13-16 yaş tip 1 diyabetli çocukların yaşam kalitesini etkileyen etmenlerin araştırılması

Abstract

Bu araştırmada tip 1 diyabetli çocukların yaşam kalitesini etkileyen etmenler araştırılmıştır. Araştırmanın amacı diyabetli çocukların sosyo-demografik özellikleri, hastalık özellikleri ve aile işlevleri ile yaşam kalitesi arasındaki ilişkileri incelemektir. Nicel yönteme dayalı betimsel nitelikteki araştırmanın verileri ilişkisel tarama modelinde kesitsel olarak toplanmıştır. Araştırma belirli bir zamanla ve yaşla sınırlandırıldığı için olasılıklı olmayan örnekleme yöntemlerinden yargısal örnekleme yöntemi benimsenmiştir. Araştırma kapsamında en az altı aydır tip 1 diyabetli olan 13-16 yaş aralığındaki 100 çocukla görüşme gerçekleştirilmiştir. Çocukların %70'i ile kliniklerde, %30'u ile diyabet kampında görüşme gerçekleştirilmiştir. Veri dağılımının normal olmaması nedeniyle, veri analizinde parametrik olmayan istatistikler kullanılmıştır. Araştırmaya katılan çocukların %49'u erkektir. Yaş, cinsiyet, eğitim düzeyi ve diyabet süresine göre yaşam kalitesinin anlamlı bir biçimde farklılaşmadığı bulunmuştur (p > .05). Glikoz ölçüm sıklığı, fiziksel aktivite sıklığı ve diyabete uyum düzeyine göre çocukların yaşam kalitesi puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılıklar tespit edilmiştir (p < .05). Diyabetli çocukların aile işlevlerine ilişkin değerlendirmelerinin duygusal tepki verebilme, davranış kontrolü ve genel fonksiyonlar boyutunda daha çok sağlıklılık gösterdiği bulunmuştur. Ancak problem çözme, iletişim, roller ve gereken ilgiyi gösterme boyutlarında aile işlevlerinin daha az sağlıklılık gösterdiği bulunmuştur. Ebeveynlerin eğitim düzeyi ve ailenin ekonomik gelirine göre çocukların yaşam kalitesi puanları arasında anlamlı farklılık tespit edilmiştir (p < .05). Çocukların HbA1c düzeyine göre yaşam kalitesi puanları arasında anlamlı farklılık tespit edilmiştir (p < .05). Aile işlevleri ile yaşam kalitesi arasında orta düzeyde, negatif ve anlamlı ilişki tespit edilmiştir. Araştırma sonucunda diyabetli çocukların yaşam kalitelerinin, sosyo-demografik ve hastalık özellikleri ile aile işlevlerinden etkilendiği bulunmuştur. Diyabetli çocukların yaşam kalitesinin artırılmasında adı geçen faktörlerin göz önünde bulundurulması ve sosyal hizmet müdahalelerinin bu boyutta gerçekleştirilmesi gerektiği düşünülmektedir.Anahtar Sözcükler :Tip 1 diyabet, yaşam kalitesi, aile işlevleri, metabolik kontrol, sosyo-demografik özellikler, tıbbi sosyal hizmet

In this research, factors associated with quality of life of children with type 1 diabetes were examined. The aim of this study was to determine the relationships among quality of life and socidemographic, metabolic factors and family functioning. Descriptive research model was used during this quantitative research. The data was gathered cross-sectional in relational screening model. Because the research was restricted by the time and age; purposive sampling method which is one of nonprobability approach was adopted. In the scope of research, 100 children who had been diagnosed with type 1 diabetes at least for 6 months ago and aged 13 to 16 years were recruited. While %70 of children were interviewed in the clinic site, and %30 of children were interviewed in the diabetes camp. Because of the data was not normally distributed, non-parametric statistics were used. %49 of children who attended into research were males. Considering age, gender, level of education and duration of diabetes of children, it was found that quality of life of children did not make any statistically significant difference (p > .05). Considering blood glucose monitoring, level of physical activity and level of compliance to diabetes; a significant difference between scores of quality of life of children was found (p < .05). The children's perceptions about family functioning were found to be healthier in the subscales of affective responsiveness, behavior control and general functions. But family functioning in the subscales of problem solving, communication, roles and affective involvement were found to be less healthy. Considering family income and parent's education levels, a significant difference between scores of quality of life of children was found (p < .05). Considering the HbA1c levels, a significant difference between scores of quality of life of children was found (p < .05 ). Negative and moderate correlations between family functioning and quality of life were significantly found.At the end of the research it was found that quality of life of diabetic children were affected by family functioning, socio-demographic and metabolic factors. It is thought that in the research of the quality of life of children with diabetes, those mentioned factors should be considered and social work practice should be held on to.Key Words :Type 1 diabetes mellitus, quality of life, family functioning, metabolic control, sociodemographic factors, medical social wor