Bazı Sideritis türlerinin tirozinaz inhibisyon aktivitesi, antioksidan etkisi ile toplam fenol ve flavonoit içeriklerinin belirlenmesi

Abstract

Lamiaceae familyasının `Dağ çayı` olarak bilinen Sideritis L. cinsi Akdeniz Bölgesi'nde geniş bir yayılışa sahiptir ve bu bitkilerin çoğu Türkiye'ye endemiktir. Bu çalışmada Türkiye'de yetişen Sideritis condensata Boiss. & Heldr., Sideritis congesta P. H. Davis & Hub.-Mor., Sideritis stricta Boiss. & Heldr. apud Bentham ve Sideritis vuralii H. Duman & Baser türlerinin toprak üstü kısımlarının su ve metanol ekstresi ile antioksidan, tirozinaz inhibisyonu aktivitelerini ve toplam fenolik ve flavonoit bileşiklerini değerlendirme amaçlanmıştır. Bu bitkilerin antioksidan etkileri için toplam fenolik ve flavonoitleri miktarı, DPPH ve ABTS radikal süpürücü aktivite, demir şelasyon aktivite tayinlerine ek olarak tirozinaz inhibisyon deneyleri yapılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre, Bu dört Sideritis türünün metanol ekstrelerinde toplam fenol miktarları yüksek tespit edilenler; S. condensata (387.83±8.25 mg GAE/g) ile S.vuralii (160.812±4.01 mg GAE/g) türleri olup, sulu ekstrelerinde fenol miktarları yüksek bulunanlar ise S. congesta (199.64 ± 3.66 mg GAE/g) ve S. vuralii (180.14±9.37 mg GAE/g) türleridir. Toplam flavonoit miktarlarının metanol ekstrelerinde yüksek olduğu görülürken en iyi miktar S. condensata (174.18±3.48 mg QE/g) türünde saptanmıştır. En yüksek DPPH Radikal Süpürücü aktivite S. stricta'nın metanol ekstresinde (363.35±5.89 µg/mL) tespit edilmiştir. En düşük aktivite ise S. condensata'nın sulu ekstresinde (1708.32±2.55 µg/mL) bulunmuştur. ABTS radikal süpürücü aktivite S. condensata metanol ekstresinde (5.26±2.32 µg/mL) en yüksek değerde saptanmıştır. Demir şelasyon aktiviteleri de en yüksek sulu ekstrelerde tespit edilmiş olup, en yüksek aktivitesi S. vuralii (155.85±5.04 µg/mL)'de bulunmuştur. Bu çalışmada tirozinaz inhibisyonu en yüksek olanlar metanol ekstresinde tespit edilmiştir ve en yüksek etkiyi S. stricta (23.03±1.80 µg/mL) gösterirken en düşük etki S. congesta (2323.63±3.07 µg/mL)'nın sulu ekstresinde saptanmıştır. Tez kapsamında yapılan bu çalışmanın S. condensata, S. congesta, S. stricta ve S. vuralii türleri için bilimsel veriler bildirdiği sonucuna varılmıştır.

Sideritis L. genus known as `Mountain tea` of the Lamiaceae family has a wide distribution in the Mediterranean region of Turkey, and most of these plants are endemic. In this study, it is aimed to evaluate the antioxidant, tyrosinase inhibition activities and total phenolic and flavonoid compounds with the water and methanol extract of the aboveground parts of Sideritis species Sideritis condensata Boiss. & Heldr., Sideritis congesta P. H. Davis & Hub.-Mor., Sideritis stricta Boiss. & Heldr. apud Bentham ve Sideritis vuralii H. Duman & Baser grown in Turkey. For the antioxidant effects of these plants, in addition to the total amount of phenolics and flavonoids, DPPH and ABTS radical scavenging activity, iron chelation activity determinations, tyrosinase inhibition experiments were performed. According to the results obtained, those who have high total phenol content in methanol extracts of these four Sideritis species; S. condensata (387.83±8.25 mg GAE/g) and S.vuralii (160.812±4.01 mg GAE / g) species. The ones with high amounts of phenol in their aqueous extracts are S. congesta (199.64±3.66 mg GAE / g) and S. vuralii (180.14±9.37 mg GAE/g) species. While total flavonoid amounts were found to be high in methanol extracts, the best amount was found in S. condensata (174.18±3.48 mg QE/g). The highest DPPH Radical Sweeping activity was detected in S. stricta's methanol extract (363.35±5.89 µg/mL). The lowest activity was found in the aqueous extract of S. condensata (1708.32±2.55 µg/mL). ABTS radical scavenging activity was highest in S. condensata methanol extract (5.26±2.32 µg/mL). Iron chelation activities were also detected in the highest aqueous extracts, and its highest activity was found in S. vuralii (155.85±5.04 µg/mL). In this study, those with the highest inhibition of tyrosinase were detected in methanol extract. The highest effect was found in S. stricta (23.03±1.80 µg/mL), while the lowest effect was found in the aqueous extract of S. congesta (2323.63±3.07 µg/mL). It was concluded that this study, which was conducted within the scope of the thesis, reported scientific data for S. condensata, S. congesta, S. stricta and S. vuralii species.