Tutuklu/hükümlü anneleriyle birlikte ceza infaz kurumlarında kalan çocukların bağlanma güvenliğini açıklayan faktörler

Abstract

Araştırmanın temel amacı, tutuklu/hükümlü annesiyle birlikte ceza infaz kurumlarında kalan 1-3 yaş aralığındaki çocukların bağlanma güvenliğini açıklayan faktörleri incelemektir. Bu kapsamda, anne ve çocuk arasındaki bağlanma aktarımı ve anne duyarlılığının bu aktarımdaki aracı rolü ele alınmıştır. Son olarak, anne duyarlılığı ve çocuğun bağlanması arasındaki ilişkiyi düzenleyen çocuğa (mizaç) ve anneye (psikososyal uyum) ilişkin faktörler incelenmiştir.Araştırmanın örneklemini, 85 tutuklu/hükümlü anne (Ortyaş = 30.19, S = 6.30) ve kendileriyle birlikte ceza infaz kurumunda kalan 11-43 ay aralığındaki (Ortay = 25.39, S = 8.31, %56.5 erkek) çocukları oluşturmaktadır. Annelerin bağlanma güvenliği öykü tamamlama testiyle, çocuklarınki ise gözlem yoluyla değerlendirilmiştir. Çocuğun mizacının olumsuz duygulanım ve çaba gerektiren kontrol boyutları ele alınmıştır. Annenin psikososyal uyumu ise sosyal destek algısı, psikolojik belirti düzeyi, kurum dışındaki çocuğuna ilişkin stresi ve onun temel bakım verenine yönelik duygularını temsil etmektedir.Analiz sonuçları, çocukların çoğunun (%69.88) güvenli bağlandığını göstermiştir. Bağlanmanın nesiller arası aktarımına işaret eden tek bulgu, annenin kaygılı bağlanması ile çocuğun düzensiz bağlanması arasındaki pozitif yönlü ilişkidir. Anne duyarlılığının annenin bağlanması ile ilişkili olmadığı gözlendiği için bağlanma aktarımındaki aracı rolü test edilmemiştir.Analizler anne duyarlılığının, yalnızca olumsuz duygulanım düzeyi düşük ve çaba gerektiren kontrol düzeyi yüksek olan çocuklarda, çocuğun kaçınmacı ve düzensiz bağlanmasını negatif yönde yordadığını göstermiştir. Buna ek olarak, çaba gerektiren kontrol kapasitesi sınırlı olan çocukların annelerinin duyarlılığı, çocuğun kaygılı bağlanması ile negatif yönde ilişkilidir. Son olarak, yalnızca psikososyal uyum problemleri sergileyen annelerin duyarlılığının çocuğun güvenli bağlanmasını pozitif, düzensiz bağlanmasını ise negatif yönde yordadığı sonucuna ulaşılmıştır.Elde edilen bu yöndeki bulgular, dezavantajlı anne çocuk çiftlerindeki bağlanma aktarımının ve anne duyarlılığının bu aktarımdaki aracı rolünün sınırlı olduğuna ilişkin tartışmaları desteklemektedir. Ayrıca kolay mizaçlı çocukların duyarlı bir anneye sahip olduklarında zor mizaçlı akranlarına kıyasla annelerine daha güvenli bağlandığı gözlenmiştir. Son olarak elde edilen bulgular, psikososyal uyumu düşük olan tutuklu/hükümlü annelerin duyarlılığının çocuğun bağlanması üzerinde önemli bir rol oynadığına işaret etmektedir. Araştırma bulguları, bağlanma kuramı çerçevesinde değerlendirilmiştir.

The main aim of this study is to investigate the factors explaining attachment security of 1- to 3-year-old children co-residing with their incarcerated mothers in prison facilities. In this regard, this study examines the attachment transmission between incarcerated mothers and their children as well as the mediating role of maternal sensitivity in this transmission. Finally, child (temperament) and mother (psychosocial adjustment) related moderators in the relationship between maternal sensitivity and child's atachment security were investigated.The study sample consists of 85 incarcerated mothers (Mage = 30.19, SD = 6.30) and their 11- to 43-month-old children (Mmonth= 25.39, SD = 8.31, 56.5% boys) who co-resided with their mothers in a prison. Maternal and child's attachment were evaluated using a story completion task and observation of mother-child interaction, respectively. Negative affectivity and effortful control were examined as dimensions of children's temperament. Maternal psychosocial adjustment represents maternal social support perception, psychological symptoms, stress related to child(ren) who reside outside of the prison, and feelings to the primary caregiver of that child.Analyses showed that the majority of children (69.88%) were securely attached to their mothers. Positive relation between maternal anxious attachment and child's disorganized attachment was the only finding indicating attachment transmission. The mediating role of maternal sensitivity in the attachment transmission was not tested due to the lack of relation between mothers' attachment and sensitivity.Analyses demonstrated that maternal sensitivity was negatively related with child's avoidant and disorganized attachment only for children who are low in negative affectivity and high in effortful control. Furthermore, maternal sensitivity of children with limited effortful control capacity was negatively associated with child's anxious attachment. Finally, findings showed that maternal sensitivity positively predicted secure attachment and negatively predicted disorganized attachment only for mothers reporting low levels of psychosocial adjustment.Findings of the current study supported the discussion highlighting attachment transmission and mediating role of maternal sensitivity in this transmission are limited for disadvantaged mother child dyads. Moreover, findings revealed that easy children with sensitive mothers tend to attach more securely compared to their difficult counterparts. Finally, it was revealed that sensitivity of inmate mothers with low levels of psychosocial adjustment has an important role in their children's attachment. Results of this study were evaluated within the framework of attachment theory.