Büyükşehirlerde imar uygulamalarında hesap verebilirlik

Abstract

1990'lı yıllardan sonra gelişen yeni kamu yönetimi anlayışının en önemli kavramlarından biri hesap verebilirliktir. Kamu yönetiminde hesap verebilirlik, yetkinin nasıl kullandığının, yada kamu parasının nasıl harcadığının hesabının verilmesi olarak tanımlanır. Şeffaflık, katılımcılık, demokratiklik gibi kavramlarla birlikte değerlendirilen hesap verebilirliğin sağlanması, hesabın verilme yönteminin oluşturulması suretiyle sağlanır. Şeffaf bir karar alma süreci ve bu sürecin etkin denetlenmesi sistematik olarak sağlanabilirse hesap verebilir bir sistemden bahsetmek mümkün olacaktır. İmar planlaması, plan değişiklikleri, arazi ve arsa düzenlemesi, yapılaşma ve kentsel dönüşüm uygulamaları bir bütün olarak imar uygulamaları olarak isimlendirilebilir. İmar uygulamalarında hesap verebilir bir sistemden bahsedebilmek için öncelikle imara ilişkin karar alma sürecinin şeffaflığına dair bir sorun olmaması gerekir. Bunun yanında katılımcı, demokratik ve denetlenen bir sistem gerekmektedir. Amerika Birleşik Devletleri'nde imar uygulama süreçlerinin denetiminde eksiklikler olmakla birlikte sistemin şeffaf ve katılımcı olmasından dolayı önemli bir hesap verebilirlik sorunundan bahsedilmemektedir. Türkiye'de belediyelerde imar uygulamalarına esas karar süreçlerinin şeffaflığı ve katılımcılığı konusunda sorunlar olduğu görülmektedir. Belediyelerin kurumsal yapılarından kaynaklanan sorunların yarattığı katılımcılık sorunlarının yanında ilgili mevzuatta öngörülen düzenlemelerin hayata geçirilmemiş olması hesap verebilir bir imar uygulama sisteminin oluşmasında engel oluşturmaktadırlar. İmar konusunun yarattığı `rant` sorunların önemli nedenlerinden birisi olarak ortaya çıkmaktadır. Kurumsal ve yargısal denetim süreçlerine ilişkin sorunlardan bahsedilmekle birlikte, denetim sisteminin mevcut olması bir avantaj isede sitemin şeffaflığı ve katılımcılığı ile ilgili sorunlar hesap verebilir bir imar uygulama sisteminin oluşmasını engellemektedir.Şeffaf, katılımcı ve demokratik bir karar mekanizması yaratmak için mevzuatta bazı düzenlemeler yapılması gerekmektedir. Etkili bir yargısal denetim sürecinin sağlanması bir gerekliliktir.Anahtar Sözcükler Hesap Verebilirlik, Planlama, Plan uygulamaları, Şeffaflık, Katılım, Denetim

One of the most important concepts about the developing new public management approach after the 1990s is accountability. Accountability in public administration is defined as how to use the power, or how to spend the public funds. Accountability is evaluated together with transparency and participation, and ensured by the way how to compose of accountability methods. It would be possible to mention about accountability if a transparent decision-making process and an effective monitoring of this process are provided.Development planning, plan amendments, land improvements, construction and urban renewal applications as a whole shall be called zoning applications. In order to talk about accountability in zoning applications first of all there should be no issue in transparency of decision making process. Besides, participatory, democratic and audited system is required. In the United States; despite there is some problems in the supervision of the zoning application process there is no major accountability issue due to transparent and participatory of the system and there is no important issue to be mentioned about the system's accountability.In the zoning practices of municipalities in Turkey, transparency of the decision-making process and the participation seems to be important issues. Corporate structure problems of the municipalities and deficiency of the regulations are barriers of the constitution of accountability in zoning application system. Appreciation of land prices by zoning practices is one of the major causes of the problems. Although there are same problems related to institutional and judicial control processes and there is a control system already available, lack of the transparency in the system and participation in the process of zoning applications are the barriers in front of forming accountability in system.To compose of a transparent, participant and democratic decision-making process some regulations are required. It is a necessity to have an effective judicial auditing system.Key WordsAccountability, zoning, zoning applications, transparency, participation, audit