Doku kültürü ile düşük maliyetli tohumluk patates (Solanum tuberosum L.) üretiminin araştırılması

Abstract

Bu çalışmada doku kültürü yöntemi kullanılarak, patateste düşük maliyette elit tohumluk üretimi belirlenmesi araştırılmıştır. Araştırmada patates (Alegria çeşidi) bitkilerinden alınan sürgün eksplantları, MS ve 1/2 MS besin ortamlarında, karbon kaynağı olarak Sakkaroz ve ticari şeker (%2 a/h konsantrasyonları) ve yarı-katılaştırıcı olarak agar (7 g/l ) ve jöle (52g/l) ilave edilen ortamlarda kültüre alınmıştır. Denemeler tesadüf parsellerinde faktöriyel deneme desenine göre 3 tekerrürlü olarak yürütülmüştür. Araştırma sonucunda her ortamda sürgün rejenerasyonu gözlemlenmiştir. Kültür ortamına alınan patates explantlarının 6 hafta sonunda bitki yaş ağırlığı (mg), bitki gövde boyu (cm), köklenme frekansı (%), kök sayısı (adet/bitki), kök uzunluğu (cm/bitki), boğum sayısı (adet/bitki) özellikleri tespit edilmiştir. Araştırmada incelenen özellikler yönünden istatistiki açıdan önemli farklılıklar tespit edilmemiştir. Aklimatize olan bitkiciklerden 17 hafta sonra başarılı bir şekilde yumru elde edilmiştir. Elde edilen yumruların yumru sayısı 1.9-2.8 adet/bitki, yumru ağırlığı 0.9-3.3 g/bitki, yumru boyu 10.12- 19.13 mm/bitki, yumruların eni 7.44-14.40 mm/bitki, yumru genişliği 8.53-17.37 mm/bitki arasında değişmiştir.Yapılan maliyet analizi sonucunda 8 farklı konsantrasyona sahip besin ortamında en düşük maliyeti 1.19 TL ile ½ MS+Jöle+Şeker ortam oluştururken en yüksek maliyeti 10.74 TL ile MS+Agar+Sakkaroz ortamı sahip olmaktadır. Sonuç olarak düşük maliyetli ortamlarda da yeterli sayıda ve büyüklükte mini yumru elde edildiği için agar yerine Jöle, sakkaroz yerine ticari şeker kullanılabilir.Anahtar Kelimeler: In vitro, Jöle, maliyet analizi, mini yumru, Solanum tuberosum, sürgün rejenerasyonu, toz şeker.

In this study, using tissue culture method, elite seed potato production in low- cost determination was investigated. Obtained shoots from the explants of used potatoes (Alegria varieties) in the experiment taken culture media that added two different nutrient media [Murashige and Skoog media (MS) and 1/2 MS], two different carbon sources (2 % sucrose and sugar) and two different semi-stiffeners [agar (7 g l-1) and Jelly (52g l-1)]. Experiments were conducted random plots according to factorial experimental design as three replications. As a result of research, shoot regeneration was successfully observed in culture media. At the end of 6 weeks, in vitro was taken potato shoots whose plant weight ( mg ), plant stem length ( cm ), rooting frequency ( % ), root number (number / plant ), root length ( cm / plant ), the number of nodes (units/plant ) were measured and weren't observed appreciable differences in the analysis results. Tubers were successfully obtained from successfully acclimatized plantlets after 17 weeks. The number of tubers (1.9-2.8 numbers/plant), tubers weight (0.9-3.3 g/plant), tubers length (10.12 to 19.13 mm / plant), wideness of tubers (7.44 to 14.40 mm / plant), width / of tubers (8.53 to 17.37 mm / plant) were measured and analysed..Whereas ½ MS+Jelly+Sugar has the lowest cost with £ 0.54 in 8 different medias, MS+Agar+Sucrose has the highest cost with £ 4.89. As a result, If cost is take into account for mini-tuber production, Jelly instead of agar and sugar instead of sucrose may be used.Keywords: Cost analysis, in vitro, Jölely, mini-tuber, shoot regeneration, Solanum tuberosum, sugar.