Türkiye`de konut sektörünün denetim açısından irdelenmesi ve yapı denetiminde coğrafi bilgi sistemlerinin kullanımı

Abstract

ÖZET Yüksek Lisans Tezi TÜRKİYE'DE KONUT SEKTÖRÜNÜN DENETİM AÇISINDAN İRDELENMESİ VE YAPI DENETİMİNDE COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMLERİNİN KULLANIMI Hakan DEMİRCİ Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Mimarlık Ana Bilim Dalı Danışman : Yrd. Doç. Dr. E. Hamit OĞUZALP 2005, 132 Sayfa Jüri : Yrd. Doç. Dr. E. Hamit OĞUZALP Yrd. Doç. Dr. İlhan KOÇ Yrd. Doç. Dr. M. Emin BAŞAR Son 25 yıl içerisinde, kentlerimizdeki yapı stoku büyük ölçüde artarken, yapı stokunun ve kentsel yaşamın kalitesi olumsuz yönde etkilenmiştir. Yeterli denetim olmadan inşa edilen bu yapı stoku, çağdaş yapı güvenliğinden yoksundur. Bu çalışmada, ülkemizde, çarpık kentleşme ve kalitesiz konut üretiminin hangi safhada olduğu ortaya konularak, yapı denetim sistemimizin konuyu ne derece çözebildiği incelenmiştir. Yabancı ülkelerdeki yapı denetim sistemlerine göz atılmış, iyi işleyen bir yapı denetim mekanizmasının oluşturulmasına dönük kriterler tanımlanmış, kısa ve uzun vadede yapılmasıgereken yasal ve kuramsal düzenlemelere ilişkin öneriler geliştirilmiştir. Hızlı ve çarpık kentleşme karşısında, yapılaşmayı kontrolde coğrafi bilgi teknolojilerinden nasıl yararlanılabileceği araştırılmıştır. Çalışmanın birinci bölümünde yapı denetiminin insan ve kent ölçeğindeki önemi vurgulanmış, bu konuda niçin bilgi teknolojilerinden faydalanılması gerektiği sorusuna cevap aranmıştır. Çalışmanın ikinci bölümünde inşaat sektörünün durumu ve ekonomimiz içindeki yeri incelenmiş, konut sorununun ortaya çıkışı ve çözümüne yönelik yapılan çalışmalar tarihi süreci içerisinde ele alınmıştır. Ayrıca kaçak yapılaşma ve gecekondulaşmanın ulaştığı boyutlar ortaya konularak, kentsel dönüşüme ilişkin temel ilkeler tanımlanmıştır. Çalışmanın üçüncü bölümünde yabancı ülkelerde uygulanan yapı denetim sistemlerine göz atılmış ve bu konuda ülkemizde yapılan çalışmalar incelenmiştir. Denetim sistemimizin konuyu ne derece çözebildiği araştırılmış, eksiklikleri ve yetersizlikleri ortaya konulmaya çalışılmıştır. Çalışmanın dördüncü bölümünde iyi işleyen bir yapı denetim mekanizmasının oluşturulması için gereken kriterler tanımlanarak, kısa ve uzun vadede yapılması gerekli yasal ve kurumsal düzenlemelere yönelik öneriler geliştirilmiştir. Coğrafi bilgi sistemi kavramı tanımlanmış, tarihçesi ve kullanım alanlarına dönük bir çalışma yapılmıştır. Çalışmanın beşinci bölümünde coğrafi bilgi teknolojilerinden, yapılaşmayı kontrol noktasında nasıl yararlanılabileceği araştırılmış ve konut - kentleşme bilgi sistemleri yapılanmasına dönük bir model geliştirilmeye çalışılmıştır. Son bölümde ise genel bir değerlendirme yapılmıştır. Çağdaş kentleşme ve güvenilir, kaliteli konutların oluşturulmasında göz önünde tutulması gereken temel esaslar ortaya konulmuştur. Anahtar Kelimeler : İnşaat Sektörü, Konut, Yapı Denetimi, Coğrafi Bilgi Sistemleri ıı

ABSTRACT MS Thesis TO CONSIDER TURKEY'S RESIDENCE SECTOR INTERMS OF SUPERVISION AND THE USAGE OF GEOGRAPHICAL INFORMATION SYSTEMS IN THE STRUCTURE OF SUPERVISION Hakan DEMİRCİ Selçuk University The Graduate School of Naturel and Aplied Sciences Department of Architecture Supervizor : Assist. Prof. Dr. E. Hamit OGUZALP 2005, 132 Pages Jury : Assist. Prof. Dr. E. Hamit OGUZALP Assist. Prof. Dr. İlhan KOÇ Assist. Prof. Dr. M. Emin BAŞAR The number of buildings have been increased in our country during the last 25 years, on other hand the buildings and urban life have been effected from that increase on the number of buildings negatively. These constructions which have been built without enough supervision are lack of contemporary and safe structure. This study shows the irregular urban areas and the level of unvaluable produced house and it considers how our construction system could solve that subject. The construction supervision system in foreign country had been considered and some criterious was described in order to form a good operated mconstruction supervision of mechanism. Some suggestions related to the legal and instituonal arrangements have to be made in short and long term were provided. It was researched how we can utilize from the geographical and technological information to prevent the irregular and rapid constructions. In the first part of the work the supervision of construction were expressed on scale of town and people, and it tried to answer the question why we must utilize from the technological information on this topic. In the second part of the work the situation of building and its economical rate were considered. The studies which were made to solve the matters of housing happened were stated with historical process. Moreover it was revealed the level of illegal construction and shanty were reached and the main principles of urban information were described. In the third part of the work the supervision of construction implemented in the foreign country was glanced and the studies on this topic made in our country were examined. It was investigated how our supervision system could be solue this matter and the deficiency and insufficiency of our supervision system were tried to reveal. In the fourth part of the work the neccessary criterions were described to form a supervision of construction mechanism have been operated well and some suggestions about legal and institutional arrangements have been required in short and long term were developed. The concept of geographical information system was described, a study was made for its history and field of its usage. In the fifth part of the work it was investigated how we can utilize from the geographical and technological information on the point that can be controlled, and a model related to constructing the housing and urban information system was tried to develop. In the last chapter, the general evaluation was made and the main IVprinciples which were neccessary for constructing the contemporary and safe housing were revealed. Key words : Construction Sectary, Residence, Supervision of Structure, Geographical Information System (GIS)