Konya, Karaman ve Aksaray illeri ayçiçek ekiliş alanlarındaki beyaz çürüklük (Sclerotinia sclerotiorum (Lib.) de bary) hastalığının durumu ve biyolojik mücadelesi

Abstract

Bu çalışma Konya, Aksaray ve Karaman illerinin ayçiçek ekim alanlarında kök ve kök boğazı hastalıklarının durumunu ortaya koymak ve bunların biyolojik kontrol imkanlarının araştırılması amacı ile 2016-2018 yıllarında yürütülmüştür. Bu amaçla 2016-2017 ve 2017-2018 yılları vejetasyon döneminde ayçiçeğinin en çok yetiştirildiği ilçelerde surveyler yapılarak hastalık belirtisi gösteren bitki örnekleri alınmıştır. İzolasyon yapılan bitkilerde toprak kökenli fungusların cins ve tür düzeyinde makroskobik ve mikroskobik yöntemler kullanılarak tanıları yapılmıştır. Yapılan izolasyonlar sonucunda Sclerotinia sclerotiorum en yaygın görülen fungal etmen olarak belirlenmiştir. Simptomatolojik verilere göre, Sclerotinia sclerotiorum'un hastalık oranı Konya (Altınekin)'da %9.38 iken, Aksaray (Merkez/Eskil)'da %4 olarak saptanmıştır. Patojenisite testleri sonucu S. sclerotiorum izolatlarının virülensliği %56-66 arasında çıkmış ve böylece izolat farklılıkları ortaya konulmuştur. Karaman ili ayçiçek ekim alanlarında yapılan surveylerde kök ve kök boğazı çürüklüğü belirtisi gösteren bulgulara rastanılmamıştır.Biyolojik mücadele konusunda yapılan çalışmalarda Bacillus cereus, Bacillus simplex, Brevibacterium frigoritolerans'a ait 1'er izolat ve Bacillus toyonensis, Trichoderma brevicompactum'a ait 2'şer izolat hastalıklı ve sağlıklı bitkilerin bulunduğu alanlardan izole edilerek tanılanmıştır. Bacillus cereus ve Bacillus simplex, S. sclerotiorum'un iki izolatına karşı in vitro da % 49,19-57,95 arasında değişen oranlarda engelleme gösterirken, in vivo da hastalık gelişimine tamamen (%100) engel olarak en etkili biyoajan bakteriler olarak belirlenmiştir. T. brevicompactum (T2) izolatının en etkili biyolojik mücadele ajanı fungus olduğu ve S. sclerotiorum'un her iki izolatının gelişimini in vivo da %93,28-97,51 oranında azalttığı saptanmıştır. Yapılan bu çalışma sonuçlarının biyolojik mücadeleye büyük katkı sağlayacağı öngörülmektedir.

This study was conducted in 2016-2018 with the aim of revealing root and root-collar disease in sunflower plantation and searching the biological control facilities in areas of Konya, Aksaray and Karaman provinces. With this aim, by making surveys in the most grown countries plant samples showing disease symptoms were taken in the years of 2016-2017 and 2017-2018 and in the period of vegetation. In isolated plants the gender and kind levels of soil borne funguses were diagnosed by using macroscopic and microscopic methods. In the consequence of isolation Sclerotinia sclerotiorum has been determined as a common fungal factor. According to symptomatologic data, the sickness rate of Sclerotinia sclerotiorum in Konya (Altınekin) is 9.38% while it has been detected as 4% in Aksaray (Centre/ Eskil). As a result of pathogenicity test, virulence of Sclerotinia sclerotiorum has been ensued as 56-66% and therefore isolate differences have been revealed. Karaman sunflower root and crown rot in the surveys to be encountered in the planting area is not showing any sign of disease symptoms. In the studies of biological control, one each kind regarding Bacillus cereus, Bacillus simplex, Brevibacterium frigoritolerans and two each isolate regarding Bacillus toyonensis, Trichoderma brevicompactum have been diagnosed by isolating them areas from diseased and healthy plants. While Bacillus cereus and Bacillus simplex show an inhibition of 2 isolates of Sclerotinia sclerotiorum in vitro at 49.19- 57.95%, it has been identified as the most effective bio agent bacteria as a completely (100%) barrier to disease development in vivo. The most effective biological control agent of T. brevicompactum (T2) isolation is fungus and it has been found that S. sclerotiorum reduced the growth of both isolates by 93.28-97.51% in vivo. It is estimated that the results of this study will contribute to biological control.