Adölesan gebelerin öz-bakım gücünün incelenmesi

Abstract

6. ÖZET S.Ü. Sağlık Bilimleri Enstitüsü Hemşirelik Ana Bilim Dalı BİLGE DENİZ ASLAN (DELEN) Danışman Doç. Dr. ÜMRAN DEMİR Adölesan Gebelerin Öz-Bakım Gücünün İncelenmesi Araştırma, adölesan gebelerin öz-bakım etkinliklerini yerine getirme potansiyeli, gizil gücü ya da yeteneklerini sorgulamak, adölesan gebelerin öz-bakım güçlerini, kişisel özellilerinin öz-bakım gücüne etkisini, öz-bakım gücüne etki eden olumlu olumsuz faktörleri belirlemek amacıyla tanımlayıcı, yarı analitik olarak planlanmış ve uygulanmıştır. Araştırmanın evreni, Karaman ili merkez sınırları içinde bulunan tüm sağlık ocaklarında ETF' ye kayıtlı 12-21 yaş arası 226 adölesan gebeden oluşmuştur. Örneklem seçimi yapılmamış, evreni oluşturan bütün adölesan gebeler örneklemi oluşturmuştur. İki ziyaret sonucu evde bulunamama, taşınmış olma, eşinden ayrılması nedeniyle sağlık ocağından alınan adreste bulunamama, şehir dışında olma gibi nedenlerden dolayı 50 gebeye ulaşılamamış ve bu adölesan gebeler örneklemden çıkarılmıştır. Veriler, sağlık ocağındaki gebe izlem fişlerinden adölesan gebelerin adresleri alınarak bir seferlik ev ziyareti ile toplanmış, uygulama sırasındaki yeni gebe tespitleri örnekleme dahil edilmemiştir. Veri toplama aracı olarak, araştırma kapsamındaki adölesan gebelerin ve ailelerinin özelliklerini belirlemek amacıyla adölesan gebeleri tanıtıcı özelliklere ilişkin anket formu ve öz-bakım düzeylerini belirlemek için ise Kearney ve Fleischer tarafından 1979 yılında geliştirilmiş ve 1993 yılında Nahçivan (1993)tarafından Türk toplumuna uyarlanmış öz-bakım gücü ölçeği (ESCA) kullanılmıştır. 118Elde edilen verilerin analizi için SPSS (Statistical Package for Social Socience) paket programından yararlanılmıştır. İstatistiksel değerlendirmelerde sayısal değerler, yüzdelikler, ortalama, standart sapma, tek yönlü varyans analizi (ANOVA) ve scheffe Post Hock testi kullanılmış, ayrıca öz-bakım gücü ölçeğinin adölesan gebe grubuna hitap etme durumunu araştırmak amacıyla iç tutarlılık katsayısına (Cronbach Alfa) bakılmıştır. Öz-bakım gücü ölçeğinin adölesan gebe grubu için Cronbach Alfa İç Tutarlılık katsayısı °c 0.92 olarak bulunmuştur. Bu katsayı ölçeğin, araştırmanın yapıldığı grup üzerinde oldukça iyi çalıştığını ve güvenilir olduğunu göstermiştir. Adölesan gebelerin öz-bakım gücü düzeyleri farklı gruplar üzerinde yapılan araştırmalarla karşılaştırıldığında oldukça düşük olduğu saptanmıştır ( X= 76.38± 19.91 ). Adölesan gebe grubunda öz-bakım gücü puan ortalamalarını etkileyebilecek bağımsız değişkenler incelendiğinde; kayıtlı olunan sağlık ocağının, yaşm, eğitimin, eşin eğitim durumunun, eşin ev işlerinde yardımcı olma durumunun, gelir durumunun, en uzun süre yaşanılan yerleşim biriminin, evlenme yaşının, ilk gebelik yaşının, toplam gebelik sayısının, gebelik öğrenilince yaşanılan duygunun, gebelik ve doğum ile ilgili bilgi alma durumunun, en çok bilgi alınılan yerin, kendi bilgi düzeylerini değerlendirmelerinin ve kendi bakım düzeylerini değerlendirmelerinin öz-bakım gücünü etkilediği ancak evlilik süresi, gebelik haftası, gebelik ve doğum ile ilgili bilgi alınmama nedeninin öz-bakım gücünü etkilemediği saptanmıştır. Adölesan gebelerde algılama ve beklenti farklılıklarından dolayı bu sonuçların elde edildiği düşünülmektedir. Anne, çocuk ve toplum sağlığı için, adölesan evlilik ve gebeliklerin önlenmesine önem verilmeli, toplumu adölesan cinselliği, adölesan evlilik ve gebelik konularında, prenatal dönemde olan adölesan gebelere ise hemşirelerce öz-bakımın önemi, gerekliliği ve gebelikte öz-bakımın nasıl yapılacağı konularında eğitim verilmesi önerilmektedir. 119

7. SUMMARY The inverstigations of the self-care agency in the adolescence pregnancy This research has been made in order to find out the adolescent pregnant' self-care potantial, unknown abilities, their self-care agency, characteristics of their self-care abilities and the positive and negative facts that efect their self-care abilities and it had also been planned as a semi analitic research. The research had been made upon all the pregnant astablishing registered 226 adolescent pregnants a who are between 12-21 years old in the border's of Karaman' s Goverment Health Center's. All of the registered adolescent pregnants are choosen as research group. After two visits, because of not being at home, being left from the adress, being divorced, 50 pregnants couldn't be a part of this research. The data (results) has been collected by making only one visit to the adolescent pregnants' house, whose adresses are taken from the pregnant establishing registraction. A questionnaire has been used to find out the characteristics of adolescent pregnants' and their families and ESC A, which was found by Kearney and Fleischer in a research in 1979 and in a Turkish society in Nahçivan in 1993, had been used to find out their self-care levels. In order to analize the results, SPSS ( Statistical Package for Social Socience ) had been used. Numerical values, percentages, averages, standard deviation, ANOVA and scheffe post hock had been used in statistical analize and also Crobach Alfa had been used in order to find out the adolescent pregnancy self-care agency anstrumant has been hooked Cronbach Alfa up. 120Cronbach Alfa's constant ( oc ) had been found 0.92 for the adolescent pregnancy self- care agency. This constant had shown that the research works well on these groups and is trustable. When we compare the researher of the different groups of self-care agency levels, we see that the adolescent pregnants self-care levels are very low. If we study on the independent changeables which will effect the self-care agency levels average points of the adolescent pregnant groups, it is stabilized that the registered goverment health center's, the age, the education, the education situation of husband, the situations of the husband with the housework, the income situvation, the place where it is lived much more than others, the marriage age, the first pregnancy age, the total pregnancy numbers, the feelings when you learned the pregnancy, the informations about the pregnancy and the birth, the evaluation of the education and care situation, are affect, the self-care agency but on the other hand, the period of marriage, the week of pregnancy, not taking information about pregnancy and birth are not affect so the self-care agency. İt' s thought that, the perceiveness and expectation differances caused these results in the adolescent pregnents. For the health of mother, child and society, it should be given importance to prevent the adolescent marriages and pregnancies, it is suggested that, the society, it should be educated for adolescet sexuality. Adolescent pregnants who are prenatal period should be given informations about the importance of self-care and how to be made and the necessities of it by nurses. 121