Türkiye Cumhuriyeti mimarlığının modernleşme sürecinde mimar Giulio Mongeri: Bursa Çelik Palas Oteli ve kaplıcası

Abstract

Osmanlı İmparatorluğu'nun son yıllarında, hem de Cumhuriyet'in ilk yıllarında mimarlık tarihimizde öne çıkan mimarlardan biri olan Giulio Mongeri, Sanayi-i Nefise Mektebi'nde hocalık yaparak geleceğin mimarlarını yetiştirmiş ve bir sonraki kuşağın mimarlık anlayışında da etkili bir rol üstlenmiştir. Çalışmamızda Giulio Mongeri, ailesi ve kendisi hakkında ulaşılan yeni bilgiler ışığında değerlendirilmiştir. Osmanlı İmparatorluğu'nun son yıllarında İstanbul'da yapılar inşa eden Mongeri, bu dönem çoğunlukla batı kaynaklı seçmeci üslubu tercih etmiştir. Cumhuriyet'in ilanıyla birlikte, mimarlık etkinliklerini yeni başkent Ankara'da ve Türkiye'nin çeşitli kentlerinde sürdüren Mongeri'nin dönemin benimsenen akımı olan I. Ulusal Mimarlık Akımı'nda eserler verdiği görülmektedir. 1920'lerin sonuna gelindiğinde modern üslubun benimsenmesi Mongeri'yi de Modern Mimari'ye yönlendirmiştir. Çalışmamız Mongeri'nin modern üslupta tasarladığı tek ve kendisinin son yapısı olan Bursa Çelik Palas Oteli ve Kaplıcası'na odaklanmıştır. Mongeri'nin dönemin mimarlık anlayışına uygun Art Deco üslubunu da kullandığı bu yapı, mimari özellikleri ile değerlendirilirken, hem seçmeci üslupta, hem I. Ulusal Mimarlık Akımı'nda yapılar tasarlamış bir mimar olarak Mongeri'nin Modern Mimari'ye yaklaşımı da tartışılmıştır. 1935 yılında hizmete giren Bursa Çelik Palas Oteli ve Kaplıcası aynı zamanda ülkemizin ilk kaplıca otel tasarımı olması açısından da önemlidir. Kuruluşundan beri balolara, toplantılara, kongrelere ev sahipliği yapmıştır. Pek çok onarım ve yenileme geçiren yapı topluluğu günümüzde de Bursa'nın önemli imgelerinden biri olarak varlığını korumaktadır.

Being one of the outstanding architects of our architectural history both in the last years of Ottoman Empire and the first years of the Republic, Giulio Mongeri taught in the Academy of Fine Arts and raised the architects of the future and undertook an effective role in the architectural understanding of the next generation. In our study, Giulio Mongeri is appraised in the light of new information found about his family and person.Mongeri built structures in İstanbul in the last years of Ottoman Empire and preferred majorly western originated eclectic style in this period. Starting from the announcement of the Republic, Mongeri continued his architectural activities in the new capital Ankara and miscellaneous cities of Turkey and was seen to make works in I. National Architectural Movement which was the adopted trend of the period. Adoption of modern style at the end of 1920s directed Mongeri also to Modern Architecture. Our study is focused on Bursa Çelik Palas Thermal Hotel which was the only and last structure designed by Mongeri in modern style. As this structure in which Mongeri further used Art Deco style compliant with the architectural understanding of the period is evaluated through its architectural features, approach of Mongeri to Modern Architecture as an architect who designed structures both in eclectic style and in I. National Architectural Movement is also discussed.Bursa Çelik Palas Thermal Hotel which was put into service in 1935 is important being the first thermal hotel design of Turkey. It hosted balls, meetings, congresses since its foundation. The building complex experienced many repairs and renewals and continues to exist today as one of the important images of Bursa.