Tampon etkili madde olarak kullanılan sodyum bikarbonat ve magnezyum oksitin tane yemlerin in vitro sindirilme dereceleri ile ineklerde süt verim parametreleri üzerine etkileri

Abstract

6.0ZET S.Ü. Sağlık Bilimleri Enstitüsü Hayvan Besleme ve Beslenme Hastalıkları Anabilim Dalı DOKTORA TEZİ/ KONYA - 1998 Huzur Derya UMUCALILAR Danışman Doç.Dr. Erdoğan ŞEKER Tampon Etkili Madde Olarak Kullanılan Sodyum Bikarbonat ve Magnezyum Oksitin Tane Yemlerin İnvitro Sindirilme Dereceleri ile İneklerde Süt Verim Parametreleri Üzerine Etkileri Tampon etkili maddelerden olan NaHCOîVe MgO `in süt verim parametreleri ve maliyeti ile invitro rumen ortamında bazı metabolik olaylar üzerine etkisini belirlemek amacıyla yapılan bu araştırma iki deneme halinde yürütülmüştür. Araştırmanın I. denemesinde kontrol grubunda 5, %1 NaHC03 verilen grupta 5 ve %0.5 MgO verilen grupta 6 hayvan olmak üzere toplam 16 süt ineği kullanılmıştır. Araştırmanın 1-5 ve 6-10 haftalık dönemlerinde grupların ortalama süt verimlerinde önemli bir farklılığa rastlanmamış.. 1-10 haftalık döneme ait ortalama incelendiğinde NaHC03 ilave edilen rasyonu tüketen gruptan elde edilen ortalama süt verimine ait değerin (22.60 kg/gün), kontrol (24.51 kg/gün) ve MgO (23.75 kg/gün)gruplarından daha düşük olduğu bulunmuştur (P>0.05). Deneme sonunda ortalama kuru madde tüketimi kontrol grubunda 16.23 kg/gün, NaHCO.? ilave edilen grupta 13.52 kg/gün ve MgO ilave edilen grupta ise 13.65 kg/gün olarak gerçekleşmiş ve tampon etkili madde ilavesi sonucunda kuru madde tüketiminin önemli ölçüde düştüğü görülmüştür (p<0.05). Gruplardan elde edilen süt verimleri %3.5 ve %4'e göre düzeltildiğinde istatistiksel açıdan önemli bir farklılık bulunmamıştır. Araştırma sonunda NaHCO., (%3.05) ve MgO (%2.90) ilave edilen gruplarda kontrolden (%2.62) daha yüksek süt yağı elde edilmiştir (P>0.05). Araştırma süresince gruplardan elde edilen süt numunelerinde haftalık olarak belirlenen ham protein, laktoz, ham kül. kuru madde ve yağsız kum madde değerleri arasında önemli (P>0.05) bir farklılığa rastlanmamıştır. 65Araştırmanın 1. denemesinde günlük ortalama süt yağı verimi ile araştırma süresince gruplardaki hayvanların canlı ağırlık değişimleri yönünden gruplar arasında farklılığa (P>0.05) rastlanmazken, NaHC03'm günlük süt protein ve laktoz verimini, tampon etkili maddelerin her ikisinin günlük yağsız kuru madde verimi ile kum madde tüketimini önemli ölçüde (P<0.()5) azalttığı tespit edilmiştir. Kontrol rasyonun kuru maddesinin kg maliyeti 1 00 birim kabul edildiğinde NaHC03 ve MgO katılan rasyonların kuru madde maliyeti sırasıyla 101.7 ve 102.2 olarak belirlenmiştir. Tampon etkili maddeler her ne kadar rasyon maliyetinde artışa neden olmuşsa da yem tüketimini azalttıkları için Ikg süt, süt yağı, süt proteini ve yağsız kuru maddenin daha az maliyetle elde edilmesine sebep olmuşlardır. Araştırmanın II. denemesinde NaHC03 ve MgO'in arpa, buğday, mısır ve yulaf katılan invitro rumen ortamında pH, total uçucu yağ asitleri (TUYA), amonyak azotu (NH3-N), tampon kapasitesi (TK), gaz oluşum miktarı (GOM) ile bu yemlere ait metabolik enerji (ME) ile sindirilebilir organik madde (SOM) değerleri üzerine etkileri incelenmiştir. Araştırmada kullanılan arpa. buğday, mısır ve yulafın pH, TK, GOM, ME ve SOM değerleri arasındaki farklılığın önemli (p<0.05), TUYA ve NH3-N değerleri arasındaki farklılığın ise önemsiz (P>0.05) olduğu belirlenmiştir. Araştırmada NaHC03 ve MgO ilavesinin pH, TUYA, NH3-N, TK, GOM üzerine etkileri farklı olmuştur. MgO ilavesi pH, TK ve GOM değerlerini, NaHC03 ilavesi NH3-N değerini önemli (P<0.05) ölçüde arttırırken, her iki maddenin de TUYA değeri üzerine önemli (P>0.05) bir etkileri olmamıştır. Kimyasal maddelerin farklı oranlarının kullanılması pH ve GOM değerlerini önemli ölçüde (P<0.05) değiştirirken TUYA, NH3-N, TK değerlerini etkilememiştir. İnkubasyon süresi incelenen tüm kriterlere ait değerleri önemli (P<0.05) ölçüde etkilemiştir. Araştırma sonunda tampon etkili madde ilavesinin ortalama süt verimini düşürmesine rağmen ortalama süt yağı oranını arttırdığı belirlenmiştir. Rasyon maliyetini arttırmalarına rağmen kuru madde tüketimini düşürdükleri için 1 kg süt, süt yağı, süt proteini ve yağsız kuru maddenin daha az maliyetle elde edilmesine sebep olmuşlardır. Tampon etkili madde olarak kullanılan MgO rumen ortamının düzenlenmesi ile süt verim ve kompozisyonunun olumlu yönde etkilenmesi açısından NaHC03'dan daha etkili bulunmuştur. Bu nedenle tampon etkili maddelerin >aiksek verimli süt ineklerinin beslenmesinde özellikle rasyonda kaliteli kaba yemin yetersiz olduğu durumlarda kullanılmasının yararlı olacağı sonucuna varılmıştır. 66

