Çinko alüminyum (ZA) alaşımlarının aşınması ve yatak malzemesi olarak kullanımının araştırılması

Abstract

ÖZET Bu çalışmada ZA12 ve ZA27 esaslı alaşımlar ile beyaz metal ve bronzun özellikleri karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Ayrıca ZA12 ve ZA27 esaslı alaşımlar üzerinde Mn ve Si 'un etkileri araştırılmıştır. Alaşımların özelliklerinin kıyaslanmasında, mikroyapı, EDS ve X-Işınları incelemesi, sertlik ve çekme testlerine ilaveten farklı yük ve değişik kayma hızlarında yağsız ortamda pin on disk yöntemi ile aşınma davranışları incelenmiştir. Mn ve Si'un ZA12 ve ZA27 alaşımlarının sertlik ve aşınma dirençlerini artırdığı, fakat çekme mukavemetlerini azalttığı sonucu elde edilmiştir. ZA esaslı alaşımların, beyaz metale kıyasla değişik yük ve kayma hızlarında daha az aşındığı, bronza kıyasla ise düşük ve orta kayma hızlarında bronzdan daha az aşınma gösterirken, yüksek kayma hızında bronzdan daha fazla aşındığı sonucuna ulaşılmıştır. xııı

SUMMARY In this study, the behavior of ZA12 and ZA27 based alloys and the white metal and bronze has comparely been examined. Besides, the effects of Mn and Si on ZA12 and ZA27 based alloys have been examined. To compare the behavior of alloys, the investigation of the microstructure, EDS and x-ray and the hardness and tesile tests hardness and tensile have been done. In addition to these, at different loads and sliding speeds in the dry wear condition, the behavior of wear has been investigated by the method of pin-on-disk. The resnits showed that the addition of the Mn and Si into ZA alloys altered the microstructre of those materials Mn addition to both ZA12and ZA27 alloys resulted in the formation of AUMn intermetallic compound whereas Si additions did not revealed any of intermettalic in the Zamatrices. The EDS and x-ray diffraction analysis showed that Si nucleated and growth as complex shaped primary crystaly which is expected to improve mechanical propties such us hardness and wear resistance. It is found that Mn and Si increases the hardness and wear resistance of ZA12 and ZA27 based alloys, but decreases their tensile stress or besides, the following results are found; ZA based alloys compared to white metals wore less at the different load and sliding speed, and compared to the bronze wore less at the low medium sliding speeds, but wore more at the high sliding speed. xiv