Konya yöresi yıldız çiçeği (Dahlia spp.) genotiplerinin karakterizasyonu ve bazı bitki büyüme düzenleyicilerin bitki gelişimine etkileri

Abstract

Bu çalışma, Konya yöresinden derlenen 35 adet yıldız çiçeği genotipinin morfolojik ve moleküler belirteçler yardımıyla tanımlanması amacıyla yürütülmüştür. Çalışmada ayrıca, yıldız çiçeğine ait 'Avignon' ve 'Jocondo' çeşitlerinde iki farklı bitki büyüme düzenleyici maddenin etkileri de araştırılmıştır.Morfolojik tanımlama kapsamında yapılan ölçüm ve gözlemler sonucunda, genotipler arasında geniş bir varyasyon görülmüş ve Konya yöresinde yetiştirilen yıldız çiçeği genetik çeşitliliğinin yüksek olduğu tespit edilmiştir. Moleküler tanımlama çalışmalarında, ISSR markörlerinden faydalanılmıştır. Uygunluğu saptanan13 ISSR primeri kullanılarak 96 adet polimorfik DNA fragmenti elde edilmiştir. Verilerin analizinde, hem Kümeleme (UPGMA) hem de Temel Koordinat Analizi kullanılmıştır. Temel benzerlik katsayısı kullanılarak oluşturulan dendogramda genetik ayrışma 0.64 ile 0.93 arasında bulunmuştur. Elde edilen sonuçlar, yıldız çiçeği genotiplerinin genetik farklılığının ISSR markörleri yardımıyla ayrışabileceğini göstermiştir.Bitki büyüme düzenleyici maddelerin etkilerinin araştırıldığı çalışmada, farklı etken maddelere sahip paclobutrazol (Bonzi) ve daminozide (Alar 64)'in farklı uygulama şekli (yumru kökleri daldırma, toprak ıslatma ve yaprağa püskürtme) ve dozları kullanılmıştır. Araştırma sonunda, yaprağa püskürtme şeklinde yapılan uygulamaların diğer uygulamalara göre daha etkili olduğu ve artan doz ile etkinin de arttığı görülmüştür. 'Avignon' çeşidinde bitki boyunu kısaltan en etkili uygulamalar ikinci dönem 4500 ppm ve 6000 ppm'lik daminozide'in yaprağa püskürtme uygulamaları olup, bu uygulamalar bitki boyunu kontrole göre %23 oranında azaltmıştır. 'Jocondo' çeşidinde ise daminozide'in birinci dönem 6000 ppm'lik yaprağa püskürtme uygulaması bitki boyunda en fazla azalmaya neden olmuş ve kontrole göre %21.26 oranında düşüş gözlenmiştir.

This study was carried out in order to identify 35 genotypes of Dahlia collected from Konya region with the help of morphological and molecular markers. In addition, the effects of two plant growth retardants on the 'Avignon' and 'Jocondo' varieties of Dahlia were investigated. As a result of the measurements and observations made within the morphological description, a wide variation was observed among the genotypes and it was determined that the genetic diversity of the Dahlia cultivated in the Konya region is high. In molecular identification studies, ISSR markers were used. 96 polymorphic DNA fragments were obtained using 13 ISSR primers which were found to be suitable. In the analysis of the data, both Clustering (UPGMA) and Basic Coordinate Analysis were used. The genetic discrimination in the dendogram constructed using the coefficient of similarity was found between 0.64 and 0.93. The results have shown that the genetic diversity of Dahlia genotypes can be differentiated by the help of ISSR markers. In the study investigating the effects of plant growth retardants, different application forms (tuber root dipping, soil drenching and spraying) and doses of paclobutrazol (Bonzi) and daminozide (Alar 64) with different active ingredients were used. At the end of the study, it was observed that the applications of spraying on the leaf were more effective than the other applications and the effect was increased with increasing dose. The most effective treatments to shorten the plant height in the 'Avignon' variety were spraying applications of 4500 ppm and 6000 ppm daminozide in the second period, which reduced the plant height by 23% compared to control. In the 'Jocondo' variety, the spraying application of daminozide in the first term of 6000 ppm resulted in the greatest reduction in the plant height and a decrease of 21.26% compared to the control was observed.