Akkaraman koyunu ve Ankara keçisinde karın boşluğu arterleri üzerinde karşılaştırmalı makroanatomik araştırmalar

Abstract

ÖZET Bu çalışmada Akkaraman koyunu ve Ankara keçisinde aorta abdominalis ( son dallan olan a. iliaca externa, a. iliaca interna ve a. sacralis mediana hariç ) komparatif ve makroanatomik olarak incelendi. Çalışmada materyal olarak, Konya yöresinden temin edilen 8 adet ( 4 erkek, 4 dişi ) Akkaraman koyunu ve 8 adet ( 4 erkek, 4 dişi ) Ankara keçisi üzerinde çalışıldı. Materyallerin incelenmesinde setacolor marka kumaş boyası ile renklendirilmiş latex kullanıldı. Aorta abdominalis'in columna vertebralis ve diaphragma'nın cruslanmn ventralinde, v. cava caudalis'in solunda caudal yönde ilerlerken visceral dallarını verdiği gözlendi. Aa.lumbales, Akkaraman koyunu ve Ankara keçisinde aorta abdominalis'in dorsalinden segmental olarak ayrıldıkları ve 4 ile 5. a. lumbalis'in ortak kök halinde orijin aldığı tespit edildi. Rami pherenici'nin 1. a. lumbalis, rami adrenales'in 1 ile 2. a. lumbalis çiftlerinden ayrıldıkları belirlendi. A, celiaca, Akkaraman koyununda 13. vertebra thoracalis ile 1. vertebra lumbalis arasındaki eklemden 2, vertebra lumbalis'in cranial 1/2'sine kadar olan mesafede, Ankara keçisinde 13. vertebra thoracalis'in caudal 1/3'ünden 1 ile 2. vertebra lumbalis arasındaki ekleme kadar olan mesafede aorta abdominalis'in ventral yüzünden ayrıldığı belirlendi, A. gastrica sinistra, 3 Akkaraman koyunu ve 3 Ankara keçisi piyesinde a. hepatica ve 1 Ankara keçisi piyesinde a. lienalis ile ortak kök halinde orijin aldığı tespit edildi, A, hepatica, a. celiaca'nın sağ cranialinden ayrıldığı tespit edildi. Porta hepatis'te ramus dexter, ramus sinister ve a, gastroduodenalis'e ayrıldığı belirlendi,A. gastroduodenalis, a. hepatica'dan orijin alan 3. damar olarak gözlendi. Ansa sigmoidea duodeni'de a. pancreaticoduodenalis cranialis ve a. gastroepiploica dextra'ya aynlarak sonlandığı belirlendi. A, lienalis, a. celiaca'nm sol caudalinden orijin aldığı belirlendi. A. lienalis Akkaraman koyununda ( % 50 ) ve Ankara keçisinde ( % 62.5 ) iki damar halinde hilus lienalis'ten dalağa girdiği gözlendi. A. ruminalis sinistra, 5 Akkaraman kovunu piyesinde ( % 62.5 ) a. lienalis, 3 Akkaraman koyunu piyesinde a. gastrica sinistra'dan orijin aldığı gözlendi. Ankara keçisi piyeslerinin tamamında a. lienalis'ten ayrıldığı tespit edildi. A. reticularis, Akkaraman koyunu piyeslerinin tamamında a. gastrica sinistra'dan, Ankara keçisi piyeslerinde ise a. lienalis'ten orijin aldığı tespit edildi. A. mesenteriea cranialis, Akkaraman koyununda 1. vertebra lumbalis'in ortası ile 2. vertebra lumbalis'in ortası düzeyinden, Ankara keçisinde 13. vertebra thoracica ile 