Hamîdî-Hurşîd ü Hâver (İnceleme- Metin) I.Cilt

Abstract

Kahramanlarını gök cisimlerinden alan çift kahramanlı aşk mesnevilerinden olan Hurşîd ü Hâver, 16. yüzyılda III. Murad devri şairlerinden Hamîdî tarafından yazılmıştır. Çalışmamızda tek nüsha olan eserin, şekil ve muhteva incelemesi yapılmış, çeviriyazılı metni hazırlanmıştır.Tezimiz giriş ve onu takip eden üç bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde Hurşîd ü Hâver'e gelinceye kadar yazılmış Mihr ü Mâh'lar hakkında bilgi verilmiştir. Hamîdî ve Hurşîd ü Hâver'in genel hatlarıyla tanıtıldığı birinci bölümden sonra ikinci bölümde eserin incelemesi yapılmıştır. Öncelikle hikâyenin özeti verilmiş, ardından vaka kuruluşu, mekân, zaman, anlatıcı, şahıs kadrosu bakımından incelenmiştir. Mesnevinin dış yapısı nazım şekilleri, vezin, kafiye, dil ve üslup özellikleri yönünden ele alınmıştır. Muhteva incelemesinde ise din, ahlak, tabiat ve sosyal hayat başlıkları üzerinde durulmuştur. Mesnevide kullanılan motifler ve masal unsurları da bu bölümde ele alınmıştır.İnceleme bölümünün son başlığı ise Hurşîd ü Hâver'in diğer Mihr ü Mâh mesnevileriyle karşılaştırılmasıdır. Bu başlık altında girişte hakkında bilgi verilen Mihr ü Mâh tarzı eserlerle Hurşîd ü Hâver'in ortak ve farklı yönleri ortaya konmaya çalışılmıştır.Üçüncü bölümde mesnevinin metnine yer verilmiştir. Hamîdî'nin 16. yüzyılın son çeyreğinde yazdığı bu eser Türk edebiyatında yazılan Mihr ü Mâh tarzı eserlerin sonuncusu olmuştur.Anahtar Sözcükler:Klasik Türk Edebiyatı, Mesnevi, Mihr ü Mâh, Hurşîd ü Hâver , Hamîdî

A mesnevi employing characters named after celestial bodies, Hurşîd and Hâver, was written by 16th century poet Hamidi of the Murad III era. In this dissertation, the only copy of the work is translated and analyzed in terms of its form and content.This study is made up of an introduction and three chapters. The introduction provides information about the Mihr and Mâhs written before Hurşîd and Hâver. The first chapter which briefly introduces Hurşîd and Hâver, is followed by the second chapter which includes a summary of the work as well as information on its plotline, setting, narrator and characters.In addition to the poem's prose type, meter, rhyme schemes, language and style, its motifs and fairy tale elements are also analyzed in this section. The content analysis focuses on the themes of religion, morals, nature and social life. The last section of the chapter draws a comparison between Hurşîd and Hâver and other Mihr and Mâhs in order to display the characteristics Hurşîd and Hâver shares with other works and those that distinguish it from them.The third chapter includes the mesnevi itself.This work of Hamidi, written in the last quarter of the 16th century, is the last Mihr and Mâh style work in Turkish literature.KeywordsClassical Turkish Literature, Mesnevi, Mihr and Mâh, Hurşîd and Hâver, Hamîdî.