Eski türk kentlerinde ekolojik parametrelerin yerleşim üzerine etkilerinin irdelenmesi, Beypazarı kent merkezi örneği

Abstract

Türkiye'de ve dünyada gelişim gösteren kentsel yerleşmelerin enerji ihtiyacı çevresel olarak etkileri oldukça olumsuz olan kaynak ve yöntemlerle karşılanmakta ve bu durum ülkeleri ekonomik olarak dışa bağımlı hale getirmektedir. Küresel ısınma ve küresel iklim değişikliğinin sonuçları, orman alanlarının tahribi, su kaynaklarının yok olması ve kirlenmesi, tarım alanlarının bozulması, kentlerde oluşan ısı adası, ekolojik ayak izinin artması ve sera gazı emisyonu fazlalığı gibi ekolojik sorunlar bu duruma karşı ciddi önlemlerin alınmasını zorunlu hale getirmiştir. Ülke bazında alınmaya çalışılan bu önlemler ekoloji ve enerji konularında yapılan kuramsal ve bilimsel çalışmaları ve bunlardan yola çıkılarak getirilmeye çalışılan uygulama kararlarını kapsamaktadır. Gelişmekte olan kentlerde, kentsel yaşamın sağlıklı olabilmesi, kentin kendi kendine yetebilmesi, ekolojik, ekonomik ve kültürel olarak sürdürülebilirliğinin olması için getirilecek olan alt ve üst ölçek planlama kararlarının ve yapılacak tasarımların ekolojik temelli olması gerekmektedir. Bu amaçla tezde ekolojik parametrelerin yerleşimler üzerindeki etkileri ortaya konulmaya çalışılmıştır. Tez dahilinde eski Türk kentleri endüstrileşme ve islamiyet etkisinde gelişen Osmanlı kentleri olarak yer almıştır. Konu eski Türk yerleşimlerinde irdelenmiş ve Beypazarı kent merkezinde örneklendirilmiştir. Tezde Beypazarı İlçesi'nin seçilme nedenleri swot analiz yöntemiyle ortaya konulmuş, araştırma alanı olarak tayin edilen 'Anlamlı Bölge'nin analizleri ise örümcek ağı metodu ile yapılmıştır. Harita, şekil, tablo ve fotoğraflarla desteklenen tezin sonucunda eski Türk kentlerinde ekolojik parametrelerin yerleşimler üzerinde etkili olduğu ve günümüz eko kent anlayışının eski Türk yerleşimlerinde var olduğu tespit edilmiştir.

Both in Turkey and in the world the energy needs of settlements and towns are met using resources considerably detrimental to the environment and this situation is causing countries to become dependent on outside resources. Problems such as the consequences of global warming, disappearing of the forests, depletion and pollution of water, degradation of agricultural lands, the heat islands forming in cities and the increase of their ecological footprints has led to the compulsion of finding viable solutions to this problem. These solutions, on a country basis, rely on the organizational and scientific research done and the decisions that have been sought to be implemented based on the results of these efforts. In order for the developing towns to have a sound ecological basis, a healthy environment, self sufficiency and sustainability the macro and micro scale decisions and environmental designs need to have ecological foundations. In this regard, the thesis endeavors to establish the effects of ecological parameters on township settlements. The thesis covers old Turkish towns that have not been industrialized and are Ottoman towns developed under Islamic influences. The subject matter has been handled with regard to old Turkish towns and the example town has been chosen as Beypazarı. The reasons for the selection of Beypazarı have been justified using the SWOT analysis method. The spider web methodology has been used to analyze the territorial based research. Using maps, figures and tables the thesis concludes that ecological parameters have positive effects on townships and that contemporary eco-town perceptions do exist in old Turkish townships.