Diyarbakır ili hani ilçesi mermerlerinin jeolojisi ve teknolojik özellikleri

Abstract

ÖZETDiyarbakır İli Hani İlçesi'nin 8 km güneyindeki Koki ve Şaklat köylerini içine alançalışma alanı ve yakın çevresinde 10'dan fazla mermer işletmesi bulunmaktadır. Yıllık toplamolarak 300000 m³'ten fazla üretim yapılan bu bölgede, Alt Miyosen yaşlı Fırat formasyonunaait resifal kireçtaşı üretilmektedir.Fırat Formasyonu dış görünüşü kirli beyaz, açık gri ve krem renklidir. Taze yüzeyleribeyaz-krem, bej renk almaktadır. Sert ve kırılgan bir yapıya sahip olup, tabaka kalınlığıinceden çok kalına kadar değişkendir. Birim konglomeratik bir seviye ile başlar üste doğrukilli-tebeşirli (yumuşak) kireçtaşı, plaketli kireçtaşı en üstte sert, sıkı dokulu masif görünüşlükireçtaşlarıyla son bulur. Mermer üretimi masif görünüşlü bol fosilli üst seviyedenyapılmaktadır. Fırat Formasyonu'ndan alınan numunelerin, polarizen mikroskop altındayapılan petrografik inceleme sonucu, mikrit, sparit ve fosil içerdiği belirlenmiştir. Bunlarınoranına göre Dunham sınıflaması ile numunelerin istiftaşı olduğu saptanmıştır.Yörede K-G doğrultulu süreksizlikler, üretimi olumsuz etkileyen faktörlerin başındagelmektedir. Bu çalışmada süreksizlikleri meydana getiren eklem takımları incelenmiş,süreksizliklerin 3 farklı eklem sisteminden (J 1 , J 2 ve J 3 ) oluştuğu gözlemlenmiştir.Süreksizlikler kendi içerisinde son bulan (R), pürüzlü ve daha çok düzlemsel, doğaleklemlerdir. Eklemlerin dolgu kalınlığı değişmekle birlikte, dolgu malzemesi kilden ibarettir.Duvar dayanımı çok yüksektir. (Vs). Dolgularda herhangi bir su akışı gözlemlenmediğindensızma derecesi S 2 olarak saptanmıştır.

ABSTRACTThere are more than 10 marble mining area in the study area located between Kokiand Şaklat villages 8 km to the south of Hani (Diyarbakır). In the area , the total marbleproduction is more than 300.000 m3 and marble are taken from the highly fossilliferousmassive upper level of the reefal limestone of the Fırat formation in Lower Miocene age. Itssurface color is white, light gray and cream. Its fresh surface has white-cream, beige colors. Itis hard and brittle and has bedding thickness ranging from thin to thick.The Fırat formation begins with a conglomeratic levels and followed upward by clayey-chalky limestone, laminated limestone and hard, massive limestone at the top.The N-Salongated discontinuities in the study area are the main factors effecting productionnegatively. These discontunities are resulted from three different joint systems (J1, J2 and J3)which are ended up in the rock and are mainly planer natural joints. The thickness of jointfillings variates but they were filled with clay. Wall strength (Vs) is very high. There is nowater seepage in fillings.