X-ışını toz kırınım çalışmalarında profil biçim fonksiyonlarının kullanılması

Abstract

ÖZET Yüksek Lisans Tezi X-ISINI TOZ KIRIN İM ÇALIŞMALARINDA PROFİL BİÇİM FONKSİYONLARININ KULLANILMASI M. Adil ÇÖLMEKÇİ Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Fizik Anabilim Dalı Danışman: Yrd. Doç. Dr. Mehmet TAŞER Jüri: Yrd. Doç.Dr. Mehmet TAŞER Yrd.Doc.Dr. Hayrettin KÜÇÜKÇELEBİ Yrd.Doc.Dr. Haziret DÜRMÜŞ Bu çalışmada toz kırınım desenleri incelenen örnekler, 1:1 katmanlı kaolinit ve 2: 1 katmanlı montmorillonit türü kil mineralleridir. İncelenen örneklerin x-ışını toz kırınım desenindeki piklerin; Gauss, Pseudo- Voight, Pearson VII ve bunun üç farklı özel durumu olan Lorentz, Lorentz (1.5) ve Lorentz(2) gibi analitik fonksiyonların hangisiyle daha iyi temsil edilebileceği araştırılmıştır. Bu araştırmada, yukarıda tanımlanan analitik fonksiyonlar lineer olmayan en küçük kareler yöntemiyle kaolinitin deneysel kırınım desenlerinin 001 ve 002 piklerine ve montmorillonitin 001 pikine uydurulmuştur. Bu uyum sonunda, kaolinit piklerinin Pseudo-Voight ve Lorentz(2) profil biçim fonksiyonu ile, montmorillonit pikinin ise Pearson VII fonksiyonu ile daha iyi temsil edilebileceği sonucuna varılmıştır. Anahtar Kelimeler: Kaolinit, montmorillonit, lineer olmayan en küçük kareler yöntemi, profil biçim fonksiyonu.

u ABSTRACT MSc Thesis USE OF PROFILE SHAPE FUNCTIONS IN X-RAY POWDER DIFFRACTION STUDIES M. Adil ÇOLMEKÇİ Selçuk University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Physics Supervisor: Yrd. Doç.Dr. Mehmet TAŞER Jury: Yrd. Doç. Dr. Mehmet TASER Yrd. Doç. Dr. Hayrettin KÜÇÜKÇELEBİ Yrd. Doc. Dr. Haziret DURMUŞ In this study a search was conducted to determine which one of the proposed analytical functions fits best to the peaks in the x-ray powder diffraction pattern of the samples considered. The proposed analytical functions included Gauss, pseudo- Voigt, Pearson VII and three variants of the latter: Lorentz, Lorentz(1.5) and Lorentz(2). The samples used in this study were of the 1:1 layered kaolinite and 2:1 layered montmorillonite type clay minerals. The analytical functions mentioned above were fitted to the 001 and 002 peaks for kaolinite sample and to the 001 peak for montmorillonite sample in their observed diffraction patterns by a nonlinear least squares method. It was concluded that a better representation of the peaks for kaolinite is obtained when pseudo-Voigt and Lorentz(2) profile shape functions are used while Pearson VII gives a better representation of the peak of montmorillonite. Key Words: Kaolinite, montmorillonite, nonlinear least square method, profile shape functions.