Yukarıkaracahisar-Çamsu (Banaz-Uşak) yöresi ofiyolitlerinde platin grubu metallerin dağılımı

Abstract

ÖZET Yüksek Lisans Tezi YUKARIKARACAHİSAR-ÇAMSU (BANAZ-UŞAK) YÖRESİ OFİYOLİTLERİNDE PLATİN GRUBU METALLERİN DAĞILIMI Alican OZTURK Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Jeoloji Mühendisliği Anabili Dalı Danışman: Yrd. Doç. Dr. M. Muzaffer KARADAĞ 2001,73 sayfa Jüri: DANIŞMAN Yrd. Doç. Dr. M. Muzaffer KARADAĞ ÜYE Prof. Dr. Sedat TEMUR ÜYE Yrd. Doç. Dr. Adnan DÖYEN Bu çalışma Yukankaracahisar - Çamsu (Banaz - Uşak) köyleri civarında yaklaşık 80 km2'lik bir alanda yapılmıştır. Çalışma alanında Paleozoyik - Kuvaterner zaman aralığında metamorfık, sedimanter. volkanik ve ultramafık kayaçlardan oluşmuş birimler yüzeylemektedir. En yaşlı birim Baybuyan formasyonudur.Bu birim Paleozoyik yaşlı üst seviyelerine doğru mermer ve kuvarsit arakatkılı şistlerden oluşmaktadır. Bu birim ile birlikte uyumlu olan kristalize kireçtaşlarından oluşan Arıkaya formasyonları inceleme alanının temelini oluşturmaktadırlar. Üst Triyas - Jura yaşlı ve birbiri ile yanal- düşey geçişli olan metakumtaşıve metasilttaşlarından oluşan Aşağıbelova formasyonu ve dolomitik kireçtaşı, kalsitik dolomit ve kristalize kireçtaşlarından oluşan Çiçeklikaya formasyonları Arıkaya formasyonunu uyumsuzlukla örtmektedir. Bölgeye yerleşme yaşı Üst Kretase olan Muratdağı melanjı, dunit, serpantinit ve granat-amfıbolitlerden oluşmaktadır. Paleojen yaşlı kahverengimsi kırmızı ofıyolit çakıllı konglomeralardan oluşan Küllücetepe formasyonu Muratdağı melanjı üzerinde disko rdans ile durmaktadır. Yine Paleojen yaşlı konglomera, kumtaşı ve kiltaşından oluşan Ekinlik formasyonu Küllücetepe formasyonunun üzerine uyumlu olarak gelmektedir. Bu birimler üzerine uyumsuzlukla gelen Orta - Üst Miyosen yaşlı Yeniköy formasyonu başlıca konglomera, kumtaşı ve killi kireçtaşlarından oluşmaktadır. Yeniköy formasyonu ile yanal düşey geçişli olarak gözlenen Karacahisar volkanitleri başlıca riyolitik ve riyodasitik özellikte tüf ve tüfıtlerden oluşan Sarıtaş tüf üyesi ve diğer birimleri keserek yüzeyleyen Fındıklı riyodasit üyesinden oluşmaktadır. Bütün bu birimlerin üzerine uyumsuzlukla gelen Kuvaterner yaşlı alüvyonlar başlıca tutturulmamış çakıl, kum ve killerden oluşmaktadır. İnceleme alanında özellikle ofıyolitler üzerinde gelişen derelerden, plaser numuneleri alınmıştır. Alman numuneler, dip kap - 0,106 mm - 0,425 mm ve 0,5 mm aralıklı elek takımından elenerek kimyasal analizleri yaptırılmıştır. Elde edilen kimyasal sonuçlara uygulanan veri analizleri yötemi ile kayaç içerisindeki Au, Pt, Pd uygulamasının arasında fark olmadığı hepsinin aynı ana kitleye dahil olduğu % 95 ihtimalle söylenebilmekte ve değişik elek aralıklarına göre farklı sonuçlar verdiği yani % 95 ihtimalle değişik elek aralıklarının aynı ana kitleye dahil edilemeyeceği belirlenmiştir. Anahtar Kelimeler: Platin, PGM, Muratdağı,Ultramafık, Ofıyolit

ABSTRACT Master's Thesis LIlSlKİBU HUrN U* ri^Al irNE GKÜÜF METALS İfN THE OPHİÜLİİİC KÜCKS OF THE YUKARIKARACAHİSAR - ÇAMSU (BANAZ - UŞAK) DISTRICT. Selçuk University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Geological Engineering Supervisor: Assoc. Prof. Dr. M. Muzaffer KARADA? 2001, 73 p Jury: SUPERVISOR Asst. Prof. Dr. M. Muzaffer KARADA? MEMBER Prof. Dr. Sedat TEMUR MEMBER Asst. Prof. Dr. Adnan DO YEN the investigation area is iocated in the vicinity of Yukarikaracahisar and Çamsu villages (Banaz - Uşak) and covers about 80 square km. The units cropping out in the study area are composed of metamorphic, sedimentary, volcanic and ultramafic rocks and their ages lie between the time interval of Paleozoic and Quaternary. The oldest unit is the Baybuyan formation. This formation is Paleozoic in age and composed mainly of schists with marble and quartzite intercalations in the upper part. The Arikaya formation which is also Paleozoic in age, lies comformabiy over the Baybuyan formation and consists of cyristallized limestones. The Upper Triassic - Jurasic agedAşağıbelova and Çiçeklikaya formations which are laterally and vertically transitional, lie unconformably over the Paleozoic units. The Aşağıbelova formation is composed of metasandstone, metasiltstone. The Çiçeklikaya formation consists of dolomitik limestones, calcitic dolomite and cyristtallized limestones. There is horizontal and vertical relation between these two formations and they lie unconformably over the Palezoic age'd units. The Muratdağı melange is composed of dunite, serpentinite and garnet - amphibolite. The emplacement age of the melange is thought to be Late Cretaceous. Unconformably overlying the Muratdağı melange the Paleogene aged Küllücetepe formation is made up of conglomerates which consist only of red coloured ophiolitic pebbles. The Paleogene aged Ekinlik formation comformably overlie the Küllücetepe formation and consists of conglomerates, sandstones and claystones. The Middle and Upper Miocene interval is represented by the Yeniköy formation and the Karacahisar volcanites. The Yeniköy formation comprising conglomerate, sandstone and clayey limestones lie unconformably over the older rock units. The Karacahisar volcanite has two members; the Santas tuff member is made mainly of rhyolitic and rhyodacitic tuffites and tuffs. This member has horizontal and vertical relation with the Yeniköy formation. The second member called the Fındıklı rhyodacite consists of the rhyolitic and ryhodacitic rocks and cut the other rocks. Quaternary aged alluvium, which unconformably overlies the older rocks of the area, consists of loosely packed gravel, sand, silt and clay. Many placer samples were collected from the stream especially developed on the ophiolitic rocks in the investigation area. There samples were sieved using bottom pot, -0, 1 06 mm, -0,425 mm and 0,5 mm sieves and then chemically analysed. According to the results of data analyses made from the chemical result, it can with 95% probability be said that there is no difference in Au, Pt, determinations in the rock and they belong to the main body. On the other hand, it is work out that different sieve ranges can not be included in to the same main body. Keyword: Platinum, PGM, Muratdağı, Ultramafıc, Ophıolıt