Tritordeum hat ve çeşitlerinin Konya sulu ve kuru şartlarına adaptasyonu

Abstract

Bu çalışma Konya Çumra ilçesi ekolojik koşullarında, Tritordeum hat ve çeşitlerinin sulu ve kuru şartlara adaptasyonunu belirlemek amacıyla 2015-2016 sezonunda yürütülmüştür. Çalışmada Aucan, Bulel, HT-444, HT-460 Tritordeum hat ve çeşitleri ve Larende ve Tarm-92 arpa kontrol çeşitleri ile Kızıltan-91 ve Çeşit-1252 makarnalık buğday çeşitleri `Tesadüf Blokları Deneme Deseni` ne göre üç tekerrürlü olarak yetiştirilmiştir. Araştırmada kılçıklılık durumu, bitki boyu, soğuk zararı, başaklanma süresi, yatma oranı, tane verimi, hastalık gözlemi, bin tane ağırlığı, hektolitre ağırlığı, protein oranı, alveograf enerji değeri, yaş glüten oranı, un verimi, b* değeri, zeleny sedimantasyon değeri ve kül oranı özellikleri incelenmiştir. Sulu ve kuru koşullarda yapılan çalışmada çeşit faktörünün bitki boyu, başaklanma süresi, tane verimi, bin tane ağırlığı, hektolitre ağırlığı, protein oranı, yaş gluten, alveograf enerji değeri ve zeleny sedimantasyon özellikleri üzerinde istatistiki olarak önemli etkilerde bulunduğu belirlenmiştir. En yüksek bin tane ağırlığı 57,70 gr. ile sulu koşullarda Tarm – 92 çeşidinde belirlenirken, en düşük bin tane ağırlığı 30,80 gr. ile kuru koşullarda HT460 Tritordeum hattında tespit edilmiştir. En yüksek hektolitre ağırlığı 81,20 kg ile kuru koşullarda Çeşit -1252 çeşidinde bulunurken, en düşük hektolitre ağırlığı 64,90 kg ile kuru koşullarda Larende arpa çeşidinde tespit edilmiştir. En yüksek protein oranı %20,40 ile kuru koşullarda Aucan çeşidinde bulunurken, en düşük protein oranı %12,20 ile sulu koşullarda Larende çeşidinde tespit edilmiştir. En yüksek tane verimi 476,70 kg/da ile sulu koşullarda Kızıltan – 91 çeşidinde belirlenirken, en düşük tane verimi 163,30 kg/da ile kuru koşullarda Aucan Tritordeum çeşidinde kaydedilmiştir. Sonuç olarak, Konya yöresi sulu – kuru koşullarında verim açısında kontrol çeşitleri (Kızıltan – 91, Çeşit- 1252, Larende ve Tarm-92 ) ön plana çıkarken, kalite değerleri açısından Tritordeum hat ve çeşitleri (Aucan, Bulel, HT 460, HT 444) un sanayisinde kullanılabilecek yeni nesil bir tahıl türü olarak ortaya çıkmaktadır. Buna ek olarak, yüksek verimli, kaliteli, hastalık ve zararlılara dayanıklı, biyotik ve abiyotik stres faktörlerine dayanıklı stabil çeşitlerin geliştirilmesi için daha detaylı ıslah çalışmalarına ihtiyaç duyulduğu düşünülmektedir.

This research was carried out to determine adaptation of Tritordeum lines and varieties to Konya's irrigated and unirrigated conditions in the Çumra District of Konya ecological contion in 2015-2016 season. At the trial lines and varieties Aucan, Bulel, HT 444, HT 460 control varieties Larende and Tarm-92 and barley varieties Kızıltan-91 and Çeşit -1252 were used. The experiment was established according to `Randomised Block Design` with three replications. In the study spike type, plant height, cold damage, spike date, lodging rate, yield, disease surveillance, thousand grain weight, test weight, protein, alveograph energy values, wet gluten, dry gluten, flour yield, B- value, SDS sedimentation, ash ratio properties were investigated. In the statistical analysis of studies conducted in wet and dry conditions plant height, spike date, yield, thousand grain weight, test weight, protein, alveograph energy values, wet gluten, SDS sedimentation characteristics of the effect of the cultivars were significant. The highest thousand grain weight 57,70 g. was found with Tarm – 92 varieties in the irrigated conditions, the lowest thousand grain weight 30,80 g. was found with HT 460 Tritordeum line in the unirrigated conditions. The highest test weight 81,20 kg. was found with Çeşit – 1252 varieties in the unirrigated conditions, the lowest test weight 64,90 kg . was found with Larende barley varieties in the unirrigated conditions. The highest protein ratio % 20,40 was found with Aucan variety in the unirrigated conditions, the lowest protein ratio % 12,20 was found with Larende variety in the irrigated conditions. The highest yield 476,70 kg/da was found with Kızıltan -91 variesty in the irrigated conditions, the lowest yield 163,30 kg/da was found with Aucan Tritordeum variety in the unirrigated conditions. As a result, while the control varieties (Kızıltan – 91, Çeşit- 1252, Larende ve Tarm-92 ) in terms of efficiency in the hydroplasty conditions of Konya region come to the foreground, Tritordeum lines and varieties (Aucan, Bulel, HT 460, HT 444) in terms of quality values emerge as a new generation of grain that can be used in flour industry. In addition, highly efficient, quality, disease and pest resistant, Resistant to biotic and abiotic stress factors for the development of stable varieties it is thought that more detailed breeding studies are needed.