7. SUMMARY S.Ü. Sağlık Bilimleri Enstitüsü Hayvan Besleme ve Beslenme Hastalıkları Anabilim Dalı DOKTORA TEZİ/KONYA- 1998 Huzur Derya UMUCALILAR Danışman Doç. Dr. Erdoğan ŞEKER Effects of Sodium Bicarbonate and Magnesium Oxide as Buffers on Invitro Digestibility of Grains and Milk Production Parameters in Dairy Cows This study was carried out to determine the effects of NaHC03 and MgO as buffers on milk production parameters, cost and metabolic incidents under invitro rumen environment. The research was consisted of two experiments. In experiment I. 16 dairy cows were used. Animals were divided into three groups. Five of them used as control group, five of them used in 1 % NaHC03 group and rest of them were placed in third group and 0.5 % MgO was added to the feed. In the period of 1-5 and 6-10 weeks of the experiment there was no significant difference between the groups in terms of average milk production. When the average of 1-10 weeks period is examined, the milk production in the NaHC03 group (22.60 kg/day) was decreased compared to the MgO (23.75 kg/day) and control groups (24.5 kg/day). End of the experiment, average dry matter intakes were found 16.23, 13.52 and 13.65 kg/day control, NaHC03 and MgO groups respectively. And by addition of buffers milk production was reduced significantly (P<0.05). In the case of 3.5 and 4 % fat corrected milk were not significantly difference (P>0.05). When milk fat was examined, the difference between the groups of milk fat was not significant. In the following weeks, in NaHC03 (3.05%) and MgO (2.90%) groups the milk fat were found higher than control (P>0.05). Among the research period, there was no significant (P>0.05) difference between the milk samples of the groups in crude protein, lactose, crude ash, dry matter and non -fat dry matter values which were determined weekly. There was no significant difference between the groups in live weight changes and milk fat yield among the research period (P>0.05). It was determined that NaHC03 was decreased daily 67milk protein and lactose yield and buffers were significantly decreased non-fat dry matter yield and dry matter consumption (P<0.05). When the kg costs of the dry matter of control ration was accepted as 100 units, the costs of the ration which NaHC03 and MgO supplemented were determined as 101.7 and 102.2 respectively. The buffers caused an increase in the costs of the rations, but they reduced the feed consumption. Because of the decreasing in the feed consumption they supplied on advantage in expences of 1 kg milk, milk fat, milk protein and non-fat dry matter. In experiment II, effects of sodium bicarbonate and magnesium oxide on pH. total volatile fatty acids (TVFA), ammonia nitrogen (NH3-N), buffer capacity (BC), gas production (GP) determined under the invitro rumen environment that added barley, wheat, com and oat. The effects of buffers on metabolic energy (ME) of this feeds and digestibility organic matter (DOM) values were examined. It was found that the differences between the barley, wheat, corn and oat feedstuffs. pH, BC, GP, ME and DOM values were significant but the difference between TVFA and NH3-N values were not significant. In this study NaHC03 and MgO supplementation effected differently on the pH, TVFA, NH3-N, BC and GP: While MgO supplementation increases the values of pH, BC and GP, NaHC03 supplementation increased the values of NH3-N significantly. The both of the buffers did not have significant (P>0.05) effects on the values of TVFA. Using the buffers in different ratios changes the values of pH and GP significantly (PO.05), but it didn't effect the values of TVFA, NH3-N and BC. The incubation time effected the values of examined criterias significantly. At the end of the research it was determined that the buffers caused decreasing the amount of average milk production. However the buffers caused increasing average milk fat ratio. Although the buffers caused on increase in the cost of the rations because of the decreasing in the dry matter intake, they supplied on advantage in expences of 1 kg milk, milk fat, milk protein and non-fat dry matter. Magnesium oxide as buffers found more effective than sodium bicarbonate on regulation of the rumen environment and milk production and composition. It was also obtained that the buffers had a great effect on invitro digestibility of grains as it was expected. As a result, it is considered useful that the buffers used in feeding high milk producing dairy cows which do not consume enough amount of high quality forage in their rations. 68