Burdur-Fethiye fay zonunun Kemer (Burdur)-Çameli (Denizli) arasındaki bölümünün yapısal evrimi

Abstract

Burdur-Fethiye Fay Zonu güneyde Fethiye körfezi ile kuzeyde Çay-Afyon arasında yaklaşık 310 km uzunlukta, kuzeydoğu-güneybatı uzanımlı, kademeli, sol yönlü doğrultu atım bileşenli oblik ve normal faylardan oluşur. Fay zonu, Batı Anadolu genişleme bölgesi, Helen yayı ve Isparta açısı arasında kalan, güneybatı Anadolu'daki en önemli aktif kırıklardan birisidir. Geometrik süreksizliklere göre, fay zonu dört segmente bölünmüştür. Bu zonunun Kemer (Burdur)-Çameli (Denizli) arasında kalan Tefenni ve Gölhisar segmentlerinin jeolojisi ve yapısal evrimi çalışmanın ana amacını oluşturur.İnceleme alanında stratigrafi, litoloji ve yapısal özellikleri bakımından farklı kaya birimleri yer alır. Literatürde Beydağları otoktonu olarak bilinen ve Likya napları tarafından üzerlenmiş temel üzerinde, Neojen-Kuvaterner yaşlı bir sedimanter örtü izlenmektedir. İnceleme alanında bu örtü, Orta-Üst Miyosen zaman aralığı içinde, temelden türemiş kırıntılı gerecin fluviyal ortamda depolanması ile gelişmiş bir istif ile başlar. Geç Miyosen'de bölgeyi basan göl içinde, Geç Miyosen-Erken Pliyosen'de kıyıda gelişmiş kıyı kırıntılıları ve sonra karbonatlarla sürer ve örtünün laküstrin kesimi Erken Pliyosen'de kısmen regresif sığ göl sedimanları ile son bulur. Örtünün üst kesimi, kendisinden yaşlı birimleri açısal uyumsuzlukla örten, Geç Pliyosen-Erken Pleistosen yaşlı alüvyal yelpaze çökellerinden oluşur.Burdur Fethiye Fay Zonu'nun çalışma alanı içerisindeki en önemli yapısal unsurlarını KD-GB uzanımlı Tefenni, Gölhisar ve Çameli dağ arası havzaları ile bu havzaları sınırlayan sol yönlü oblik normal faylar ve havzaları kesen aynı doğrultulu sol yönlü oblik normal ve normal faylardır. Bu faylar 20-30 km genişliğinde birtakım süreksiz, birbirine az çok paralel, sintetik ve antitetik faylardan oluşur. Çalışma alanındaki büyük ölçekli bu fayların yanı sıra, Geç Miyosen-Erken Pleistosen yaşlı birimler içerisinde gelişmiş, KD-GB, KB-GD, K-G ve D-B gidişli, küçük ölçekli sol yanal, sol yanal oblik normal ve normal faylar da gelişmiştir. Yapısal ve stratigrafik veriler Tefenni, Gölhisar ve Çameli havzalarının birer flüvyolaküstrin havzalar olarak geliştiğini daha sonra, Erken Pleistosen'de KD-GB gidişli sol yanal makaslanma tektoniği sonucunda yükselerek deforma olduklarını göstermektedir. Bu havzalardaki yapısal analizler, bölgede KB-GD yönlü gerilme rejiminin Pliyosen'de sona erdiğini ve Pliyosen'den itibaren de KD-GB yünlü gerilme rejiminin egemen olduğunu ortaya koymaktadır. Eldeki paleogerilme verileri söz konusu havzaların fay zonu içinde gelişmiş birer transtansiyonel havzalar olduklarını göstermektedir. Anahtar kelimeler: Burdur-Fethiye fay zonu, Gölhisar segmenti, Güneybatı Anadolu, Sol yanal oblik normal fay, Kinematik analiz, Tefenni segmenti, Transtansiyonel havza.

The Burdur-Fethiye Fault Zone consists of northeast-southwest trending subparallel branching and en echelon oblique faults with sinistral strike-slip component and normal faults. It extends northeastward from the Gulf of Fethiye on the south to Çay-Afyon on the north, a distance of about 310 km. The fault zone is one of the major active breaks in the southwestern Anatolia and is located between the west Anatolian extensional province, the Hellenic Arc and the Isparta Angle. The fault zone is divided into four segments based on their geometric discontinuities. The geological and structural evolution of the fault zone between Kemer (Burdur) and Çameli (Denizli) form the main purpose of this research. Different rock units were exposed in the study area in terms of stratigraphic, lithologic and structural features. The Beydağları autochthonous and the Lycian Nappes form the base of the units in the area. Neogene-Quaternary aged cover sequence unconformably overlies the basement rocks. The cover units begin with clastic sediments derived from the basement and deposited in a fluvial environment during the middle-late Miocene. In the region, the small ephemeral floodplain lakes of fluvial system merged into a single big lake in the late Miocene. The cover sequence continuous upward into the deposition of the coastal detritals and open lacustrine carbonates in the upper Miocene-early Pliocene. This succession is overlain by regressive shallow lake sediments in the lower Pliocene. The late Pliocene-early Pleistocene aged alluvial fan deposits comprise the upper part of the cover units and unconformably overlie the units below them. The NE-SW trending Tefenni, Gölhisar and Çameli intermontane basins and their bounding sinistral oblique-slip normal faults, as well as sinistral oblique-slip normal and normal faults in the basins constitute the most important structural features of the Burdur-Fethiye Fault Zone in the study area. This fault zone includes subparallel branching, en echelon and synthetic to antithetic faults that lie within a linear belt, as much as 20-30 km in width. Beside these major faults, NE-SW, NW-SE, N-S and E-W trending left lateral oblique normal and normal faults were also developed in the upper Miocene-lower Pleistocene aged formations. Structural and stratigraphic data indicate that the Tefenni, Gölhisar and Çameli basins were developed as fluviolacustrine basins. Later, these basins were uplifted and deformed as a result of NE-SW trending left lateral shear regime. Structural analysis of these basins proved that NW-SE-trending extensional stress regime ended by Pliocene and was followed by NE-SW-trending extension from Pliocene onward. Based on paleostress data, the basins can be interpreted as basins developed in transtensional slip along the fault zone.Key Words: Fethiye-Burdur Fault Zone, Gölhisar segment, Southwestern Anatolia, Left lateral oblique-slip normal fault, Kinematic analysis, Tefenni segment, Transtensional basin.