Üç farklı kuşaktaki evli kadın ve erkeklerin toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin tutumları ile aile işlevleri arasındaki ilişki

Abstract

Çalışmada; Y Kuşağı, X Kuşağı ve Bebek Patlaması Kuşağındaki evli kadın ve erkeklerin toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin tutumları, aile işlevlerini değerlendirme durumları ve aile işlevleri ile toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin tutumları arasındaki ilişki araştırılmıştır. Çalışmada; bireylerin toplumsal cinsiyet rollerine yönelik tutumlarını belirlemek amacıyla Zeyneloğlu ve Terzioğlu (2011) tarafından geliştirilen Toplumsal Cinsiyet Rolleri Tutum Ölçeği; aile işlevlerini değerlendirmek amacıyla Epstein, Baldwin ve Bishop (1983) tarafından geliştirilen ve Türkçeye uyarlaması Bulut (1993) tarafından yapılan Aile Değerlendirme Ölçeği (Family Assessment Device) ve bireylerin ailelerinde rol ve sorumluluk dağılımı ile karar verme biçimini incelemeye yönelik araştırmacı tarafından hazırlanan kapalı uçlu sorular kullanılmıştır. Araştırmadaki veriler, Ankara ilinde ikamet eden 18-69 yaş arasındaki 600 evli kadın ve erkekten elde edilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre; araştırmaya katılanların %27,0'sini Y Kuşağı, %41,0'ini X Kuşağı ve %32,0'sini Bebek Patlaması Kuşağındakiler oluşturmaktadır. Her üç kuşakta da kadın ve erkeklerin sayısı birbirine eşittir. Y Kuşağı ve X Kuşağında `üniversite`; Bebek Patlaması Kuşağında `ilköğretim ve daha az` öğrenim düzeyine sahip olanlar önde gelmekte olup her üç kuşakta da erkeklerin öğrenim düzeyi kadınlardan yüksektir. Araştırmada her üç kuşakta, her iki cinsiyette ve tüm öğrenim düzeylerinde de bireylerin çoğunluğu `yemek yapma`, `ev temizliği`, `çamaşır ve bulaşık yıkama`, `ütü` ve `çocuk bakımı`nı `daha çok kadın`ların; `ev içindeki tamir işleri`ni ise `daha çok erkek`lerin yaptığını belirtmişlerdir. `Para kazanma` ve `faturaların ödenmesi`ni Y Kuşağı ve X Kuşağında eşiyle `birlikte`; Bebek Patlaması Kuşağında `daha çok erkek`lerin yaptığını belirtenler önde gelmektedir. Her üç kuşakta da `gelirin kullanımı`na eşiyle `birlikte`; `çocuk bakımı ve eğitimi`ne `daha çok kadın`ların karar verdiğini bildirenler ağırlık kazanmaktadır. Toplumsal Cinsiyet Rolleri Tutum Ölçeğinden elde edilen veriler incelendiğinde; Y Kuşağının; X Kuşağı ve Bebek Patlaması Kuşağından; X Kuşağının ise Bebek Patlaması Kuşağından daha eşitlikçi tutumlara sahip olduğu saptanmıştır (p<,01). Araştırmada X Kuşağı ile Bebek Patlaması Kuşağındaki kadınların aynı kuşaktaki erkeklerden daha eşitlikçi tutumlara sahip olduğu belirlenmiştir (p<,01). Her üç kuşakta da öğrenim düzeyi yükseldikçe eşitlikçi tutumlara sahip olanların oranı artmaktadır (p<,01). Aile Değerlendirme Ölçeğinden elde edilen veriler incelendiğinde; `problem çözme`, `gereken ilgiyi gösterme`, `duygusal tepki verebilme` ve `davranış kontrolü` konularında X Kuşağı ile Bebek Patlaması Kuşağının Y Kuşağından; `iletişim` konusunda Bebek Patlaması Kuşağının; Y Kuşağı ile X Kuşağından; `roller` konusunda ise Y Kuşağının; X Kuşağı ile Bebek Patlaması Kuşağından daha sağlıklı işlevlere sahip olduğu saptanmıştır (p<,01). Her üç kuşakta da `iletişim` ve `roller` konusunda erkekler kadınlardan daha sağlıklı işlevlere sahiptir. Gerek Y Kuşağı gerek X Kuşağı gerekse Bebek Patlaması Kuşağında öğrenim düzeyi yükseldikçe sağlıklı aile işlevlerine sahip olanların oranı artmaktadır. Araştırmaya katılanların toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin tutumları ile aile işlevlerini değerlendirme durumları arasındaki ilişki incelendiğinde ise her üç kuşakta ve her iki cinsiyette de toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin eşitlikçi tutumlar arttıkça sağlıklı aile işlevlerine sahip olanların oranının artığı bulunmuştur.

In this study, the attitudes of X, Y, and Baby Boomer Generation married men and women towards social gender roles, their evaluations of familial functions, and the relationships between their attitudes towards the social gender roles and familial functions have been researched. In the study, to determine the attitudes of individuals regarding the social gender roles the Gender Roles Attitude Scale developed by Zeyneloğlu ve Terzioğlu (2011); to evaluate the familial functions Family Assessment Device developed by Epstein, Baldwin, and Bishop (1983) which was adapted to Turkish by Bulut (1993); to evaluate the individual's division of roles and responsibilities within the family and the decision making process close ended questions developed by the researcher, were used. Data was gathered from 600 married men and women living in the Ankara province between the ages of 18 and 69. According to the result of the study, of the respondents 27.0% were of the Y Generation, 41.0% were of the X Generation, and 32.0% were of the Baby Boomer Generation. In all three generations the number of men and women are equal. With respect to education, in the Y and X Generations more people have `college` level education whilst in the Baby Boomer Generation the dominant group has `primary education or less`. Across all generations the level of education of men are higher than that of women. Across all generations surveyed in the research, and in both genders and all levels of education, a majority of individuals have responded that `cooking`, `cleaning`, `washing the dishes and the clothes`, `ironing` and `childcare` were done `more by women`; whilst `repairs around the house` were done `more by men`. In the Y and X Generations, `earning money` and `paying the bills` were done `together` with the spouse; whilst in the Baby Boomer Generation a majority responded that these were done `more by men`. In all three generations `use of income` was decided `together` with the spouse whereas `childcare and education` was reportedly decided `more by women`. When the data from the Gender Roles Attitude Scale has been analysed, it has been observed that the Y Generation has higher egalitarian attitudes than both of the other generation, and that the X Generation has higher egalitarian attitudes than the Baby Boomer Generation (p<.01). In the research it was found that the women of X and Baby Boomer Generations held higher egalitarian values than the men of the same generations (p<.01). In all three generations while the levels of education increase so do the number of individuals with egalitarian attitudes (p<.01). In light of the data gathered from the Family Assessment Device it has been found that in terms of `problem solving`, `giving proper attention`, `giving emotional responses` and `behavioral control` the X and Baby Boomer Generations rank higher than the Y Generation; in terms of `communication` the Baby Boomer Generation ranks higher than the Y and X Generations; and in term of `roles` the Y Generation ranks higher than the X and Baby Boomer Generations when it comes down to having healthier functions (p<.01). In all three generations women have healthier functions in terms of `communication` and `roles` than the men. The percentage of healthy family functions increases for all of the three generations as the levels of education increase. When the relation between social gender roles and evaluation of familial functions of the respondents' are evaluated, it has been found that in all three generations and in both genders that as egalitarian attitudes increase so do the percentage of those with healthy familial functions.