Türkiye`de Rhynchosporium commune`nin patotiplerinin belirlenmesi ve bazı yerel arpa çeşitlerine ve yabani arpa (Hordeum spontaneum) populasyonlarına karşı tepkilerinin değerlendirilmesi

Abstract

Arpa yaprak lekesi hastalığı, Rhynchosporium commune isimli fungal bir etmen tarafından oluşturulmaktadır. Bu tez kapsamında Türkiye'nin farklı bölgelerinden toplanan R. commune ile enfekteli örneklerden elde edilen tek spor izolatlarının patotipleri belirlenmiştir. Survey çalışmaları 2012 ve 2013 yıllarında yürütülmüştür. Toplam 52 tek spor izolatı elde edilmiş ve 17 ayırıcı çeşit üzerinde patotipler belirlenmiştir. Elli iki R. commune izolatı içerisinde 30 farklı patotip tespit edilmiştir. Orta Anadolu bölgesinde 18, Güney Doğu Anadolu bölgesinde 14, Ege bölgesinde 6 ve Karadeniz bölgesinde 1 patotip belirlenmiştir. Bu patotiplerin 20 adedi sadece birer izolatta belirlenirken, 5'i 2 izolatta, 1'i 3 izolatta, 3' ü 4 izolatta ve 1' i ise 7 izolatta belirlenmiştir. Hiçbir patotip tüm 17 ayırıcı çeşit ve iki yerel hassas çeşite karşı virülent bulunmamıştır. En virülent patotip (patotip 29) Manisa ilinden, en az virulensliğe sahip patotip (patotip 1) Sivas ilinden elde edilmiştir. 17 ayırıcı çeşit arasında patotiplere reaksiyonları bakımından Jet ve Abyssinia çeşitlerinin herbiri 1, Osiris, Atlas 46 ve Forrajera çeşitleri 3, La Mesita ve Bey çeşitleri 7, Trebi çeşidi 9, Pirate çeşidi 10, Modoc çeşidi 11, Kitchen çeşidi 12, Armelle ve Astrix çeşitleri 19, Athene çeşidi 21, Steudelli çeşidi 24 ve Digger çeşidi 25 patotipe karşı hassas bulunmuştur. Ayrıcı çeşitler içinde Jet ve Abyssinia çeşitleri en dayanıklı, Digger ve Steudelli çeşitleri en hassas çeşitler olarak bulunmuştur. İki yerel hassas çeşit ( Bülbül 89 ve Efes 3) patotiplerin % 93'üne hassas bulunmuştur. R. commune etmeninin 5 en virülent ve 1 en yaygın izolatları ile 200 yerel arpa çeşidi ve 107 H .spontaneum hattı test edilmiştir. Yerel çeşitlerden sadece bir çeşit ve yabani arpalardan 27 genotip dayanıklı olarak bulunmuştur.

Barley scald is caused by a fungal pathogen, Rhynchosporium commune. In this study, pathotypes of R. commune was determined. Surveys were conducted during 2012 and 2013. Fifty two R. commune single spore isolates were obtained.. A total of 30 scald pathotypes were distinguished based on pathogenicity on 17 barley differential genotypes . Eighteen of these pathotypes were from Central Anatolia region, 14 from South East Anatolia region, 6 from Aegean region, and 1 pathotype from Black Sea region. 20 of these pathotypes represented by 20 isolates and 5 pathotypes represented by 2 isolates, 1 pathotype represented by 3 isolates, 3 pathotypes represented by 4 isolates and 1 pathotype represented by 7 isolates. None of pathotypes was pathogenic on all 17 barley differentials and two local susceptible cultivars. The most virulent pathotype (pathotype 29) and the least virulent pathotype (Pathotype 1) were obtained from Manisa and Sivas provinces, respectively. Among 17 barley differentials, Jet and Abyssinia were susceptible to 1 pathotype, Osiris, Atlas 46, and Forrajera were susceptible to 3 pathotypes, La Mesita and Bey were susceptible to 7 pathotypes, Trebi was susceptible to 9 pathotypes, Pirate was susceptible to 10 pathotypes, Modoc was susceptible to 11 pathotypes, Kitchen was susceptible to 12 pathotypes, Armelle and Astrix were susceptible to 19 pathotypes, Athene was susceptible to 21 pathotypes, Steudelli was susceptible to 24 pathotypes and Digger was susceptible to 25 pathotypes. Among barley differentials, Jet and Abyssinia cultivars were found the most resistant and Digger and Steudelli cultivars were the most susceptible cultivars. Two local susceptible cultivars Bülbül 89 and Efes 3 were found susceptible to % 93 of scald pathotypes. Five of the most virulent and 1 of the most widespread isolates were chosen and tested on 200 barley landraces and 107 wild barley ( Hordeum spontaneum) genotypes. Among barley landraces and wild barley genotypes, only one and 27 genotypes were found to be resistant to barley scald, respectively.