1, vertebra lumbalis arasındaki eklem düzeyi ile 1-2. vertebra lumbalis'ler arasındaki eklem düzeyinde aorta abdominalis'in ventral yüzünden ayrıldığı tespit edildi. A, pancreaticoduodenalis caudalis, 2 Akkaraman koyunu ve 2 Ankara keçisi piyesinde 1. a. jejunalis ile ortak kök halinde orijin aldığı tespit edildi. Aa, ilei, a. mesenteriea cranialis'in son bölümünde aa. jejunales'in orijinlerinin karşıt tarafindan başlangıç aldıkları belirlendi. A. ileocolica, a. mesentrerica cranialis'in Akkaraman koyununda 58-66 mm., Ankara keçisinde 82-91 mm. distal ve caudalinden ayrıldığı tespit edildi. Rami colici ve aa. colicae dextrae'nin ansa spiralis coli'yi besleyen dallarının ortak kök halinde a. ileocolica' dan ayrıldığı tespit edildi. A. cecalis, a. ileocolica'mn ileum'un cecum'a girdiği yer düzeyinde ventral ve son dal olarak adı geçen damarın devamı olarak seyrettiği gözlendi.Ramus ilei anti mesenterialis, a. cecalis'in ileum'a verdiği rami ilei'in ileum üzerindeki seyirlerinde cranial ve caudal dallarının birleşerek oluşturdukları damar olduğu gözlendi. Ramus ilei mesenterialis, a. iliocolica'nm a. cecalis'e ayrılmadan önce verdiği son dal olduğu tespit edildi. A, colica media, 2 Akkaraman koyunu ve 2 Ankara keçisi piyesinde birinci a. jejunalis, 2 Akkaraman koyunu piyesinde ikinci a, jejunalis ile ortak kök halinde orijin aldığı tespit edildi. A. mesenterica caudalis, Akkaraman koyunu ve Ankara keçisi piyeslerinde 5. vertebra lumbalis'in ortası düzeyi ile 6, vertebra lumbalis'in ortalan düzeyi arasında aorta abdominalis'in son dallarına ayrılmadan hemen önce bu damarın ventralinden ayrıldığı belirlendi. A. colica sinistra, a. mesenterica caudalis'in orijininden 19-28 mm. sonra mesocolon descendens'te adı geçen damarın cranial yüzünden ayrıldığı belirlendi. Aa. sigmoidea, a. colica sinistra ve a. rectalis cranialis'ten ayrılan rami sigmoidea tarafindan oluşturulduğu gözlendi. A, rectalis cranialis, a. mesenterica caudalis'in caudal yüzünden ayrıldığı ve damarın devamı olarak caudal yönde ilerlediği belirlendi. A, renalis, Akkaraman koyununda 1 ile 2. vertebra lumbalis'ler arasındaki eklem düzeyi ile 2-3 vertebra lumbalis'ler arasındaki ekleme kadar olan mesafeden, Ankara keçisinde 2, vertebra lumbalis'in ortalan ile 3. vertebra lumbalis'in caudali arasındaki mesafeden aorta abdominalis'ten orijin aldığı görüldü. A, testicularis, iki türde de 4 ile 5. vertebra lumbalis arasındaki eklem ile 5, vertebra lumbalis'in caudal 1/3'ü düzeyi arasındaki mesafeden orijin aldığı tespit edildi,A, ovanca, iki türde de 4 ile 5. vertebra lumbalis arasındaki eklemden 5 ile 6. vertebra lumbalis arasındaki eklem düzeyine kadar olan mesafeden aorta abdominalis'ten ayrıldığı tespit edildi.

