Buselik makamı ve şedleri üzerine bir araştırma

Abstract

Makam, belirli bir özel dizinin sesleri üzerinde, belirli bir örgü kalıbına göre dolaşılarak, belirli bir duygunun elde edilmesidir. Bir makamda hangi seslerin kullanıla cağı, hangi seslere önem verileceği, hangi sesle başlayıp, hangi sesle bitirileceği gibi noktaların kesin belirlenmesi gereklidir.Dizi, seyir, durak, güçlü farkları, farklı makamların oluşmasını belirleyici özelliklerdir. Bu çalışmada, buselik makamının şedleri olduğu kabul edilen sultaniyegâh, nihavend ve ruhnevaz makamlarının gerçekte birer şed makam mı, (buselik dizisinin farklı sesler üzerinden icra edilmesi) yoksa farklı birer makam mı olduğu sorularına cevap aranmış ve bu sorular açıklanmıştır. Bu çalışmada, buselik, sultaniyegâh, nihavend, ruhnevaz makamlarından belirli sayıda eser incelenmiş, bu makamlar için ortalama bir seyirden kalıbından söz edilip edilemeyeceği araştırılmıştır. Sayılarla saptanan bu seyir kalıpları,şed makam olarak adlandırılan makamların, buselik makamının kalıbına uymadığını nicel olarak göstermekte kullanılmış ve bu sonuç grafiklerle de anlatılmıştır. Anahtar Kelimeler: Buselik, sultaniyegâh, nihavend ve ruhnevaz makamı, şed makam, seyir.

Makam is an expression of a certain feeling wandering about the sounds of a given specific range according to a certain thinking pattern. It's absolutely essential to determine, for a makam, which sounds will be used, which sounds will be emphasized on. with which sounds will be started first and with which sounds will be ended. Range, course, pause and emphatic differences are definitive features in the for mation of various' makams.In this article, we hoped to throw light on the questions in trying to get an answer if the makams of sultaniyegâh, nihavend and ruhnevaz thought to be the variations of makam buselik are actually şed makams (performance of buselik range beginning any different sounds) or not. In this study, certain number of works from buselik, sultaniyegâh, nihavend and ruhnevaz has been studied and investigated whether, for these makams a mean tradi tional course of sound will be spoken. These patterns obtained by statistics have been used in demonstrating the makams so called şed makams not fitting the pattern of makam uselik and this conclusion is supported by graphics. Key Words: buselik, sultaniyegâh, nihavend and ruhnevaz mod, şed mod, seyir. VI