Farklı parçacık boyutlarındaki Tunçbilek linyitinin desülfürizasyonuna deneysel parametrelerin etkisi

Abstract

Dünyada insanların barınma, beslenme, ulaşım gibi temel ihtiyaçlarının karşılanabilmesi enerji ile mümkün olmakta, hızla artan dünya nüfusu ve gelişen sanayi ile enerji ihtiyacı da her geçen gün artmaktadır. Dünyada en önemli enerji kaynaklarından biri kömürdür. Ancak kömürün yapısında bulunan bazı safsızlıklar yanarak zararlı emisyonlar şeklinde çevreye yayılmaktadır. Bu safsızlıkların başında kükürt yer almaktadır. Kükürtten kaynaklanan zararlı emisyonlar yalnız havayı değil başta insan sağlığı olmak üzere tarım alanları, su kaynakları ve betonarme binaları dahi tehdit etmektedir. Bu nedenle kömürün yapısındaki kükürdün yakma işleminden önce uzaklaştırılması gerekmektedir. Bu çerçevede bu çalışmanın amacı kömürün yakılması sonucu oluşan zararlı etkilerinin azaltılması ve TKİ'nin Pazar payının artırılmasına katkı sağlamaktır.Bu çalışma kapsamında TKİ tarafından üretilip satışa sunulan Tunçbilek kömürünün, 3 farklı ebatta (0,5-10 mm arası, 10-18 mm arası, +18 mm), farklı derişimlerde NaOH çözeltisi kullanılarak farklı süre ve sıcaklıklarda desülfürizasyonu incelenmiş, desülfürizasyon işlemi ile kömürün yapısında meydana gelen fiziksel değişimler başta olmak üzere hümik asit oluşumu ve kükürt giderme oranları hakkında genel bir araştırma yapılmıştır.Elde edilen sonuçlar değerlendirildiğinde; NaOH çözeltisi kullanılarak Tunçbilek kömürünün desülfürizasyonu ile hedeflenen toplam kükürt azalmasının sağlanamadığı görülmektedir. Bununla birlikte özellikle +18 mm boyutundaki kömürlerde parçalanma meydana gelmiş, hümik madde oluşumu gözlenmemiştir.

Meeting the basic needs like sheltering, nutrition, transportation of people in the world is possible with energy and demand for energy, is increasing day by day, with a rapidly growing world population and developing industry. One of the most fundamental energy sources in the world is coal. However some impurites found in the structure of coal, burn and spread out in the environment as harmful emissions. Sulphur is the most important one among these impurities. Sulphur-induced harmful emissions threaten not only air but also human health, cultivated areas, water sources and even reinforced concrete buildings. In this context, the main purpose of this study is to reduce harmful effects of coal burning process and to increase the domestic coal market.In this study, Tunçbilek coal, with three different sizes (0,5-10 mm, 10-18 mm, +18 mm), which are produced and sold by TKİ, by using different concentrations of NaOH solutions at different temperatures and time periods were investigated and tried to determine physical changes in coal samples after desulphurization processes, humic acid formation and sulphur reduction rates.After evolution of the results it was observed that; with original size Tunçbilek coals, without any size reduction, no sulphur reduction was achieved by using NaOH desulphurization. Together with this, especially for big size coals disintegration was observed and no humic acid formation was determined before and after desulphurization processes fort he coal samples.