Ekim sıklığının kışlık arpada bitki gelişmesi ve verim üzerine etkisi

Abstract

Arpanın ekim sıklığına tane verimi tepkisi çeşitlere ve ekim zamanına bağlı olarak değişebilir. Erzurum kuru tarım koşullarında 2014-15 ürün yılında yürütülen bu araştırmada, kışlık ekimde Olgun ve Tokak 157/37 arpa çeşitlerinin ekim sıklığına (400, 450, 500, 550 ve 600 tohum/m2) verim tepkileri incelenmiştir. Tane dolum süresi hariç, diğer karakterler yönünden çeşitler arasındaki farklar önemli olmuştur. Metrekaredeki başak sayısı (750,7), 1000 tane ağırlığı (56,3 g), tane verimi (518,6 kg/da), hasat indeksi (% 33,6) ve hektolitre ağırlığı (69,6 kg) yönünden Tokak 157/37; başaklanma süresi (256,5 gün), bitki boyu (119,2 cm), yaprak alanı indeksi (4,36), başaktaki tane sayısı (26,3) ve ham protein oranı (% 12,9) yönünden ise Olgun çeşidinin önemli derecede üstün olduğu belirlenmiştir. Ekim sıklığı, hektolitre ağırlığı ve ham protein oranı hariç, diğer karakterleri önemli derecede etkilemiştir. Artan ekim sıklığı m2'deki başak sayısı ve bitki boyunu artırmış; başaklanma süresi, tane dolum süresi ve 1000 tane ağırlığını azaltmıştır. Çeşitlerin ortalaması olarak en yüksek tane verimi 500 tohum/m2 sıklığında (586,8 kg/da) elde edilmiş, daha yüksek sıklıklarda tane verimi azalmıştır. Yaprak alanı indeksi, başaktaki tane sayısı, 1000 tane ağırlığı, tane verimi, hasat indeksi ve hektolitre ağırlığı yönünden çeşit x ekim sıklığı interaksiyonları önemli çıkmıştır. Araştırmanın ilk yıl sonuçları, kışlık olarak iki çeşidin de 500 tohum/m2 sıklığında ekilmesi gerektiğini göstermiştir.

Grain yield response of barley to seeding rates may vary depending on varieties and sowing time. In this research, grain yield responses of Olgun and Tokak 157/37 barley varieties to seeding rates (400, 450, 500, 550 and 600 seeds m-2) were investigated for winter sowing in Erzurum dry farming conditions during 2014-2015. The differences between the varieties were found significant in terms of all the characters except grain filling period. The variety Tokak 157/37 had a significantly higher spikes per m2 (750,7), 1000-kernel weight (56,3 g), grain yield (5186 kg ha-1), harvest index (33,6 %) and hectoliter weight (69,6 kg) than variety Olgun, whereas Olgun had a significantly higher days to heading (265,5 days), plant height (119,2 cm), leaf area index (4,36), grains per spike (26,3) and grain protein content (12,9 %) than variety Tokak 157/37. The effects of seeding rate on all the characters examined, except hectoliter weight and grain protein content, were found significant. Depending on increasing seeding rate, spikes per m2 and plant height increased, while days to heading, grain filling period and 1000-kernel weight decreased. As average of varieties, the highest grain yield (5868 kg ha-1) was obtained from 500 seeds m-2 and after this level decreased. The interactions between cultivar x seeding rate were found significant in terms of leaf area index, grains per spike, 1000 kernel weight, grain yield, harvest index and hectoliter weight. The first year results of this research showed that the two barley varieties should be sown at 500 seeds m-2 seeding rate at winter sowing.