İnsan gonadlarının intrauterin gelişiminin histolojik değerlendirilmesi

Abstract

6. ÖZET S.Ü.Sağlık Bilimleri Enstitüsü Histoloji Embriyoloji (TIP) Anabilim Dalı DOKTORA TEZİ / KONYA-1998 Murat Tosun İNSAN GONADLARININ İNTRAUTERİN GELİŞİMİNİN HİSTOLOJİK DEĞERLENDİRİLMESİ Yüzyıllardır kendi gelişimleri üzerinde bir çok araştırma yapan insanoğlunun bu süreç içinde en çok ilgisini çeken konulardan biride intrauterin dönemdeki gelişimleri olmuştur. Bu konunun bir bölümünü oluşturan gonadların gelişimi konusuyla ilgili bir çok çalışma mevcuttur. Bizde çalışmamızda bu konu ile ilgili olarak gerekli verileri toplamak amacıyla Selçuk Üniversitesi Tıp Fakültesi Anatomi Anabilim dalında mevcut olan 38 adet fetüs piyesinin gonadlarını çıkartıp histolojik metodlarla takip edip blokladıktan sonra her biri 5jı kalınlığında olmak üzere kesitler aldık. Preparatlan Hematoksilin Eosin boyası ile boyadıktan sonra ışık mikroskobunda değişik büyütmelerde inceledik. Çalışmamızda erkek gonadlarında 13 hafta ve üzerinde ve dişi gonadlarda 14 hafta ve üzerindeki gebelik haftalarına ait veriler toplandı. Erkek gonadlarında yapılan çalışmalarda, ilk haftalarda çok değişik çap ve büyüklüklerde olan seminifer tübüllerin ilerleyen haftalarda benzer yapısal özellikler gösterdiği, seminifer tübüller içinde yer alan spermatogonialann ve Sertoli hücrelerinin sayılarının giderek arttığı, bununla birlikte, Leydig hücre sayısının 19. haftaya kadar arttığı ve bu dönemden sonra azaldıkları, seminifer tübül tümeninin 19. hafta civarına kadar mevcut olmadığı, interstitial dokunun yani ekstrakordal bölümün ilerleyen yaşa bağlı olarak daha düzenli ve organize bir yapı aldıkları tespit edildi. Bunun yanında, dişi gonadlarında yüzey epiteli altında bulunan mezenşimal ve fibroblast benzeri hücrelerin sayısının giderek arttığı ve buna bağlı olarak ilerleyen yaşa bağlı olarak daha organize bir yapı oluştuğu, 15. hafta civarında oogoniaların ilk kez görülmeye başladıkları, follikülojenöz cinsiyet kordonlarının yüzey epiteli altında sıralar oluşturduğu, buralardaki oogoniaların ilerleyen dönemlerde medullaya doğru itildikleri tespit edildi. Bu veriler bize gonadların intraembriyonik gelişimlerinin çok kompleks ve bununla birlikte sistematik bir düzen içinde gerçekleştiğini gösterdi. 54

7. SUMMARY Intrauterine development is one of the most explored fields of humans. It has been searched for centuries. Many studies about gonadal development had been published. We also excised 38 male and female gonad fetus, which was obtained from University of Selçuk Medical Faculty Department of Anatomy. The specimens were fixed, processed, embedded in paraffin blocks and cut 5 u.m thickness. Preparations were stained with Hematoxylin- Eosin and examined in light microscopy at different magnifications. In this study 13 week old and older gestational age male fetus gonads and 14 week old and older gestational age female fetus gonads were collected. Investigation on male gonads exposes that seminiferous tubules have different in size and shapes in early stages of development, but afterwards they have same structural properties. Number of spermatogonia and Sertoli cells in these seminiferous tubules is increases progressively. Number of Leydig cells, however, increase to 19. week, but decreases afterwards. Lumen of seminiferous tubules was not detected before 10. week. Interstitial tissue or extracordal region, has progressively got more regular and an organize structure. Nevertheless, the investigation on female gonads expose that number of mesenchymal and fibroblast like cells under the surface epithelium progressively increases and therefore it has got more organize structure in the course of time. Oogonia are determined near 15. week and folliculogenous sex cords make cords under the surface epithelium and oogonia in this region expulse to medulla slowly. These data reveals that the intraembryonic development of gonads is very complex and at the same time in a systematic process. 55