Normal/patolojik ayrımı çerçevesinde akıl hastalığı`na bakışa ilişkin niteliksel bir araştırma

Abstract

Sağlık ve hastalığın tanımsal bir süreci içerdiği anlayışından hareket eden bu çalışmanın konusu, akıl hastalığı kavramının normal/patolojik kavramları çerçevesinde toplumun üyelerince nasıl tanımlandığıdır. Genellikle, psikiyatri ve psikoloji bilimleri içerisinde ele alınmış olan akıl hastalığının, sosyolojinin de konusu olduğunu bir kez daha ortaya koyarak, akıl hastalığına ilişkin tanımlamaların, kişiden kişiye, kültürden kültüre değişebildiğini, tanımlamaları kişilerin yaşam deneyimlerinden hareketle nasıl kurduklarını, nasıl anlamlandırdıklarını ortaya koyabilmek amacı yanı sıra belirli bir zaman ve mekanda akıl hastalığı kavramına nasıl bakıldığını ortaya koymayı da amaçlamaktadır.Bu konu ve amaçlar çerçevesinde çalışmada Ankara, İstanbul ve İzmir illerinde yaşayan farklı yaş, cinsiyet ve eğitim durumunda olan 45 kişiyle derinlemesine görüşmeler yapılmıştır.Görüşmeler sonucunda bireylerin normal/patolojik kavramlarını toplumsal davranış kuralları, dini, ahlaki kurallar ve gelenekler, toplumsal statü ve roller arasındaki uyumsuzluklar, toplumsal cinsiyet eşitsizliği ve şiddet çerçevesinde tanımladıkları, ayrıca akıl hastalığı literatürüyle benzer tanımlamalara da sahip oldukları sonucuna ulaşılmıştır. Bu tanımlamalar çerçevesinde oluşturdukları akıl hastalığı tanımlamalarının da tedavi, nedenler ve ilişkiler bağlamında farklılaştığı görülmüştür. Çalışmada bireylerin akıl ve ruh hastalığı kavramlarına farklı anlamlar yüklediği sonucuna da ulaşılmıştır.Anahtar Sözcükler:Akıl hastalığı, normal, patolojik, hastalık, sağlık.

Based on the conception that both the concepts of illness and health implicate definitional processes, this study is concerned with lay definitions of mental illness based upon the evaluations about the difference between normal and pathological. By stressing the importance of the sociological aspects of mental illness which is often regarded as being the subject matter of psychiatry and psychology, this study aims to bring up the fact that meanings attached to and definitions of mental illness may vary considerably across cultures and between individuals. In this context our study tries both to explore how individuals construct definitions and meanings attached to mental illness via their personal experiences, and how the concept of mental illness is constructed in a particular time and place.Within this framework, 45 in-depth interviews were conducted in Ankara, Istanbul and Izmir including respondents of different ages, sexes and educational backgrounds.According to the results, the concepts of normal and pathological are defined according to the rules of proper social conduct, moral and religious values, inconsistency between social status and roles, and gender inequality and violence. Furthermore it is seen that definitions given concerning mental illness are in accordance with the relevant literature. These definitions differ according to the reason of mental illness, ways of treatment and mode of social relationships. Finally, according to the results it is seen that respondents make a differentiation between the concepts of mental and psychic as regards defining mental illness.Key Words:Mental illness, normal, pathological, illness, health.