Uluslararası hukukun anayasalaşması

Abstract

Değer yüklü anayasa anlamına gelen anayasalcılık doktrinde, insan haklarının evrenselleşmesine paralel olarak özellikle 20. yüzyılın sonlarından itibaren artan bir şekilde tartışılmaya başlanmıştır. Anayasalcılığın uluslararası düzeyde ele alınmasıyla birlikte ise anayasalaşma konusu uluslararası toplumun gündemine taşınmıştır. Anayasalcılık ve anayalaşma ışığında anayasa kavramı biçimsel olarak ulus devlet anayasaları için kullanılmaktan çıkmış, dünyadaki gelişmelere paralel olarak yeniden tanımlanmıştır. Bununla birlikte anayasa hukukunun uluslararasılaştığı ve uluslararası hukukun anayasalaştığı tartışmaları kendini göstermiştir.İlk kez kozmopolit düşünürler tarafından ortaya koyulan uluslararası hukukun anayasalaşması düşüncesinin kökeni Kiniklere kadar gitmekle birlikte, modern anlamda uluslararası hukukun anayasalaşması II. Dünya Savaşı sonrası değişen dünya düzenine paralel olarak kendini göstermiştir. Kozmopolit düşünürlerin tek bir egemen dünya iktidarı düşüncesini meşrulaştıran dünya anayasası düşüncesinin aksine, modern anlamda uluslararası hukukun anayasalaşması, uluslararası hukukta dağınık halde bulunan uluslararası andlaşmalar ve jus cogens kuralların anayasal niteliğine vurgu yapmaktadır. Uluslararası hukukun anayasalaşması tartışmalarına karşı olarak ise uluslararası hukukun bir anayasasının olamayacağı, böyle bir anayasanın meşruiyetten uzak olacağı ileri sürülmektedir.

Constitutionalism, which means value laden constitution, had been increasingly discussed in literature in parallel with the universalization of human rights particularly since the late in 20th century. In the light of constitutionalizm and constitutionalization, the concept of constitution has no longer been used formally for nation state constitutions and has been redefined in parallel with the developments in the world. In the meantime, debates on internationalization of constitutional law and constitutionalization of international law have been evident.Although the origin of the concept of constitutionalization of international law first put forward by cosmopolitan thinkers goes back to the Cynics, the constitutionalization of international law in the modern international legal order has emerged in parallel with the changing world order after the Second World War. Contrary to the idea of cosmopolitan thinkers, as a world constitution that legitimizes the idea of a single sovereign world power, the constitutionalization of international law in modern sense emphasizes the constitutional nature of the international agreements and jus cogens rules dispersed in international law. As opposed to the debates on the constitutionalization of international law, it is argued that there cannot be a constitution of international law and that such a constitution will be far from legitimate.KeywordsConstitution, Constitutionalizm, Constitutionalization, Internationalization of Constitutional Law, Constitutionalization of International Law