Yunanistan`da Panhellenik Sosyalist Hareketin (PASOK) kuruluşu, gelişimi ve dış politikası (Andreas Papandreou dönemi)

Abstract

Bu çalışmanın konusu, Yunanistan'da Panhellenik Sosyalist Hareketin (PASOK) kuruluş ve gelişim süreci ile dış politikasının analizidir. PASOK'un 1974-1995 dönemini kapsayan çalışma, Partinin siyaset sahnesine çıkmasıyla başlamakta ve kurucusu ve lideri Andreas Papandreou'nun Parti liderliğinden ve başbakanlıktan ayrıldığı tarih ile son bulmaktadır. Dört bölümden oluşan çalışma boyunca öncelikle PASOK'un geldiği tarihi, kültürel ve siyasi kökleri tespit edebilmek ve tanımak amacıyla tarihi bağlam araştırma konusu yapılmıştır. Devamında yakın tarihi dönem ve siyasi özellikleri detaylı bir biçimde incelenmiş, bütün bu süreçlerin PASOK'un kuruluşu ve gelişimine etki eden uzantıları araştırılmıştır. Partiyi göreceli olarak kısa bir sürede iktidara taşıyan muhalefet döneminin başlıca dinamikleri saptanmış, Andreas Papandreou'nun belirleyici rolü ile Yunan toplumuna her alanda vaat edilen `değişimin` unsurları analiz edilmiştir. PASOK hükümetlerinin icraatları, Andreas Papandreou'nun başbakanlığı altındaki üç iktidar dönemi (1981-1985, 1985-1989, 1993-1995) boyunca her yönüyle incelenirken çalışmanın son bölümü dış politikaya ayrılmıştır. Dış politikanın başlıca dayanakları, karşı karşıya kalınan kısıtlamalar ele alınmış, kuruluş döneminden itibaren sergilediği süreklilik ve değişim unsurları saptanarak PASOK'un dış politika performansı sorgulanmıştır. 1974 Temmuz'unda yedi yıllık askerî diktatörlüğün yıkılmasının ardından Yunanistan'da yönetim biçimi değişmiş, parlamenter demokrasiye geçilmiştir. 3 Eylül 1974'te de Andreas Papandreou, Panhellenik Sosyalist Hareketin kuruluşunu ilan etmiştir. Radikal sosyalist sloganları olan Parti, kuruluşundan yalnızca yedi yıl sonra iktidara gelmeyi başarmıştır. Dönemin sosyal ve siyasi radikalizminin ifadesinin önemli bir parçasını oluşturan PASOK, Yunan toplumunda ulusal bağımsızlık, halkın egemenliği ve sosyal adalet düşüncesine dayanan radikal bir değişimi savunmuştur. Panhellenik Sosyalist Hareket 1981-1989, 1993-1995 dönemlerinde kurucu lideri Andreas Papandreou'nun başbakanlığında iktidarda kalmıştır. PASOK, demokrasinin yeniden tesis edildiği 1974 sonrası Yunan siyaset sahnesinde Yeni Demokrasi ile birlikte en önemli iki siyasi partiden birisi, hatta birincisi olmuştur. Andreas Papandreou ve PASOK'un siyasî olduğu kadar kültürel düzeyde de getirdiği `değişim`, Partinin gerek muhalefette olduğu 1970'lerin ikinci yarısı gerekse iktidarda bulunduğu 1980'ler ve 1990'ların ilk yarısı boyunca Yunan toplumuna damgasını vurmuştur.Anahtar Sözcükler: Yunanistan, PASOK, Andreas Papandreou, Metapolitefsi, Değişim

The subject of this study is the analysis of establishment and development process of the Panhellenic Socialist Movement (PASOK) in Greece and its foreign policy. The study covering the period 1974-1995 of PASOK begins with the party's rise to the political scene and ends with the date when its founder and leader Andreas Papandreou quit the party leadership and left post of Prime Minister. Primarily, all along the study consisting of four sections, the historical context and background have been examined in order to identify and know the historical, cultural and political origins that PASOK came from. Afterwards, the recent historical period and its political characteristics have been examined in detail and the extensions of all these processes affecting the establishment and development of PASOK have been investigated. The main dynamics of the opposition period that brought the party to power in a relatively short period of time have been identified and Andreas Papandreou's decisive role and the elements of the `change` promised to Greek society in all areas have been analyzed. While the actions of the PASOK governments have been examined in every aspect during the three periods of power (1981-1985, 1985-1989, 1993-1995) under Andreas Papandreou's Premiership, the last section of the study is devoted to foreign policy. The main basis of foreign policy and the constraints faced have been discussed; then the elements of continuity and change that it experienced since its establishment have been identified and PASOK's foreign policy performance has been questioned. Following the fall of the seven-year military dictatorship in July 1974, the regime changed in Greece and the country made a transition to parliamentary democracy. On September 3, 1974, Andreas Papandreou announced the founding of the Panhellenic Socialist Movement. The Party which had radical socialist slogans managed to come to the power only seven years after its foundation. PASOK, which was a significant part of the expression of social and political radicalism of the period, advocated a radical change in Greek society based on the idea of national independence, sovereignty of people and social justice. Panhellenic Socialist Movement remained in power during the periods of 1981-1989 and 1993-1995 under the premiership of its founding leader Andreas Papandreou. PASOK became one of the two most important political parties, or even the first, along with New Democracy in the Greek political scene after 1974, when the democracy was restored. The `change` brought into by Andreas Papandreou and PASOK at cultural level as well as political level left its mark in the Greek society both during the second half of the 1970s, when the Party was in opposition, and during the 1980s and first half of the 1990s, when it was in power.Keywords: Greece, PASOK, Andreas Papandreou, Metapolitefsi, Change