırasıyla kirli yapağı verimi için 0.699+0.065 ve 0.665±0.053; temiz yapağı verimi için 0.710±0.059 ve 0.760±0.049; lüle uzunluğu için 0.485±0.083 ve 0.541±0.074; gerçek uzunluk için 0.586+0.071 ve 0.499±0.079 ondülasyon için 0.693±0.056 ve 0.504±0.078; incelik için 0.831±0.033 ve 0.84010.029; medüllalı kıl oranı için 0.693±0.056 ve 0.621± 0.061; kemp kılı oranı için 0.816±0.036ve 0.773+0.040; randıman için 0.651±0.069 ve 0.78110.045 olarak tahmin edilmiştir.

ABSTRACT Ph.D.Thesis PARAMETER ESTIMATES OF SOME FACTORS AFFECTING MILK AND WOOL PRODUCTION TRAITS OF AKKARAMAN AND AWASSI FLOCKS RAISE IN TIGEM GÖZLÜ STATE FARM Birol DA? Selçuk University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Animal Science Supervisor :Lec.Dr. Mehmet PEMBECÎ 1996, Page: 115 Jury: Lec.Dr. Mehmet PEMBECÎ Prof.Dr.Oktay YAZGAN Prof.Dr.Mehmet ERTU?RUL Parameters of some factors affecting milk and wool production traits of Akkaraman and Awassi flocks in TÎGEM Gözlü State Farm were estimated by evaluating the 2164 lactation and 913 fleece records. Least square means for Akkaraman and Awassi breeds respectively were determined as 54.143±2.184 and 99.719 ± 2.170 / for milk yield (MY), 156.585± 1.756 and 186.677±1.759 days for lactation period (LP). 113.26711.756 and 147.637 ±1.759 days for milking period (MP), 460.491± 12.765 and 671.291 ± 12.787 ml for average daily milk yield (ADMY), 651.227 ±20.958 and 1051. 0.9 1±20.993 ml for maximum daily milk yield (MDMY), 2.238 ±0.069 and 3.288±0.064 kg grease fleece weight(GFW), 1.565±0.070 and 2.212±0.076 kg for clean scoured fleece weight(CSFW), 1 1.502±0.208 and 13.684±0.210 cm, for staple length (SL), 13.98510.245 and 16.544ifl.248 for fibre length (FL), 10.182İO.507 and 8.622+0.512 for average number of crimps over a length of 5 cm (ANC), 30.894±0.648 and 33.986±0.686 /i for fiber diameter (FD), % 6.057±0.637 and% 1 1.21 1±.674 for medullated fibres ratio (MFR), % 2.721+0.618 and % 5.967+0.654 for kemp fibres ratio (KFR), % 65.337+1.729 and % 62.126+1.508 for wool yield (WY). Effect of breed on milk production traits was significant (P<0.01). Year had a significant effect on all milk production traits except for MP, (P<0.01). Birth type have no significant effect on all milk production traits. Effect of MP on MY was significant (P<0.01). Breed had a significant effect on all wool production traits (P<0.01). Effect of sex on GFW, CSFW, SL and FL were significant (P<0.01). All wool production traits were affected by the age (P<0.01). In addition, the regression of GFW to body weight was significant (P<0.01). Repeatabilities for Akkaraman and Awassi respectively were estimated as 0.276+0.048 and 0.660+0.030 for MY, 0.796+0.020 and 0.435+0.042 for LP, 0.765+0.022 and 0.272+0.047 for MP, 0.450+0.042 and 0.664+0.029 for ADMY,0.474±0.041 and 0.552+0.036 for MDMY, 0.699+0.065 and 0.665+0.053 for GFW, 0.710+0.059 and 0.760+0.049 for CSFW, 0.485+0.083 and 0.541+0.074 for SL, 0.586+0.07 land 0.499+0.79 for FL, 0.693+0.056 and 0.504+0.078 for ANC.0.83 1+0.033 and 0.840+0.029 for FD, 0.693+0.056 and 0.621+0.061 for MFR, 0.816+0.036 and 0.773+0.040 for KFR, 0.651+0.069 and 0.781+0.045 for WY. KEY WORDS: Sheep, Akkaraman, Awassi, Milk Yield, Greasy Fleece Weight, Repeatability VI