Yerli üretim bazı damla sulama borularında optimum lateral uzunluklarının tesbiti

Abstract

Damla sulamanın etkinliği damlatıcılardan çıkan debinin homojenliğine bağlıdır. Her yönüyle aynı damlatıcının üretimi mümkün değildir. Damlatıcılarda debi değişimi damlatıcı yapım farklılığı katsayısı ile belirlenebilir. Çalışmada, Uniformite Katsayısı (UC), Eş Su Dağılım Katsayısı (EU) ve Damlatıcı Yapım Farklılık Katsayısı (CVm) değerleri 10 adet içten geçmeli lateral boruların farklı işletme basıncında ve 4 farklı hat çekme mesafesinde (25 m, 50 m, 75 m ve 100 m ) belirlenmiştir. Ayrıca, söz konusu lateral uzatma mesafesinde arazi yüzeyinde oluşan ıslatma alanları da araştırılmıştır. Araştırma sonucunda, tüm lateral uzatma mesafelerinde III, VI, VII, VIII nolu borularda su dağılım sınıfı Çok İyi olarak belirlenmiştir. En yüksek EU değerleri VIII ve VII nolu lateral borulardan elde edilmiştir. Bu iki boruda su dağılım durumu en düşük %95.79; en yüksek %99.61 olup su dağılım durumu Mükemmel' dir. En düşük CVm sağlayan borular VII ve VIII nolu damlama borularıdır. CVm %10' a kadar (Su dağlımı Mükemmel - Orta); optimum hat çekme mesafesi I nolu damlatıcı için 25m; II nolu damlatıcı için 50m; III nolu damlatıcı için ? 75-100 m; IV nolu damlatıcı için 50 m; V nolu damlatıcı için 75 m; VI nolu damlatıcı için ? 100 m; VII nolu damlatıcı için 100 m (hatta 125 m) ; VIII nolu damlatıcı için 100 m (hatta 125m); IX nolu damlatıcı için ? 100 m ve; X nolu damlatıcı için 75 m olarak tavsiye edilebilir. En yüksek ıslak alan 490.63 cm2 ile IX lateral borunun başında ölçülmüştür. Genellikle ıslatma alanı, lateral başında en yüksek ve lateral sonunda ise en düşük olarak tespit edilmiştir.Anahtar Kelimeler: Damla sulama, damlatıcı debisi, yapım farklılık katsayısı, optimum lateral uzunluğu, Uniformite katsayısı.

Drip irrigation system efficiency depends upon system uniformity which is determined by water discharge uniformity from emitters. It is impossible to produce all identical emitters due to the manufacturing variations. The manufacturer?s coefficient of variance is mainly used as a measure of discharge variations of emitters. In this study, Cristiansen?s Uniformity Coefficient (UC), Emission Uniformity (EU), and Manufacturer?s Coefficient of Variance (CVm) were determined as a measure of emitters? efficiency as well as wetted area onto the soil surface by using 10 in-line drip laterals with different working pressures under four different lateral lengts of 25 m, 50 m, 75 m and 100 m. The study results showed that laterals of III, VI, VII, VIII produced Excellent water distributions resulting greater than 90% UC in all test lateral lengths. The highest EU was obtained from VIII and VII laterals. In such laterals, the lowest and the highest EU were found as 95.79% and 99.61%, respectively with Excellent water uniformity. The lowest CVm was obtained from VII and VIII test laterals in all examine lateral lengths. Optimum lateral lentgs were suggested as 25 m, 50 m, ? 75 - 100 m, 50 m, 75 m, ? 100 m, 100 m (even 125 m), 100 m (even 125 m), ? 100 m and 75 m for I, II, III, IV, V, VI, VII, VIII, IX and X laterals, respectively. The highest wetted area on the soil surface was determined as 490.63 cm2 in the beginning of IX lateral. In general, wetted area was found the highest in beginning of laterals where as it was the lowest at the end of the laterals.Key words: Drip irrigation, emitter discharge, manufacturer?s coefficient of variance, optimum lateral lengths, uniformity coefficient.