Arıcılık faaliyeti yapan işletmelerde ıpard desteklerinin etkisinin belirlenmesi; van ili örneği

Abstract

Araştırmanın temel amacı Van ilinde IPARD I programından destek alan arıcılık faaliyeti yapan işletmelerin mevcut sosyal ve ekonomik faaliyet sonuçlarını ortaya koymak, teknoloji kullanım durumlarını belirlemek ve asgari üretim kapasitesinin ne olması gerektiğini belirleyerek desteklenmesi gereken kovan sayısını belirlemektir. Çalışmanın ana materyalini, Van ilinde IPARD desteği alan arıcılık işletmelerinden, anket yoluyla elde edilen veriler oluşturmuştur. Örnek hacmi 94 olup `Gayeli Örnekleme Yöntemi` ne göre seçilmiştir. IPARD'dan destek alan 94 adet işletmenin arılı kovan sayıları dâhilinde büyüklüklerinin belirlenmesinde ise tabakalı örnekleme yöntemlerinden, `Neyman Yöntemi` kullanılmıştır. Örnek hacmi arılı kovan sayısı üzerinden belirlenmiş olup, %95 güven sınırında, %5 hata payı ile hesaplamalar yapılmıştır. 2016 yılı üretim sezonu içerisinde üretimde kullanılan arılı kovan sayılarına göre 0-100 adet koloni genişliğinde 17 adet, 101-250 adet koloni genişliğinde 22 adet, 251 ve üzeri adet koloni genişliğinde 55 adet işletme yer almaktadır.İşletmelerin sosyo-ekonomik özelliklerine bakıldığında, İşletmelerin %79,78 'i erkekler, %20,22'si kadınlar tarafından yönetilmektedir. Araştırma kapsamında en genç arıcı 20, en yaşlı arıcı ise 65 yaşında olup, ortalama yaş 36,39'dur. İncelenen işletmelerde arıcılar ortalama arıcılık deneyimi 10,13 yıldır. İncelenen işletmelerde ortalama GSÜD 136.415,32 TL'dir. İşletme ortalaması olarak kovan başına düşen bal üretim değişen masrafı 146,14 TL olarak belirlenmiştir. İncelenen işletmelerde kovan başına yıllık toplam sabit masraf 83,37 TL olarak tespit edilmiştir. İncelenen işletmelerde işletme başına saf hâsıla 68.020,33 TL olarak hesaplanmıştır. İşletme başına net kar 61.431,97 TL olarak tespit edilmiştir. Masraf yapısında değişken masraflar %63,68, sabit masraflar %36,32'lik oranlara sahiptir. İncelenen arıcılık işletmelerinde bir kilogram balın maliyeti işletmeler ortalamasında 12,36 TL olarak tespit edilmiştir. İncelenen arıcılık işletmeleri 1 TL masraf karşılığında 1,82 TL gelir elde etmiş ve buna göre nispi kar 1,82'dir. İncelenen işletmelerin sermaye yapısı arıcılık faaliyetlerinin özellikleri dikkate alınarak yeniden tanımlanmış ve sınıflandırılmıştır. Asgari üretim kapasitesi, başa baş noktası 81 kovan, kapasite kullanım oranı %26,80 olarak tespit edilmiştir. 1 kg bal üretimi için işletmelerin masraf eğrileri belirlenmiş ve buna göre masraf fonksiyonları tahmin edilmiştir. Masraf fonksiyonları ve quadratic trend modeli sonucunda optimal üretim kapasitesi 674 kovan olarak belirlenmiştir. Van İli arıcılık sektörünün mevcut durumu SWOT analizi yapılarak belirlenmiş ve uygun stratejilerin belirlenmesin de ise SOR analizi yapılmıştır.

The main purpose of the study is to determine the current social and economic activity results of the beekeeping enterprises which are supported by the IPARD I program in Van province, to determine the usage of technology and to determine the number of beehives that should be supported by determining the minimum production capacity. The sample volume was 94 and was selected according to the purposeful sampling Method. The main material of the study consisted of the data obtained from the surveys from beekeeping enterprises receiving IPARD support in Van province. Neyman Method, which is one of the stratified sampling methods, was used to determine the size of the 94 beehives which were supported by IPARD. The sample volume was determined based on the number of bee hives and calculations were made with a 95% confidence limit and 5% error margin. According to the number of beehives used in production during the production season of 2016, there are 17 enterprises in the width of 0-100, 22 enterprises in the width of 101-250, 55 enterprises in the width of 251 and over.Looking at the socioeconomic characteristics of enterprises, 79.78% of enterprises are managed by men and 20.22% by women. The youngest beekeeper is 20 years old and the oldest beekeeper is 65 years old and the average age is 36.39. The average beekeeping experience of beekeepers in the investigated enterprises is 10,13 years. The average GSÜD in the investigated enterprises is 136.415,32 TL. The average operating cost of honey production per hive is 146.14 TL. Total fixed cost per beehive in the investigated enterprises is determined as 83.37 TL. In the examined enterprises, the pure product per enterprise is calculated as 68.020.33 TL. Net profit per enterprise is determined as TL 61.431.97. Variable costs in the cost structure have 63,68% and fixed costs have 36,32%. The cost of one kilogram of honey in the investigated beekeeping farms was found to be 12,36 TL on average. The beekeeping enterprises received 1,82 TL income for 1 TL expense and the relative profit was 1,82.The capital structure of the investigated enterprises was redefined and classified according to the characteristics of beekeeping activities. The minimum production capacity, the break-even point is 81 beehives, capacity utilization rate was determined as 26,80%. The cost curves of the enterprises for 1 kg of honey production were determined and the cost functions were estimated accordingly. As a result of the cost functions and the quadratic trend model, the optimal production capacity was determined as 674 beehives. The current status of the beekeeping sector in Van was determined by SWOT analysis and SOR analysis was conducted in order to determine appropriate strategies.