Eugène Emmanuel Biollet-le-duc (1814-1879) ve etkileri

Abstract

Eugène Emmanuel Viollet-le-Duc (1814-1879) mimar, mimari restorasyon uzmanı,araştırmacı, kuramcı, eğitimci ve yazar kişiliği ile 19. yüzyılın ikinci yarısından itibaren önceFransa'da daha sonra da tüm dünyada en etkin ve ünlü mimarlardan biri olmuştur.Yoğun mimari etkinliklerinin yanı sıra yazdığı çok sayıda kitapla, mimarlığın, Ecole desBeaux-Arts'ın önderliğinde benimsenen neo-Klasik üslubu yineleyen biçimlenişine karşı,Fransa için ulusal özellikler taşıması nedeniyle ortaçağ mimarlığının mantığıyla biçimlenmesigerektiğini savunmuştur.Onun çalışmalarıyla Fransa'nın Ortaçağ yapıları incelenmiş, belgelenmiş, korunmuş verestore edilmiştir. Viollet-le-Duc, Gotik mimarlığın strüktürel mantığının ve biçimselgeometrisinin akılcı prensiplerini belirlemeye çalışmıştır. Çağdaşlarının aksine, Gotikmimarlığı tekrar eden mimari biçimler üretmeyi değil, bu mimari mirasın dehasıyla her çağınihtiyaç ve teknolojisine göre dönüşebilen; ulusal, akılcı ve modern yapılar yapmayıamaçlamıştır.Dünya üzerinde yaygınlaşan bu düşünceleri 19. yüzyıl mimarlığında büyük etki yaratmış,neo-Gotik mimarlık uygulamalarına ve özellikle mimari restorasyon kuramına ve mimarlıktaulusal kimlik arayışlarına kaynak olmuştur. Viollet-le-Duc'ün akılcı ve geleceğe bakanmimarlık anlayışı, 19. yüzyılın neo-Klasik ve historisist tutumundan modernizme geçişteönemli bir rol oynamıştır. Corbusier, F.L. Wright gibi modernizmin öncülleri kendilerine esinkaynağı olan Viollet-le-Duc'ü modern mimarlığın ilk kuramcısı olarak kabul etmişlerdir.Osmanlı İmparatorluğu'na hiç gelmemiş olan Viollet-le-Duc'ün Osmanlı mimarlığını da onundüşüncelerini benimseyen ve uygulayan mimarlar ve mimarlık tarihçileri yoluyla etkilediğitespit edilmiştir. Osmanlı mimarlığı 18. yüzyıldan sonra modernleşme amacıyla Avrupa'nınbenimsediği üslupları takip etmiş, neo-Klasik, neo-Rönesans, neo-Gotik, neo-Barok veOryantalist üslupların mimari elemanlarından seçmeci bir tutumla biçimlenmiştir. 1873Dünya Fuarında Osmanlı mimarlığının tanıtılması amacıyla hazırlanan Usul-i Mimari-iOsmani kitabı Osmanlı mimarlığının kendi kimliğine dönüşünün başlangıcıdır. Viollet-le-Duc'ün öğretilerini uygulayan öğrencisi Leon Parvillée Osmanlı mimarlığının kurallarını,Celal Esat Arseven de Osmanlı mimarlığının diğer İslam ülkelerinin mimarlığından ayrılanözelliklerini belirlemişlerdir. Mimari eğitim ve uygulama alanında `Osmanlı' kimliğininulusal bir mimarlık olarak benimsenmesinde Viollet-le-Duc'ün düşüncelerini benimsemişolan Alexandre Vallaury ve Kemalettin Bey etkin olmuşlardır.Anahtar SözcüklerEugène Emmanuel Viollet-le-Duc, 19. Yüzyıl Mimarlığı, neo-Gotik Mimarlık, RestorasyonKuramı, Geç Dönem Osmanlı Mimarlığı, Mimarlıkta Ulusal Kimlik, Erken CumhuriyetDönemi

Eugène Emmanuel Viollet-le-Duc (1814-1879) ? an architect, restorer, researcher, theorist,teacher and writer ? was one of the most active and famous architects first in France, and thenthroughout the world after the second half of the 19th century.Viollet-le-Duc asserted with his numerous architectural restorations, designs and books that,because of its national characteristics, the architecture in France should be based on themedieval principles instead of neo-Classicism ? the common attitude in architecture ofnineteenth century led by Ecole des Beaux-Arts.The architecture of Middle Ages in France was researched, documented, conserved andrestored by his studies. He used a rational approach to determine the main principles of thestructural and geometrical concepts of Gothic architecture. He didn?t imitate the medievalarchitecture as others did; instead, he tried to use its principles to create a rational, modernand national architecture that could be transformed according to the needs and technologicallevel of an era.His architectural theories spread throughout the world and profoundly influenced the 19thcentury architecture; the applications of the neo-Gothic architecture, the theories ofarchitectural restoration and the search of a national architecture were based on his ideas.Viollet-le-Duc?s concept of rational and modern architecture had an important role on thetransition from historicism and neo-Classicism of the 19th century to modernism. Havingbeen inspired by Viollet-le-Duc, the pioneers of modern architecture such as Corbusier, F.L.Wright accepted him to be the premier theorist of modern architecture.Viollet-le-Duc had never been to Ottoman Empire; however, his influence on Ottomanarchitecture is observed through the architects and architectural historians who followed hisarchitectural ideas. After the 18th century, within the aim of modernization, Ottomanarchitecture followed the architectural styles in Europe and combined different componentsfrom neo-Classic, neo-Renaissance, neo-Gothic, neo-Baroque and Orientalist architecture.The Ottoman publication for the 1873 Universal Exposition, Usul-i Mimari-i Osmani, whichwas prepared to introduce the Ottoman architecture to other nations, was the premier work toidentify the Ottoman architecture. By applying Viollet-le-Duc?s ideas, Leon Parvillée, astudent of Viollet-le-Duc, determined the principles of Ottoman architecture, and Celal EsatArseven determined its distinguishing characteristics from the architecture of the otherMuslim nations. Alexandre Vallaury and Kemalettin Bey, who were influenced by Viollet-le-Duc?s ideas, had an important role in the adoption of the `Ottoman? identity in the nationalarchitecture.Key Words:Eugène Emmanuel Viollet-le-Duc, European Architecture in 19th Century, Neo-GothicArchitecture, The Theory of Restoration, Late Ottoman Architecture, National Identity inArchitecture, Early Republican Period of Turkey.