Kırsal bölge toplumunun çocukluk çağı aşılarına yönelik tutumlarının sağlık inanç modeline göre değerlendirilmesi

Abstract

Araştırma kırsal alanda yaşayan 18-65 yaş arası bireylerin çocukluk çağı aşıları hakkındaki bazı bilgi, tutum ve davranışlarını sağlık inanç modeline göre değerlendirmek amacıyla tanımlayıcı türde yapılmıştır.Araştırmanın örneklem grubunu Konya iline bağlı Kadınhanı Devlet Hastanesi, Kadınhanı Bir Nolu Aile Sağlığı Merkezi'ni kullanan bireyler ile ilçeye bağlı yedi köyde yaşayan toplam 392 birey oluşturmuştur. Veriler, araştırmacı tarafından ilçe merkezinde Kadınhanı Devlet Hastanesi ve Kadınhanı Bir Nolu Aile Sağlığı Merkezi ziyaret edilerek kurumlara herhangi bir nedenle başvuran hasta ve hasta yakınlarından, ilçeye bağlı köylerden ise anketör tarafından ev ziyareti yapılarak Aşıyla İlgili Toplum Tutumu - Sağlık İnanç Modeli Ölçeği formu aracılığıyla toplanmıştır. Ölçeğin geçerlik – güvenirlik analizi yapılmıştır. Veriler yüz yüze görüşme yöntemi kullanılarak toplanmıştır. Verilerin istatistiksel analizi için SPSS 20 paket programından yararlanılmıştır. Elde edilen veriler sayı, yüzde ve frekans olarak özetlenmiş, değerlendirmelerde çoklu regresyon analizi, Hiyerarjik model kullanılmıştır.Çalışmaya katılan bireylerin yaş ortalaması 37±11,9 olup %76,3' ü köyde yaşamakta, %28,6'sı ilkokul mezunu ve %45,7'si gelir getirici bir işte çalışmamakta, %22,2'si sağlık kuruluşlarına ulaşmakta sorun yaşamaktadır. Katılımcıların önemli bir çoğunluğu aşının bulaşıcı hastalıkları önlemede önemli bir yöntem olduğu konusunda yüksek duyarlılığa sahiptir. Bireylerin %89,0'ı çocukluk dönemi aşılarını duyduğunu ve farkında olduğunu söylemiş, yetişkin aşılarını yaptırma oranı ise %38,0'dır. Bireylerin %37,2'si son dönemde aşı ile ilgili tartışmaların fakında olduğunu belirtirken; %87,8'i `Aşı uygulamasında yasal zorunluluk olmalı, her doğan bebek/çocuğa zorunlu olarak aşı yapılmalı` önermesine katılmaktadır. Engel alt boyutunda aşının dini inançlara uygun olmadığına katılanların oranı en düşükken, en yüksek katılım oranı bebek/çocuklara önerilen aşılar hakkında bilgi sahibi değilim önermesindedir. Sağlık sorumluluğunda ise toplum sağlığı için aşının gerekliği olduğunu (%88,3) düşünme ve buna bağlı olarak da kendi çocuk ya da torunlarına aşı yaptıracaklarını söyleme (91.1) oranları yüksektir. Aşılar hakkında sağlık personelinden bilgi almak isteyenlerin oranı ise yüksektir. Aşı tutumunun önemli belirleyicileri sağlık güvencesine sahip olma, yaşanılan yer, medeni durum, cinsiyet, çocukluk aşılarının farkında olmama, aşı zorunluluğuna inanma, çocuk çağı dışında aşı yaptırma ve 0-6 yaş arası çocuk/torun sahibi olma olarak belirlenmiştir.Sonuç olarak kırsal alanda aşının reddinin yaşandığı ancak oranının kentsel alana göre daha az olduğu bulunmuştur. Aşı karşıtlığının önlenmesinde kırsala alana bilgi ve olanakların ulaştırılmasının önemli olduğu görülmektedir.Anahtar Kelimeler: aşı tutumu, çocukluk çağı, sağlık inanç modeli,

The study was conducted in a descriptive way to evaluate some knowledge, attitudes and behaviors about childhood vaccinations of people aged 18-65 living in the rural area according to the health belief model.The sample group of the study consisted of 392 individuals living in seven villages connected with the women using the Women's Health Hospital, Women's Hospital, an Nolu Family Health Center in the province of Konya. The data were collected by the researcher from the patient and patient relatives who applied to the institutions for any reasons and visited the home by the interviewer by means of the community attitude - Health Belief Model Scale Form. Validity - reliability analysis of your scale was done. The data were collected using face-to-face interview method. SPSS 20 package program was used for statistical analysis of the data. The obtained data were summarized as number, percentage and frequency, and multiple regression analysis - Hierarchical model was used in the evaluations.The average age of the individuals participating in the study is 37 ± 11.9, 76.3% live in the village, 28.6% are primary school graduates, 45.7% are not working in income generating jobs and 22.2% are having problems in reaching health institutions. A significant number of participants have a high degree of awareness that vaccination is an important method of preventing infectious diseases. Of the individuals, 89.0% said they heard and recognized childhood immunizations and 38.0% had adult vaccinations. While 37.2% of the individuals stated that they were in the end of the debate about the vaccine; 87.8% of respondents stated that `vaccination should be a legal obligation, every born baby / child must be vaccinated compulsorily`. It is suggested that I have no knowledge about the vaccinations recommended for infants / children with the highest inheritance rate, while the percentage of those who participated in the barrel subscale is not in compliance with religious beliefs. In health responsibility, the proportion of people who think that vaccination is necessary for community health (88.3%) and that they will vaccinate their children or grandchildren (91.1) are higher. The percentage of those who want to get information from health personnel about vaccinations is high. The most important determinants of vaccination were health care, place of living, marital status, gender, not being aware of childhood vaccinations, believing in immunization, vaccination outside childhood, and having children / grandchildren between 0-6 years of age.As a result, it has been found that the rejection of vaccination in the rural area is experienced but the rate is lower than the urban area. Prevention of vaccination against vaccination seems to be important in reaching the information and possibilities of the rural area.Key Words: vaccine attitude, childhood, health belief model,