Binyıl kalkınma hedefleri ve yoksul odaklı büyüme: Yükselen ekonomiler üzerine ampirik bir analiz

Abstract

Yoksulluğun azaltılması, sağlık, eğitim, cinsiyet eşitliği, çevre ve insan refahını etkileyen diğer birçok konuda 60 göstergeyi kapsayan Binyıl Kalkınma Hedefleri gerek küresel düzeyde gerekse ülkeler bazında en geniş tanımlı kalkınma ve yoksullukla mücadele göstergeleridir. Bu çalışmada, parasal olmayan göstergelerin yanı sıra parasal göstergeden (kişi başına gelir) de faydalanarak yoksulluk ve kalkınma olgusu çok boyutlu bir perspektifle Binyıl Kalkınma Hedefleri ve Yoksul Odaklı Büyüme çerçevesinde analiz edilmiştir. Tezin amacı ekonomik büyüme, gelir dağılımı, yoksulluk ve kalkınma göstergeleri arasında bir korelasyonun varlığının yanı sıra kalkınmanın parasal ve parasal olmayan göstergeleri içinde barındıran çok boyutlu bir kavram olduğunun ortaya konulmasıdır. Tez üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde Binyıl Kalkınma Hedefleri ve Yoksul Odaklı Büyüme üzerine teorik alt yapı ve kavramsal çerçeve, ikinci bölümde yapılacak uygulamalara ilişkin yöntem belirlemesi, son bölümde ise bu hususlarda yapılan analizlerin sonuçları yer almaktadır. Bu çerçevede tezde üç ayrı uygulamaya yer verilmiştir. İlk olarak geliştirilen, 44 gösterge, 19 hedef ve 8 amacın ortalamaları baz alınarak, 187 ülkenin 1990-2015 dönemini kapsayan çok boyutlu Binyıl Kalkınma Hedefleri endeksi oluşturularak ülkelerin kalkınma düzeyleri ve hedefleri gerçekleştirme konusundaki performansları ölçülmüştür. İkinci olarak, parasal olmayan göstergelerden oluşan Binyıl Kalkınma Hedefleri endeksi ile parasal göstergeden oluşan gelir endeksinin ağırlıklı ortalaması ile Genişletilmiş Binyıl Kalkınma Hedefleri endeksi oluşturulmuş ve kalkınmada parasal olmayan göstergelerin daha fazla ağırlığa sahip olduğu tespit edilmiştir. Üçüncü ve son olarak ise; yoksulluk, büyüme, eşitsizlik ve kalkınma arasındaki ilişki nitel ve nicel verilerle ortaya konulmuştur. Panel verileri kullanarak, aralarında Türkiye'nin de olduğu yükselen ekonomilerde yoksul odaklı büyüme üzerine ampirik çalışmalarda analiz edilen dönemlere bağlı olarak aynı ülkeler için farklı sonuçlar elde edilmiştir. Anahtar Sözcükler: Binyıl Kalkınma Hedefleri, Yoksul Odaklı Büyüme, Interpolasyon, Panel Veri Analizi, Yükselen Ekonomiler, Kalkınma Endeksleri, Resmi Kalkınma Yardımları, Uluslararası Kuruluşlar, Kamu Harcamaları

Millennium Development Goals covering 60 indicators related to a wide spectrum of issues such as poverty reduction, health, education, gender equality and environment which have an impact on prosperity of people are the most broadly defined development and fighting with poverty indicators at both global and country level. In this study, poverty and development terms are analyzed by using not only monetary (per capita income) but also non-monetary indicators within a multi-dimensional perspective of Millennium Development Goals and Pro-Poor Growth. The objective of this thesis is to evaluate the existence of a correlation among the economic growth, income distribution, poverty and development indicators as well as to demonstrate that development is a multidimensional concept including monetary and non-monetary indicators. The thesis consists of three parts. In the first part, theoretical background and the conceptual framework on Millennium Development Goals and Pro-Poor Growth are given. While in the second part, method for the applications are determined, in the last part of the thesis, the results of the applications and analysis carried out in this regard are given. In this context, three separate applications are carried out. Firstly, a multi-dimensional Millennium Development Goals index is created by considering the average of 44 indicators, 19 targets and 8 goals related to 187 countries for the period of 1990-2015 and the development level, the performance of countries on achieving the goals are measured. Secondly, by taking into consideration the weighted average of Millennium Development Goals index consisting of non-monetary indicators and Income Index consisting of monetary indicator, an Extended Millennium Development Goals Index is created. It has been identified that the non-monetary indicators have more weight in development than monetary indicators. On the other hand, as third and final application, the relationship among poverty, growth, inequality and development has been examined by using qualitative and quantitative data. Pro-Poor Growth in emerging markets including Turkey has been analyzed by using panel data. Different results are obtained for the same country depending on the period analyzed. Key Words: Millennium Development Goals, Pro-Poor Growth, Interpolation, Panel Data Analysis, Emerging Markets, Development Indexes, Official Development Assistance, International Organizations, Public Expenditures