Yeni polioksolaktonların sentezi ve katyonik komplekslerin hazırlanması

Abstract

ÖZET DOKTORA TEZİ YENİ POLİOKSOLAKTONLARIN SENTEZLERİ VE KATYONİK KOMPLEKSLERİNİN HAZIRLANMASI AHMET KOÇAK Selçuk Üniversitesi Fen-Bilimleri Enstitüsü Kimya Anabilim Dalı Danışman : Doç. Dr. Mehmet SEZGİN 1998, 79 sayfa Jüri : Prof. Dr. Ramazan MİRZAOĞLU Doç. Dr. Vecihi PAMUK Doç. Dr. Mehmet SEZGİN Bu çalışmada makrosiklik polieter olarak 2,3,5,6-Bis{3'-Bromo-3',5'- ditertbutil-benzo-5'-fenil-benzo}-12C3; 2,3,5,6-Bis{3'-Bromo-3',5'-ditertbutil- benzo-5'-fenil-benzo}-15C4; 2,3,5,6-Bis{3'(3')karboksinafto}-12C3; 2,3,5,6- Bis{3 '(3 ')-karboksinafto}-l 5C4; 2,3,5,6-Bis{3 '(3 ')-karboksinafto}-l 8C5 ligantları, makrosiklik lakton olarak da N-tertbutil-monoaza-5,9-diketo-12C4; N-tertbutil- monoaza-5, 12-diketo-l 5C5, N-tertbutil-monoaza-5, 1 5-diketo- 1 8C6; 2,3,5,6-Bis{3 '- bromo-3',5'-ditert-butil-benzo-5'-fenil-benzo}-8,12-diketo-12C3; 2,3,5,6-Bis{3'(3')- karboksinafto}-8,12-benzo}-8,18-diketo-18C5; 2,3,5,6-Bis{3'(3')-karboksinafto}- 8,12-diketo-12C3; 2,3,5,6-Bis{3'(3')karboksinafto}-8,15-diketo-15C4; 2,3,5,6- Bis{3'(3')-karboksinafto}-8,18-diketo-18C5 makrosiklik ligantları elde edilmiş ve bu ligantlann yapılan spektroskopik yöntemler (İR, 'H.NMR) ve elementel analiz ile aydınlatılmıştır. Makrosiklik polieterlerin hazırlanmasında Williamson tipi eter sentezi, makrosiklik laktonların hazırlanmasında ise Schoutten-Baumann reaksiyonlanndan faydanlanılmış, elde edilen maddeler kristallendirme ve kromatografi yöntemleri ile saflaştınlmıştır. Makrosiklik ligantlardan, N-tertbutil-monoaza-5, 12-diketo-l 5C5 ve N- tertbutil-monoaza-5, 1 5-diketo- 18C6'nın IA ve IIA grubu katyonlarıyla verdiği kompleksler incelenmiştir. Yapılan analizler sonucunda kompleks stokiyometrisinin 1 : 1 oranında olduğu tespit edilmiştir. ANAHTAR KELİMELER: Polioksolakton, taç eter, makrosiklik lakton, monoaza makrosiklik lakton, makrosiklik polieter, katyonik kompleks. m

ABSTRACT Doctora Thesis THE SYNTHESIS OF NEW POLYOXOLACTONS AND PREPARATION OF THEIR CATIONIC COMPLEXES AHMET KOÇAK Selçuk University Graduate School of Natural and Aplied Sciences Department of Chemistry Supervisor : Assoc. Prof. Dr. Mehmet SEZGİN 1998, 79 page Jüri : Prof. Dr. Ramazan MIRZAOGLU Assos.Prof. Dr. Vecihi PAMUK Assos.Prof.Dr. Mehmet SEZGİN In this work, 2,3,5,6-Bis{3'-Bromo-3',5'-ditertbutil-benzo-5'-fenil-benzo}- 12C3; 2,3,5,6-Bis{3'-Bromo-3',5'-ditertbutil-benzo-5'-fenil-benzo}-15C4; 2,3,5,6- Bis{3'(3')karboksinafto}-12C3; 2,3,5,6- Bis{3'(3')-karboksinafto}-15C4; 2,3,5,6- Bis{3'(3')-karboksinafto}-18C5 as macrocyclic polyether ligands and N-tertbutil- monoaza-5,9-diketo- 12C4; N-tertbutil-monoaza-5, 12-diketo- 1 5C5, N-tertbutil- monoaza-5,15-diketo-18C6; 2,3,5,6-Bis{3'-bromo-3',5'-ditert-butil-benzo-5'-fenil- benzo}-8,12-diketo-12C3; 2,3,5,6-Bis{3'(3')-karboksinafto}-8,12-benzo}-8,18- diketo-18C5; 2,3,5,6-Bis{3'(3')-karboksinafto}-8,12-diketo-12C3; 2,3,5,6- Bis{3'(3')karboksinafto}-8,15-diketo-15C4; 2,3,5,6-Bis{3'(3')-karboksinafto}-8,18- diketo-18C5 as macrocyclic lactons were syntehesised and their chemical structure were determined by spectroscopic methods such as IR, ^.NMR and elemental analysis. Williamson type ether synthesis method were used for preparation macrocylclic polyether and Schoutten-Baumann reactions were used for synthesizing of macrocyclic lactons. The slotained products have been purified by crystallisation and chromatography methods. The metal complexes of macrocyclic ligands such as N-tert-butyl-mono-aza- 5,12-diketo-15C5 and N-tert-butyl-mono-aza-5,15-diketo-18C6 with IA and IIA group cations were investigated. The analysis show that the ratio of complex stoichiometri was determineted as 1 : 1. Key words: polyoxolacton, crown ether, macrocyclic lacton, mono-azo- macrocylic lakton, macrocylic polyether cationic complexes. IV