43 SUMMARY In this study, aorta abdominalis ( except in a. iliaca externa, a. iliaca interna and a. sacralis mediana which are the terminal branch ) was investigated comparatively and macroanatomically in Akkaraman sheep and Angora goat. For this purpose, eight Akkaraman sheep ( four male, four female ) and eight Ankara goats ( four male, four female ) provided from Konya region and they were used as materials. In investigation of these materials, coloured latex by means of setacolor mark of cloth dye was used. It was observed that aorta abdominalis gived visceral branchs while continuating caudally in ventral position to columna vertebralis and crura of the diaphragma and on the left of v. cava caudalis. It was determined that aa, lumbales were separated segmentally from dorsal to aorta abdominalis and 4-5. a. lumbalis originated into the common origin in Akkaraman sheep and Angora goat. It was defined that rr. pherenici were separated from double of first a. lumbalis and that rr, adrenales were separated from double 1-2. a. lumbalis. It was defined that a. celiaca was separated from aorta abdominalis at the joint level between 13. vertebra thoracalis and 2. vertebra lumbalis and at the level of 1/2 cranial to 2. vertebra lumbalis in Akkaraman sheep, between 1/3 caudal to 13. vertebra thoracalis and at the joint level 1-2. vertebra lumbalis in Angora goats. It was determined that a, gastrica sinistra originated into common root with a. hepatica in 3 Akkaraman sheep and 3 Angora goats and thus associated with a. lienalis in 1 Angora goat. It was detected that a. hepatica rose from right-cranial to a. celiaca. It was determined to be divided into r. dexter, r. sinister and a. gastroduodenalis in porta hepatis. It was observed that r. sinister gave a. gastrica dextra 15 mm. after its origin and then ended by bursting into lobus hepatis sinister.44 It was seen that a. gastroduodenalis is 3. vessel originating from a. hepatica. It was determined to be ended by dividing into a. pancreaticoduodenalis cranialis and a. gastroepiploica dextra in the ansa sigmoidea duodeni. It was detected that a. lienalis originated from left-caudal to a. celiaca. It was seen that a. lienalis ran in pairs into spleen in Akkaraman sheep ( 50 % ) and Angora goats ( 62.5 % ). It was observed that a. ruminalis sinistra arised from a. lienalis in 5 Akkaraman sheep specimens ( 62,5 % ), a. gastrica sinistra in 3 Akkaraman sheep ( 37.5 % ). It was determined to be separated from a. lienalis in all of Angora goats. It was defined that a. reticularis originated from a, gastrica sinistra in all of Akkaraman sheep, but a. lienalis in all of Angora goats, It was detected that a. mesenterica cranialis separated from ventral aspect to aorta abdominalis, in the middle of 1. vertebra lumbalis and at the middle level of 2. vertebra lumbalis in Akkaraman sheep, at the joint level of between 13. vertebra thoracica and 1. vertebra lumbalis and at the joint level of between 1-2. vertebra lumbalis in Angora goat. It was detected that a. pancreaticoduodenalis caudalis originated into common root with 1. a. jejunalis in 2 Akkaraman sheep and 2 Angora goats, It was determined that aa. ilei separated from opposite aspect to origins of aa, jejunales at terminal part of a. mesenterica cranialis, It was defined that a. ileocolica arised distal and caudal to a. mesenterica cranialis from 58-66 mm. in Akkaraman sheep and 82-91 mm, in Angora goats. It was seen that branches suppling the ansa spiralis coli of rr. colici and aa, colicae dextrae stemed from a. ileocolica into the common trunk.45 It was observed that a. cecalis coursed by being the continuation of mentioned vessel into the terminal branch ventrally at the level that a. ileocolica was presented where ileum entered in cecum. It was seen that r. ilei antimesenterialis is a vessel formed by rr. ilei arising from a, cecalis, by cranial and caudal branches of mentioned. It was determined that r. ilei mesenterialis is a terminal branch, whom a. ileocolica gived before dividing into a. cecalis. It was defined that a. colica media originated into common root with 1, a. jejunalis in 2 Akkaraman sheep and 2 Angora goats, but with 2. a. jejunalis in 2 Akkaraman sheep. It was detected that a. mesenterica caudalis arised from ventral to aorta abdominalis whom terminal branches separated at the middle level of 5, vertebra lumbalis and 6, vertebra lumbalis in Akkaraman sheep and Angora goats. It was observed that a. colica sinistra arised from cranially at the level mesocolon deseendens 19-28 mm. after origin of a, mesenterica caudalis. It was seen that aa. sigmoideae formed by rr. sigmoideae separating from a. colica sinistra and a, rectalis cranialis. It was determined that a. rectalis cranialis arised from caudal to a. mesenterica caudalis and coursed caudally into the continuation of latter. It was detected that a, renalis separated from the joint level between 1-2, vertebra lumbalis and 2-3, vertebra lumbalis in Akkaraman sheep, at the level of middle of 2. vertebra lumbalis and caudal to 3. vertebra lumbalis in Angora goat. In both species, it was determined that a. testicularis originated from joint between 4-5, vertebra lumbalis and at the level of 1/3 caudal to 5. vertebra lumbalis. In both species, it was defined that a, ovarica leaved the joint level between 4-5, vertebra lumbalis and 5-6, vertebra lumbalis.