Konya ilinde diuraphis noxia (Kurdjumov)`nın kuşyemi (phalaris canariensis L.) bitkisinde neden olduğu ürün kayıpları ve değişik azot, fosfor dozlarında populasyon gelişimi

Abstract

oz Yüksek Lisans Tezi KONYA İLİNDE DIURAPHIS NOXIA (KURDJUMOV)'NIN KUŞYEMİ (Phalaris canariensis L.)BİTKİSİNDE NEDEN OLDUĞU ÜRÜN KAYIPLARI VE DEĞİŞİK AZOT, FOSFOR DOZLARINDA POPULASYON GELİŞİMİ Tevfik TURANLİ Selçuk Üniverstesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bitki Koruma Anabilim Dalı Danışman: Doç. Dr. Meryem ELMALI 2000, Sayfa: 66 Jüri: Prof. Dr. Özdemir ALAOĞLU Doç. Dr. Meryem ELMALI Doç. Dr. Bayram SADE 1998 yılında Konya Bahri Dağdaş Milletlerarası Kışlık Hububat Araştırma Merkezi'nde yürütülen bu çalışmada, Rus buğday afıdi [Diurapiıis noxia (Kurdjumov)]' nin Kuşyemi bitkisinde {Phalaris canariensis L. ) meydana getirdiği ürün kayıpları ve değişik azot, fosfor dozlarının yaprakbitinin populasyon gelişimi üzerine etkisi araştırılmıştır. Tesadüf parselleri deneme desenine göre yürütülen çalışmada gübre denemeleri üç, verim kaybı denemeleri ise 14 tekerrürlü olarak yürütülmüştür. Araştırma sonucuna göre, yaprakbiti zararı sonucunda üründe % 89 oranında verim kaybı olduğu ortaya çıkmış, bin tane ağırlığında ise % 76'lık bir düşüş gözlenmiştir. Aynı şekilde bitki boyu, metrekarede salkım sayısı, salkım uzunluğu, salkımda tane sayısı, salkımda tane ağırlığı gibi morfolojik özelliklerin hepsi önemli öiçüde yaprakbiti zararından etkilenmiştir. Dört azot dozu (0, 3, 6 ve 9 kg/da) ve dört fosfor dozu (0, 2, 4, 6 ve 9 kg/da)'nun tek, tek ve kombinasyonlar halinde uygulanması sonucu Rus buğday afi di populasyon yoğunluğu en yüksek N9P0, N&Po ve N9P2 dozlarında, en düşük populasyon yoğunluğu ise N0P4, NöPö ve N3Pö dozlarında gerçekleşmiştir. Yaprakbiti populasyonunun yüksek olduğu parsellerde verim kaybı da yüksek olmuştur.Sonuç olarak, Rus buğday afıdine karşı çok sık ve yüksek dozda sistemik insektisit uygulama zorunluluğu ve yaprakbitinin en önemli yaz konukçusu olması nedeniyle Konya ilinde kuşyemi tarımının ekonomik olmayacağı kanaatine varılmıştır. Gübre. kombinasyonlarında fosfor dozu yükseldikçe yaprakbiti populasyon yoğunluğu kısmen düşüş göstersede bu yaprakbitinin zararını sınırlayıcı seviyede olmamaktadır. ANAHTAR KELİMELER : Kuşyemi, Rus buğday afıdi, azot, fosfor,bazı morfolojik özellikler, tane verimi.

Ill ABSTRACT Master Thesis THE CROP LOSES ON CANARY GRASS {Phalaris canadensis L.) CAUSING BY DIURAPHIS NOXIA (Kurdjumov) AND POPULATION DEVELOPMENT OF THIS APHID IN DIFFERENT NITROGEN, PHOSPHORUS DOSES Tevfik TURANLI Selçuk University Graduate School of Natural and Applied Science Department of Plant Protection Supervisor: Assoc. Prof. Dr. Meryem ELMALI 2000, Page: 66 Jurry: Assoc. Prof. Dr. Özdemir ALAO?LU Doç. Dr. Meryem ELMALI Doç. Dr. Bayram SADE This resarch was conducted at Konya in 1998. In this research crop loses caused by Russian wheat aphid [Diuraphis //ox/a(Kurdjumov)] on Canarygrass (Phalaris canariensis L.) and the effects of different nitrogen and phosphorus doses on the population density of the aphid were investigated. Experiment were carried out in randomized plots experimental designs with there replications for fertilizers investigations, 14 replications for yield loses experimental. It was determined that D.noxia caused 89 % crop loses and average loss of 1000 grain weight was 76 %. Some morphological characters like plant height, panicula lenght, grain number in panicula, number per square meter, grain number per ten panicula were also affected by damage of Russian wheat aphid significantly. In the experiment; four nitrogen (0, 3, 6 and 9 kg/da) and phoshorus (0, 2, 4 and 6 kg/da) doses were applied, individually or in combination. Maximum and minimum population density of Russian wheat aphid observed at high nitrogen doses (N9P0, NöPo and N9P2 ) and at high phosphorus doses (N0P4, NöPö and N3P6 ) respectively. As a result, The canarygrass culture in Konya isn't economical because of the necessity of sistemic insecticidal application in very high concentration, and being the most preferable summer host of Russian wheat aphid. When increasing phosphores doses in combination with nitrogen, aphid population density decreased partly. But this had not limited damage of aphid in important levels. Key words: Canary grass, Russian wheat aphid, nitrogen, Phospohorus, some morphological traits, grain yield.