Fosforlu gübrelemenin( Vicia narbonensis L. ) bazı koca fiğ hatlarında verim ve verim öğelerine etkisi

Abstract

Ankara'da 2010-2011 yıllarında Orta Anadolu koşullarını temsilen kıraç şartlarda, Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü deneme parsellerinde ''Yıllarda TekrarlananTesadüf Blokları Deneme Tertibi Bölünmüş Parsel Deneme Düzeni''ne göre 3 tekrarlamalı olarak yürütülen ve ICARDA'dan temin edilenLübnan kökenli H1;5143 numaralı koca fiğ hattı, Türkiye kökenli H2; 5226 numaralı koca fiğ hattıve Irak kökenli H3; 5538 numaralı koca fiğ hatlarında, fosforun dört farklı dozu (Pk: 0 kg/da (Kontrol), P1:4 kg/da, P2:8 kg/da, P3:16 kg/da) dozları P2O5'e tekabül edecek şekilde Triple Süper Fosfat formunda gübre dozlarının verim ve verim unsurları üzerine etkisi incelenmiş, birim alanda en yüksek tane veriminin alınabileceği fosforlu gübre dozunun belirlenmesi amaçlanmıştır.Araştırmada;bitki boyu (62.53-77.88 cm), ana sap kalınlığı (4.90-5.91 mm), bin tane ağırlığı (77.39-114.03 g),biyolojik verim (359.11-397.43 kg/da), hasat indeksi (% 36.21-48.89), tane verimi (123.41-217.37 kg/da),bitkide bakla sayısı(11.37-15.30 adet/bitki) karakterleri için fosfor dozu artışına pozitif yönde etkiler,4 kg/da P2O5 ve 8 kg/da P2O5 gübre dozlarında tespit edilirken,bitkide ana dal sayısı (2.12-2.99 adet/bitki), baklada tane sayısı (3.59-3.71),tanede çimlenme oranı(% 91.17-86.33), tanede fosfor oranı (% 0.29-0.37) ve tanede ham protein oranı (% 25.00-25.30) karakterleri için fosfor dozu artışına bağlı olumsuz etkiler, daha çok 16 kg/da dozunda göze çarpmaktadır. Araştırmada; 4 kg/da P2O5 ve 8 kg/da P2O5 gübre dozları pozitif yönde sonuçlar vermiş, 8 kg/da P2O5 gübre dozundan sonraki artışlar istatistik olarak anlamlı bulunmamıştır.Sonuç olarak, Ankara ve benzeri koşullarda yetiştirilecek koca fiğ hatlarına en fazla 8 kg/da fosforlu gübre dozunun uygulanabileceği, bu dozdan daha fazla fosforlu gübrelemenin ekonomik olmayacağı belirlenmiştir. Yüksek verim ve kaliteli tane yem elde etmek için incelenen fosfor dozlarından 8 kg/da fosfor dozunun, daha iyi sonuçlar vermiş olması açısından önerilebileceği, yeni ve farklı koca fiğ hatlarında da bu çalışmanın yararlı olabileceği söylenebilir. Fakat çalışmaların uzun yıllar tekrarlanması gerekliliği göz ardı edilmemelidir.

The research was conducted at the study plots of Department of Field Crops, Faculty of Agriculture, Ankara University, in arid conditions representing the Central Anatolia, in Ankara, in years 2010 and 2011. The does of the phosphorus fertilizer that generates the highest grain yield per unit was investigated on Lebanese-origin H1; 5143, Turkish-origin H2; 5526, and Iraqi-origin H3; 5538 vetch lines that were obtained from ICARDA. Four doses of phosphorus, corresponding to P2O5, and including Pk; 0 kg/da, P1; 4 kg/da, P2; 8 kg/da, and P3; 16 kg/da were used in Triple Super Phosphate form on three repetitive narbonvetch lines that were structured as randomly split plots.In the study, positive effects were observed on plant height (62.53-77.88 cm), main stem thickness ( 4.90-5.91 mm), thousand grain weight (77.39-114.03 g), biological yield (359.11-397.43 kg/da), harvest index (% 36.21-48.89), grain yield ( 123.41-217.37 kg/da), number of pods per plant ( 11.37 to 15.30 pieces/plant ) at 4 kg/da P2O5 and 8 kg/daP2O5 phosphor doses. On the other side, adverse effects were detected onthe number of stems per plant (2.12-2.99 unit/plant), the number of seeds per pod (3.59-3.71), germination rate of seeds (91.17-86.33 %), phosphor ratio of seed (0.29 to 0.37 %) and crude protein content in grain (25.00-25.30 % ) at levels more than16 kg/da. In the study, 4 kg/daP2O5and 8 kg/da P2O5fertilizer doses gave the best results while the amounts over 8 kg/da were not considered statistically significant.As a result, for most of the narbonvetch lines to be grown in Ankara and similar conditions,8 kg/dais the highest applicable phosphorus fertilizer dose and it is determined that the higher rates will not be economical. The phosphorus dose of 8 kg/da is recommended to apply on new and different vetch lines, to enhance productivity and to grow high quality grains. However, studies must be conducted for long years.