Yaşam memnuniyeti ve yaşam kalitesinin belirleyicileri: Sağlık hizmetlerinden memnuniyet ve sağlık statüsünün rolü

Abstract

Yaşam memnuniyeti, bireylerin kendi yaşamlarını öznel bir şekilde değerlendirmeleri anlamına gelirken; yaşam kalitesi, yaşam memnuniyetinin yanı sıra birtakım nesnel göstergeleri de içinde barındıran çok daha kapsamlı bir kavramdır. Ancak mutluluk, öznel iyilik hali, yaşam memnuniyeti ve yaşam kalitesi kavramları sıklıkla birbirlerinin yerine kullanılmakta ve tam olarak birbirlerinden ayrılamamaktadır.Hem yaşam memnuniyeti hem de yaşam kalitesi; bireylerin gelir düzeyleri, eğitim durumları, yaşları, cinsiyetleri ve çalışma durumları gibi pek çok farklı faktörden etkilenmektedir. Ayrıca, sağlık durumu ve sağlık hizmetleri kullanımı, her iki değişkeni etkileyen önemli faktörlerdendir. Bu çalışmanın amacı, Türkiye'de yaşayan bireylerin yaşam memnuniyet ve yaşam kalitesi düzeylerini ortaya koymak; muhtemel değişimleri incelemektir. Ayrıca bireylerin demografik ve bireysel özelliklerinin, öznel sağlık değerlendirmelerinin ve sağlık hizmetlerinden memnuniyet düzeylerinin genel yaşam memnuniyeti ve yaşam kalitesi düzeyleri üzerindeki etkisini tartışmaktır.Araştırma sonucunda; Türkiye'nin yaşam memnuniyet ve yaşam kalitesi düzeylerinin tüm yıllarda yüksek olduğu görülmektedir. Demografik ve bireysel faktörlerin yanı sıra, bazı bireysel durumlardan ve kamu hizmetlerinden memnuniyetlerin de bireylerin yaşam memnuniyeti düzeylerini etkilediği bulunmuştur. Ayrıca bireylerin öznel sağlık değerlendirmeleri ile yaşam kalitesi ve yaşam memnuniyet düzeyleri arasındaki ilişkinin istatistiksel olarak anlamlı olduğu; sağlık statüsünün yanı sıra, eğitim ve gelir düzeyinin, yaşın, cinsiyetin ve medeni durumun her iki değişkeni de etkilediği tespit edilmiştir. Dönemler itibariyle değişimler incelendiğinde ise, 2008 yılından itibaren hem yaşam kalitesinde hem de yaşam memnuniyetinde düzenli bir artış olduğu görülmektedir. Elde edilen bulguların, kamu hizmetlerinin değerlendirilmesinde ve politika yapımında kanıta dayalı bilgiler sağlayacağı düşünülmektedir.

The concept of life satisfaction means that individuals subjectively evaluate their lives; quality of life is a much more comprehensive concept that includes a number of objective indicators as well as satisfaction. However, the concepts of happiness, subjective well being, life satisfaction and quality of life are used similarly and they can not be exactly separated from each other.Both life satisfaction and quality of life are influenced by the income levels of individuals, educational backgrounds, ages, genders, working status, etc. In addition, health status and healthcare utilization are the most important factors affecting both variables. Thus, the aim of this study is to reveal the level of life satisfaction and quality of life of individuals living in Turkey and to examine the changes, by years. Furthermore, it aims to discuss the effects of individual and demographic factors as well as subjective health assessments of individuals and the health services satisfaction on life satisfaction and quality of life.As a result of the research; Turkey's overall life satisfaction and quality of life have incresead in all years. Individual and demographic factors, it has been found that the life satisfaction is affected by as well as public service satisfaction levels. Moreover, the relationship between subjective health assessments and levels of life satisfaction and quality of life is statistically significant; In addition to health status, it has been determined that the level of educational background, income levels, age, gender, and marital status affect life satisfaction and quality of life. When changes are examined by periods, it is observed that there has been a steady increase in both life quality and life satisfaction since 2008. It is thought that the findings of this research will provide evidence-based information in evaluating the public services and making sound social and health policies.