Bazı haşhaş (Papaver somniferum L.) çeşitlerinin tohum ve yağ özelliklerinin belirlenmesi

Abstract

Toplam 7 haşhaş çeşidinin (2001 Mavi Hat, Ankara 94, Kocatepe 96, Kemerkaya, Karahisar 96, Şuhut 94, Afyon Kalesi 95) tohumlarında bin tane ağırlığı, su, ham protein, kül, ham selüloz, asitte çözünmeyen kül, ham enerji ve mineral içerikleri belirlenmiştir. Bütün çeşitler P, Ca, K, Mg ve Na'ca zengin bulunmuştur. Yağ verimi en yüksek olan çeşit Şuhut 94 'dür. Yağlarda serbest yağ asitleri, kırılma indisi, sabunlaşmayan madde, sabunlaşma sayısı ve pH değerleri saptanmıştır. Afyon Kalesi 95 çeşidinin iyot sayısı yüksek bulunmuştur, bu çeşidin yağlan çoklu doymamış yağ asitlerinden oluşmuştur. Azalan sırayla, linoleik, oleik, ve palmitik başlıca yağ asitleridir. Yağ örnekleri Jî-tokoferolce daha zengindir. 2001 Mavi Hat, Kocatepe 96 ve Şuhut 94'ün a-tokoferolce zengin olması yağa ayrı bir değer katmaktadır. Anahtar kelimeler: Haşhaş, Papaver somniferum, Haşhaş tohumu, Haşhaş tohum yağı, Bileşim, Yağ özellikleri, Yağ asitleri, Tokoferoller

1000 kernel weight, crude energy, crude protein, ash, crude cellulose, non- soluble ash at HC1, and mineral contents of 7 poppy seed varieties (2001 Mavi Hat, Ankara 94, Kocatepe 96, Kemerkaya, Karahisar 96, Şuhut 94, Afyon Kalesi 95), were determined. All varieties were found to be rich in P, Ca, K, Mg, and Na. Şuhut 94 had the highes oil yield. Free fatty acids, refractive index, unsaponificable material, saponification number and pH values of oils were measured. Iodine value of Afyon Kalesi 95 were high and the oil of this variety consists of unsaturated fatty acids. The main fatty acids were linoleic, oleic and palmitic acids in order to decreasing. Oil samples were rich in (3-tocopherol. The high a-tocopherol content of 2001 Mavi Hat, Ankara 94, Kocatepe 96, Kemerkaya, Karahisar 96, Şuhut 94, Afyon Kalesi 95, enhances its nutritional value. Key words: Poppy, Papaver somniferum, Poppy seed, Poppy seed oil, Composition, Oil properties, Fatty acids, Tocopherols.