İlköğretim okullarında örgütsel kimlik ve örgütsel etkililik (Denizli ili örneği)

Abstract

Bu araştırmada, ilköğretim okullarının etkililik düzeylerine göre, örgütsel kimliğin ve anlamlandırılmış dış imajın öğretmenler tarafından nasıl algılandığı ve algılanan örgütsel kimliğin ve imajın çekiciliğinin okulların etkililik düzeylerine göre farklılaşıp farklılaşmadığı incelenmiştir.Araştırmanın evrenini Denizli Merkez ilçede üç farklı bölgede bulunan 44 devlet ilköğretim okulu ve bu okullarda görev yapan 1821 öğretmen oluşturmaktadır. Örneklemini ise küme örnekleme yöntemiyle bu bölgelerden seçilen 12 ilköğretim okulu ve bu okullarda görevli 595 öğretmen oluşturmuştur. Araştırma için gerekli veriler, araştırmacı tarafından geliştirilen Okul Etkililiği Ölçeği, Algılanan Örgütsel Kimlik Ölçeği, Anlamlandırılmış Dış İmaj Ölçeği ve öğretmenlerin kişisel özelliklerini belirlemek için hazırlanan form ile toplanmıştır.Verilerin çözümünde, araştırmaya katılan ilköğretim okullarının etkililik düzeylerinin belirlenmesinde öncelikle her bir okuldan elde edilen verilerin normal dağılım gösterip göstermediği Shapiro-Wilk testi ile incelenmiştir. Buna göre, iki okuldan elde edilen verilerin normal dağılım göstermediği görülmüştür. Bu nedenle, yapılacak çözümlemelerde nonparametrik testler kullanılmıştır. Araştırmaya katılan 12 okulun etkililik düzeyleri arasında anlamlı bir farklılığın olup olmadığı Kruskal Wallis testi ile belirlenmiş ve anlamlı bir farklılık bulunmuştur. Farklılığın hangi okullar arasında olduğunu belirlemek amacıyla çoklu karşılaştırma (Post hoc Tukey HSD) testi yapılmış ve 12 okulun iki alt grupta toplandığı görülmüştür. ?çok etkili? ve ?az etkili? olarak isimlendirilen bu gruplar arasında farkın olup olmadığı da Mann-Whitney U testi ile sınanmıştır. Daha sonra, her grup okul için öğretmenlerin Algılanan Örgütsel Kimlik ve Anlamlandırılmış Dış İmaj ölçeklerine verdikleri yanıtların betimsel istatistik değerleri hesaplanmış, aralarında anlamlı bir farkın olup olmadığı Mann-Whitney U testi ile incelenmiştir. Ayrıca, algılanan örgütsel kimliğin ve anlamlandırılmış dış imajın çekiciliği ile okul etkililiği ve alt boyutları arasında anlamlı bir ilişkinin olup olmadığı da Sperman rho korelasyon ile belirlenmiştir.Buna göre, çok etkili okullarda görev yapan öğretmenlerin örgütsel kimliği ve anlamlandırılmış dış imajı, az etkili okullarda görev yapan öğretmenlere göre farklı ve daha çekici olarak algıladıkları sonucuna ulaşılmıştır. Öğretmenlerin algılarına göre, etkili okulları diğer okullardan ayırt eden örgütsel kimlik özelliklerinin temizlik-bakım, işbirliği, planlama, demokratiklik, amaçlara odaklanmış misyon, istikrarlılık, samimiyet, personel gelişimine ve araştırmaya önem verilmesi, uygun sınıf içi ortam, iyi tanınırlık ve daha başarılı olma olarak ortaya çıkmıştır. Ayrıca, algılanan örgütsel kimliğin ve anlamlandırılmış dış imajın çekiciliği ile okul etkililiği ve alt boyutları arasında pozitif ilişkiler bulunmuştur.Araştırmada elde edilen bulgular ve yorumlar ışığında, eğitim yönetimi alanında çalışmalar yapan araştırmacılara ve eğitimcilere yönelik öneriler sunulmuştur.

The purpose of the study was to examine how teachers perceived organizational identity and construed external image and whether there were significant differences between teachers? perceptions about attractiveness of organizational identity and construed external image in relation to effectiveness level of primary schools.The population of the study consists of 1821 teachers working in 44 public primary schools at the three different districts in Centre of Denizli. The sample of the study consists of 595 teachers working in 12 primary schools which were chosen from these districts by cluster sampling method. School Effectiveness Scale, Perceived Organizational Identity Scale and Construed External Image Scale developed by the researcher and a questionnaire to determine the demographic characteristics of the subjects were administered to collect data.For analyzing data, firstly Shapiro-Wilk test was used to test whether the teachers? responses to School Effectiveness Scale for each school had normal distribution for determining schools? effectiveness levels. According to test results, it has been seen that the data gathered from two schools didn?t have normal distribution. So, nonparametric tests were used for analyzing the data. Kruskal Wallis test was used to test whether there was any statistically significant difference among 12 schools? effectiveness level and multiple comparing test (Post hoc HSD) was used to determine which schools were different each other. This statistical analysis has shown that the schools were divided into two groups and these groups were identified as ?more effective? and ?less effective?. However, Mann-Whitney U test was used to test whether there was any statistically significant difference between the groups. Then, descriptive statistics of the teachers? responses to Perceived Organizational Identity and Construed External Image Scale for each group were computed and Mann-Whitney U test was used to test whether there was any statistically significant difference between groups. Also, Sperman rho Correlation Coefficient was used to test whether there were significant correlation between Perceived Organizational Identity, Image and School Effectiveness, its factors.So, results show that the teachers working for ?more effective? schools perceived organizational identity and construed external image differently and more attractively than the teachers working for ?less effective? schools. According to teachers? perceptions, the distinctive characteristics of effective schools were being clear and well-cared, cooperative, well-planned, being democratic, focused to mission, being steady, genuineness, pay attention to personal development and research, suitable classroom environment, being well-known and being more successful. Also, positive correlation between perceived organizational identity, construed external image and school effectiveness, its factors were found.Based on findings of the research, some recommendations have been proposed to education administrators and researchers.